نتیجه 10 سال اجرای سهام عدالت آن شد که نیمی از سهام به تملک دولت در‌می‌آید و الباقی‌اش برای 50 میلیون مشمول طرح است زیرا دولت معتقد است که نیمی از اقساط سهام عدالت برای آزادسازی طرح هنوز به خزانه پرداخت نشده است.
در حالي كه كارشناسان اقتصادي تاكنون دهها بار خواستار انتشار جزئيات و مبناي حسابداري سهام‌عدالت شده‌اند، سازمان خصوصي‌سازي باز هم به بيان مطالبي بسيار كلي از طرح سهام عدالت اكتفا كرده و مدعي شده است ارزش سهام عدالت واگذاري به مشمولان، به حدود دو برابر زمان واگذاري افزايش يافته و در اين بين از آنجايي كه ارزش كنوني سهام عدالت يك ميليون تومان برآورد شده است به نظر مي‌رسد دولت براي تسويه سهام عدالت ارزش روز را مدنظر قرار داده زيرا اگر ارزش سال پايه واگذاري مدنظر بود (500 هزار تومان) تاكنون تمامي اقساط دولت از محل سود شركت‌ها پرداخت و سهام عدالت از چنبره برخي از مديران دولتي رهايي مي‌يافت.
ارزش كنوني سهام عدالت در حدود 50ميليون مشمول سهام عدالت، 50هزار ميليارد تومان برآورد مي‌شود و مبناي اين برآورد تقريبي، سامانه‌اي است كه دولت براي مشمولان سهام عدالت راه‌اندازي كرده است. در اين سامانه به مشمولان سهام عدالت اعلام مي‌شد كه به‌طور مثال، تاكنون از محل سود سهام عدالت 500هزار تومان پرداخت شده و براي آزاد‌سازي سهم بايد 500هزار تومان ديگر واريز كنيد، با اين توضيح مشخص شد كه ارزشگذاري براي سهام عدالت در حدود يك ميليون تومان تخمين زده شده است.
برابری سهام عدالت با شستا
در اين بين، اگر چه دولت جزئيات حسابداري و مبناي ارزشگذاري سهام عدالت را تاكنون منتشر نكرده است، اما مقوله روش و زمان ارزشگذاري سهام عدالت بسيار مهم است، زيرا هر يك از اين فاكتورها مي‌تواند سرنوشت متفاوتي را براي دارايي كه مشمول بيش از 60 شركت مشمول سهام عدالت مي‌شود و ارزش آن در حدود 50هزار ميليارد تومان برآورد مي‌شود را تغيير دهد. (براي درك بهتر ارزش سهام عدالت بايد گفت: به نظر مي‌رسد سهام عدالت با ارزش دارايي‌هاي شركت سرمايه‌گذاري سازمان تأمين اجتماعي (شستا) برابري مي‌كند، ولي در برابر 18000هزار ميليارد تومان ارزش دارايي‌هاي احصا شده دولت رقم قابل ملاحظه‌اي نيست.)
قيد مهم در سهام عدالت
در جريان طرح سهام عدالت مقرر شد با هدف توزيع عادلانه ثروت و رفع فقر، بخشي از دارايي‌هاي دولت در بخش شركت‌هاي دولتي به مشمولان سهام عدالت تخصيص يابد، منتها آزاد‌سازي طرح سهام عدالت با اين مشخصه و قيد همراه شد كه تا 10سال از محل سود شركت‌هاي سهام عدالتي بايد به ميزان ارزش سهام عدالت به خزانه دولت واريز شده و سپس سهام آزاد‌سازي شود. مشكل اينجاست كه زمان 10 ساله سهام عدالت به اتمام رسيده است و در حالي كه مبناي حسابداري طرح مشخص نيست، دولت دوازدهم به يكباره مدعي شده است كه طي 10 سال گذشته فقط نيمي از اقساط دولت بابت آزاد‌سازي سهام عدالت پرداخت شده و بخش اعظمي از مشمولان طرح براي آزاد‌سازي سهام بايد در حدود 500هزار تومان ديگر به حساب دولت واريز كنند.
سهام عدالت هر فرد یک میلیون تومان با 500 هزار تومان بدهی!
به بيان ديگر ارزش سهام عدالت را دولت دوازدهم براي هر فرد يك ميليون تومان در نظر گرفته كه اگر اين عدد را در 50ميليون مشمول سهام عدالت ضرب كنيم مجموع ارزش سهام عدالت در حدود 50 هزار ميليارد تومان مي‌شود كه بنا به ادعاي مسئولان گويي طي 10 سال گذشته از محل سود شركت‌ها فقط در حدود 25هزار ميليارد تومان به خزانه دولت واريز شده است و سهام تا آزاد‌سازي كامل 25هزار ميليارد تومان ديگر فاصله دارد. حال چون زمان 10ساله اجراي طرح به پايان رسيده، پس مشمولان طرح يا بايد به طور تقريبي 500هزار تومان هر يك به خزانه دولت واريز كنند يا دولت نيمي از سهام عدالت را تملك مي‌كند.
زمان و نحوه ارزشگذاری مسئله این است
در اين بين نكته قابل تأمل آن است كه زمان و نحوه ارزشگذاري سهام عدالت براي محاسبات حسابداري را دولت به وضوح مشخص نمي‌كند و براي بسياري از كارشناسان اقتصادي سؤال است كه چه‌طور ممكن است سهام عدالت در 10 سال گذشته سالانه به‌طور ميانگين 10درصد سود هم نداده است، تا امروز كل طرح بدون هرگونه بدهي به دولت آزاد‌سازي شود. اين در حالي است كه بسياري از شركت‌هاي مشمول سهام عدالت جزو شركت‌هايي ارزنده هستند كه در فرصتي ديگر به طور جزئي صورت‌هاي مالي و عملكرد آنها مورد بررسي قرار خواهد گرفت. در اين ميان دولت يازدهم كه در آزاد‌سازي سهام عدالت ناكام بود، در دولت دوازدهم وعده واريز سود سهام عدالت را به حساب مشمولان طرح ارائه داد كه تاكنون اين وعده عملياتي نشده است و وعده ارائه سود در شرايطي ارائه مي‌شود كه مسئولان سازمان خصوصي‌سازي مدعي هستند زمان 10 ساله اجراي طرح به پايان رسيده است و از طرفي نيمي از اقساط دولت براي آزاد‌سازي طرح پرداخت نشده است. از طرف ديگر سازمان خصوصي‌سازي نيمي از سود سهام عدالت را بايد به حساب مشمولان طرح واريز كند، زيرا في‌الحال مالكيت نيمي از سهام عدالت براي 50ميليون مشمول سهام عدالت و نيمي ديگر براي دولت است. در شرايطي صورت وضعيت سهام عدالت همچنان مبهم است كه سازمان خصوصي‌سازي در رابطه با سهام عدالت پيوسته از زير بار انتشار جزئيات حسابداري، روش و زمان كشف قيمت و ارزش سهام عدالت شانه خالي كرده است و با هر توضيح بيش از پيش بر ابهامات افكار عمومي در رابطه با سرنوشت سهام عدالت مي‌افزايد.
صدا‌و‌سيما در گزارشي آورده است كه سازمان خصوصي‌سازي تأكيد كرد: بنابر اعلام سازمان خصوصي‌سازي، همه محاسبات به ارزش مقطع واگذاري انجام يافته است، بنابراين طبيعتاً ارزش روز سهام واگذار شده بيشتر از ارزش مقطع واگذاري و تقريباً دو برابر اين ارزش است.
از ۴۹ميليون نفر مشمول دريافت سود سهام عدالت ۴۷ميليون نفر در قيد حيات هستند كه حدود ۴۰ميليون نفر از آنها شماره شباي حساب بانكي خود را براي دريافت سود سهام عدالت در سال مالي ۱۳۹۵ در سامانه سهام عدالت وارد كرده‌اند و دولت قصد دارد تا پايان سال‌جاري نخستين مرحله سود سهام عدالت در اين دولت را به حساب مشمولان واريز كند.
منبع: روزنامه جوان