آزموده را آزمودن خطاست

 بنزین را باید گران کرد. قیمت بنزین باید به قیمت فوب خلیج فارس برسد. ارزان بودن قیمت بنزین یعنی افزایش قاچاق. ارزان فروشی بنزین توزیع ناعادلانه یارانه‌هاست! دولت پول ندارد که هزینه یارانه بنزین را بدهد و باید قیمت بنزین را واقعی کند! این ها جملات توجیهی است که مسئولان و طرفداران افزایش قیمت بنزین بیان می کنند.

 دولت هم چون باید هرچه درآمد دارد صرف تامین این مابه التفاوت کند پس عملا دولت به مشکل برمی‌خورد و ناچار می‌شود پول چاپ کند. چاپ پول باعث رشد نقدینگی و رشد نقدینگی باعث تورم می‌شود پس به همین راحتی نتیجه می‌گیریم که بنزین ارزان مساوی است با تورم و خالی شدن جیب خودتان.آنها معتقدند وقتی در کشورهای اروپایی قیمت بنزین در حول و حوض ۵ تا ۶هزار تومان نوسان می کند، چرا در ایران بنزین باید تا این اندازه ارزان باشد؟ چون اروپایی ها بنزین گران دارند، نه قاچاق دارند و نه هوای آلوده ای به اندازه ایران! به عقیده طرفداران افزایش قیمت بنزین، دولت برای بنزین ارزانی که مصرف کننده ایرانی آن را هدر می دهد مجبور به پرداخت ما به التفاوت است، پس چه دلیلی وجود دارد که دولت هزینه های خود را صرف پرداخت این ما به التفاوت کند! بنابراین تنها راهی که می ماند این است که بنزین را گران کنیم یا به عبارتی قیمت آن را واقعی سازیم!

حتی در روزگاری نه چندان دور، گفته می شد چون قیمت یک بطری آب معدنی با قیمت بنزین برابر است، باید قیمت آن افزایش یابد تا مردم هم قدر بنزین را بدانند و هم قیمت ها واقعی شود. اما دریغ از اینکه افزایش قیمت بنزین، نه تنها باعث نشد تا قیمت این کالای استراتژیک نسبت به آب معدنی گرانتر شود بلکه به علت تاثیر تورمی آن، باز هم قیمتش با قیمت آب معدنی برابر شد. درباره استدلال برخی افراد پیرامون شرایط بحرانی کشور و لزوم افزایش قیمت حامل های انرژی باید به آنها یادآوری کرد که شرایط کنونی کشور محصول همین سیاست افزایش قیمت ها است. با این حال همچنان بر استدلال های غلط،  برای افزایش قیمت بنزین اصرار می شود.

افزایش قیمت حامل های انرژی حتی اگر به بهترین شیوه هم مدیریت شود، افزایش شدید قیمت ها را به دنبال خواهد داشت. این که گفته شود افزایش قیمت ها "اگر" به درستی مدیریت شود تبعاتی نخواهد داشت اشتباه است. کارشناسان تخمین می زنند که افزایش قیمت بنزین، افزایش حداقل ۷۰درصدی تورم را به دنبال خواهد داشت.

از دوره هاشمی رفسنجانی دولت تصمیم دارد قیمت بنزین را واقعی کند. دلایل هم منطقی و قابل قبول . قاچاق سوخت , مصرف بالا و سهم زیاد آن از سوبسید دولتی از جمله این دلایل است ولی تاکنون هیچکدام از دولتهای هاشمی و بعد از ان در این خصوص توفیقی نداشته اند. افزایش قیمت بنزین که هر سال در اول فروردین در دوره هاشمی صورت می گرفت به سرعت اثر تورمی خود را برجای می گذاشت. این اثر تورمی موجب شد که عملا اثر افزایش قیمت بنزین از بین برود. افزایش قیمت سوخت به روش پلکانی در دوره هاشمی موجب شد که احمدی نژاد تصور کند با افزایش یکباره می تواند قیمت سوخت را واقعی کند. اما روش احمدی نژاد هم قیمت سوخت را واقعی نکرد. سوال اساسی اینجاست که چرا با وجود دوبار افزایش قیمت بنزین (یکبار به صورت پلکانی در دوره هاشمی و یکبار به صورت یک مرحله زمان احمدی نژاد) همچنان قیمت بنزین واقعی نشده است؟؟

افزایش قیمت سوخت، تاثیرات تورمی را به دنبال دارد که به آن مارپیچ تورمی می گویند. بدین صورت که با افزایش قیمت سوخت هزینه های تولید به شدت افزایش می یابد، تولید کنندگان نیز به دنبال آنکه توانایی پوشش هزینه های خود را ندارند واحدهای تولیدی را تعطیل کرده و درنتیجه بر نرخ بیکاری افزوده می شود. تولید در داخل کم می شود. از آنجایی که جامعه وابسته به واردات است و باید واردات افزایش یابد، تقاضا برای ارز افزایش می یابد. تقاضای بیشتر برای ارز موجب افزایش قیمت ارز خواهد شد. در شرایط کمبود ارز و کاهش تولید، شکاف بین عرضه و تقاضا افزایش یافته درنتیجه همین موضوع تورم دوباره اوج می گیرد همین افزایش تورم سبب می شود بعد از مدتی قیمت ارز افزایش یابد، از سویی دیگر در این شرایط دولت برای جبران کسری بودجه خود، ناگزیر به افزایش نرخ ارز روی می آورد. به دنبال افزایش قیمت ارز شکاف بین قیمت فوب خلیج فارس و بازار داخل افزایش می یابد. در نتیجه دوباره بنزین قمت واقعی خود را از دست خواهد داد و مسئولان دولت مدتی بعد دوباره مجبور می شوند قیمت بنزین را واقعی سازند!

افزایش قیمت بنزین و یا به عبارتی واقعی ساختن قیمت آن، زمانی آغاز شد که قیمت هر لیتر بنزین ۱۰۰تومان و قیمت هر دلار هزار تومان بود. با رسیدن قیمت بنزین به ۴۰۰ تومان، قیمت هر دلار به ۳۶۰۰تومان و نرخ تورم نیز به ۳۶درصد رسید. در واقع عملا نه تنها بنزین به قیمت واقعی خود نرسید بلکه ارزش آن کمتر نیز شد. این نشان دهنده همان مارپیچ تورمی است که ادامه می یابد. افزایش مرتب نرخ تورم قدرت خرید را کاهش می دهد و ارز را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین افزایش قیمت بنزین تنها اقتصاد را در مارپیچ عمیقی فرو می برد که هیچ سودی برای دولت و مردم نخواهد داشت.