قدرت خرید کارمندان ایرانی در بازار خودرو؟

معلم، مهندس، پزشک، وکیل، نماینده مجلس، طلافروش، کارمند، روزنامه نگار و...، همه و همه بسته به توان مالی شان به دنبال خرید خودرو هستند؛ حالا یکی پورشه می‌خرد، دیگری تیانا و یکی دیگر هم پراید نصیبش می‌شود. 

طبق آخرین آمارها، ایران در حال حاضر جمعیتی بیش از 75 میلیون نفر دارد و سرانه خودرو در آن نیز 146 به 1000 است؛ یعنی به ازای هر هزار نفر شهروند ایرانی، 146 خودرو در خیابان‌ها و جاده‌های کشور تردد می‌کند که این عدد از متوسط جهانی کمتر است. به عبارت بهتر، شهروندان ایرانی در مقایسه با استاندارد دنیا، کمتر صاحب خودرو شخصی هستند که این موضوع بیش از هر چیزی به قدرت خرید آنها و قیمت خودروها و صد البته انحصاری بودن بازار خودرو در ایران برمی‌گردد. اتفاقا طی دو سال گذشته در کنار رشد شدید قیمت خودرو، قدرت خرید ایرانی‌ها نیز کاهش چشمگیری یافته تا سرانه خودرو در یکی از بزرگ‌ترین بازارهای خاورمیانه همچنان پایین بماند. به اعتقاد کارشناسان، تنها بخش اندکی از جامعه ایران قدرت خرید بالایی در بازار خودرو دارد، حال آنکه بیشتر ایرانی‌ها پولشان به خرید خودرو دلخواه نمی‌رسد. در بین تمام اقشار جامعه ایران، شاید جامعه کارمندی نمونه مناسبی برای ارزیابی قدرت خرید ایرانی‌ها باشد، چه آنکه بخش قابل‌توجهی از جمعیت کشور را به خود اختصاص داده و حقوق و مزایای مشخص و معینی در مقایسه با مثلا دارندگان شغل آزاد دارد. 

از همین رو در این گزارش به سراغ کارمندان رفته‌ایم تا ببینیم قدرت خرید آنها در بازار خودرو چقدر است و یک کارمند ایرانی توان خرید چه خودرویی دارد. بر اساس آخرین آمار رسمی اعلام شده، دولت در حال حاضر 2 میلیون و 300 هزار نفر کارمند و با احتساب بازنشستگان، 4 میلیون و 704 هزار نفر حقوق‌بگیر دارد (به استثنای نظامیان)، که اگر این عدد را گرد کنیم (پنج میلیون نفر) و آن را در ضریب جمعیت خانواده (عدد چهار) ضرب کنیم، مشخص می‌شود جامعه کارمندی در ایران، جامعه‌ای حدودا 20 میلیون نفری است. با در نظر گرفتن همان سرانه 146 به هزار، ظرفیت خرید حدود 3 میلیون خودرو در جامعه کارمندی کشور وجود دارد و در این گزارش با در نظر گرفتن حقوق کارمندان و قیمت خودروها به این موضوع می‌پردازیم که جامعه کارمندی توان خرید چه خودروهایی را دارد. 

هرچند قطعا نمی‌توان گفت هم‌اکنون تمام مردم خودرویی متناسب با درآمد و جایگاه اجتماعی شان سوار می‌شوند، اما به هر حال وضعیت فعلی از تناسب و همخوانی نسبی در این ماجرا حکایت دارد و این موضوع، به‌خصوص در مورد قشر کارمند، بیشتر صدق می‌کند. برای بررسی قدرت خرید کارمندان در بازار خودرو، باید آنها را به دو دسته کلی «کارمندان جزء» و «کارمندان عالی رتبه» یا همان «مدیران» تقسیم کنیم، هرچند قطعا دسته اول جمعیت بیشتری را از جامعه موردنظر به خود اختصاص داده‌اند، به‌نحوی‌که می‌گویند به ازای هر پنج کارمند، یک مدیر در کشور وجود دارد. 

طبق آخرین آمار، حداقل حقوق کارمندان دولت 600 هزار تومان است و برای به‌دست آوردن حداکثر آن باید این عدد را در هفت ضرب کنیم؛ با این حساب حداکثر حقوق دریافتی کارمندان رقمی معادل چهار میلیون و 200 هزار تومان خواهد بود و از طرفی، متوسط حقوق نیز در جامعه کارمندی رقمی حدود یک میلیون و 400 هزار تومان برآورد می‌شود. اگر شما هم کارمند باشید و برای جبران کسری هزینه‌های زندگی خود احتمالا بعدازظهرها مسافرکشی هم می‌کنید، پراید می‌تواند گزینه خوبی برای خرید باشد، خودرویی که در مقایسه با سایر خودروها ارزان‌تر است و مصرف سوختش نیز بالا نیست. پراید در حال حاضر به‌طور متوسط قیمتی معادل 5/15 میلیون تومان دارد که اگر قرار به خرید آن از بازار باشد، پول بیشتری باید برایش هزینه کرد. البته کارمندانی که در حال حاضر خودرو دارند (مثلا پراید یا پژو 405)، می‌توانند با فروش آن، توان خریدشان را بالاتر برده و به تیبا و پژوی صفر کیلومتر نیز فکر کنند.

تیبا که کیفیت بهتری در مقایسه با پراید دارد و تکنولوژی به‌کار رفته در آن به روزتر شده، هم‌اکنون قیمتی حدود 20 میلیون تومان در نمایندگی‌ها دارد و اگر بخواهید آن را از بازار بخرید، سه میلیون تومان دیگر نیاز است. ارزان‌ترین پژوی تولیدی کشور نیز در حال حاضر مدل 405 است که می‌توان آن را با 28 میلیون تومان خرید، هرچند مدل دوگانه‌سوز آن نزدیک به 5/1 میلیون تومان گران‌تر به فروش می‌رسد. پژو 405 خودرویی قدیمی به شمار می‌رود و مصرف بالایی هم دارد که این موضوع با توجه به افزایش قیمت قریب الوقوع بنزین، می‌تواند از حجم تمایل به خرید آن بکاهد؛ با این حال برای خانواده‌های ایرانی که بسیار اهل سفر هستند، خودرویی جادار و نسبتا ایمن به شمار می‌رود. اگر مصرف سوخت پژو 405 برایتان مساله مهمی است، یک انتخاب دیگر در این محدوده قیمتی دارید به نام سمند مدل EF7. این خودرو دارای موتوری پایه گازسوز است که طبعا می‌تواند در روزهای بی‌بنزینی به دادتان برسد، اگرچه دردرسرهای خاص خودش را هم دارد؛ مثلا اینکه مجبورید سر صف گاز بایستید و آنکه نباید انتظار داشته باشید قدرت مانور آن با در حالت استفاده از گاز، به اندازه بنزین، خوب باشد. سمند مدل معمولی (پایه بنزینی) هم دارد که اتفاقا یکی دو میلیونی از EF7 ارزان‌تر است و اگر خیلی در قید مصرف سوخت آن نیستید و 405 را هم دوست ندارید، مدل LX این خودرو گزینه بدی نیست. از سمند که بگذریم، رانا هم می‌تواند خودرو زیر پای کارمندان باشد، منتها گران‌تر است و این «گران‌تر بودن» با کیفیت بهتر و به روزترش در مقایسه با خودروهایی مانند سمند و 405 در ارتباط است. 

رانا در بازار قیمتی نزدیک به 33 میلیون تومان دارد، اما در نمایندگی‌ها می‌توان آن را حول و حوش 30 میلیون تومان خرید. اما کم نیستند کارمندانی که در کنار حقوق دولتی، شغل آزاد هم دارند و از این بابت نیز درآمد کسب می‌کنند. اگر شما هم جزو این دسته از کارمندان هستید، می‌توانید به خرید تندر-90 و پژو 206 نیز امیدوار باشید. 

در حالت کلی پژو ۲۰۶ تیپ ۲، به اصطلاح خوش‌تیپ‌تر از تندر-90 به شمار می‌رود، اما کیفیت تندر اندکی بهتر است. برای خرید پژو 206 که هم‌اکنون در دو مدل صندوقدار و ساده تولید و عرضه می‌شود، باید حداقل 38 میلیون تومان در جیب گذاشته و راهی بازار شوید یا اینکه به نمایندگی ایران خودرو رفته و دو سه میلیون تومان صرفه‌جویی کنید، هرچند باید چند ماهی را منتظر دریافت خودروتان بمانید. داستان تندر نیز بی‌شباهت به 206 نیست، چه آنکه قیمت این خودرو نیز در بازار آزاد بیش از نرخ کارخانه‌ای‌اش است و قیمتی حول و حوش 38 میلیون تومان دارد. تندر برای کارمندان پر مسافرت گزینه خوبی به حساب می‌آید، منتها به شرطی که اعضای خانواده با قیافه نه چندان دلنشین آن کنار بیایند. البته پژو ۲۰۶ صندوق‌دار نیز تقریبا همین شرایط را دارد، مخصوصا اینکه اگر بسیار خانواده دوست و اهل سفر باشید، به کارتان خواهد آمد؛ اما اگر جزو کارمندان رده بالای دولت محسوب می‌شوید، راست کارتان پژو پارس است، خودرویی که به‌خصوص رنگ مشکی آن حسابی برازنده شماست. 

پارس اگرچه قیمت کمتری در مقایسه با تندر-90 و پژو 206 دارد، اما برای مدیران دولتی که می‌خواهند از خودروهای داخلی استفاده کنند، شاید گزینه اول خرید باشد. این خودرو دو سه مدل دارد و همین موضوع سبب شده قیمت آن بین 30 تا 35 میلیون تومان شناور باشد. پارس، ‌‌خودرویی‌خانوادگی و مناسب سفر نیز به شمار می‌رود؛ هرچند باید یادتان بماند که مصرف سوخت آن بالا است. به هر حال چند وقت دیگر قرار است قیمت بنزین افزایش پیدا کند و اگر این موضوع چندان برایتان قابل هضم نیست، بهتر است به سراغ پارس نروید و همان پژو 206 و تندر را زیر پایتان بیندازید. البته خودروهایی مثل هیوندایی آوانته و زانتیا نیز هستند که اگر طالب خودرو دست دوم باشید، می‌توانید روی آنها و مصرف سوخت نسبتا پایین شان حساب کنید؛ فقط یادتان نرود که این دو خودرو دیگر در ایران به تولید نمی‌رسند و بعید نیست برای لوازم یدکی آنها به مشکل بربخورید. 

چهل میلیون قرض کنید! 

یکی از بدی‌های بازار خودرو ایران این است که تنوع محصول چندانی در آن وجود ندارد و این موضوع دست مشتریان را برای انتخاب خودروهای دلخواه نسبتا بسته است. به عنوان مثال، در حال حاضر تقریبا هیچ خودرو صفر کیلومتری بین محدوده قیمتی 40 تا 80 میلیون تومان وجود ندارد و بنابراین اگر خودروهایی را که برشمردیم، نپسندیدید، باید 40 میلیون تومان وام یا قرض بگیرید تا بتوانید خودرو دیگری (مثلا مگان) بخرید. البته اگر صبور باشید، می‌توانید تحمل کنید تا چند وقت دیگر محصولات جدیدی مانند دنای ایران خودرو و ساندروی پارس‌خودرو به بازار بیایند، خودروهایی که قیمت شان بین 40 تا 50 میلیون تومان است. در این بین، دنا جدیدترین محصول ایران خودرو به شمار می‌رود که قرار است تابستان امسال تحویل ثبت‌نام‌کنندگان شود و فعلا پیش‌فروش جدیدی برای آن در نظر گرفته نشده است. ساندرو نیز که از خانواده تندر-90 است و احتمالا امسال روانه بازار خواهد شد گزینه مناسبی برای خرید به حساب می‌آید، هرچند هنوز نه قیمت آن دقیقا مشخص است و نه زمان تولید و عرضه‌اش.