پس از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان ریاست‌جمهوری امریکا بسیاری از فعالان اقتصادی را ترس برداشت که با سیاست‌های اقتصادی رئیس‌جمهور تاجرپیشه چه اتفاقی برای اقتصاد این کشور خواهد افتاد.
تازه‌ترین اقدام اقتصادی ترامپ کاری است که از آن به‌عنوان بزرگترین کاهش در میزان مالیات در تاریخ یاد می‌شود. او اواخر آوریل (اوایل اردیبهشت) دستور کاهش مالیات‌ها را داد؛ اقدامی که با هدف ساده‌سازی سازوکار مالیات، کاهش مالیات برای کسب‌وکارهای بزرگ و کوچک این کشور (از جمله کسب‌وکارهای خود ترامپ) و حذف مالیات‌های پیشین در امریکا انجام خواهد شد.
اما منتقدان این کار را از اساس به نفع پولدارهای امریکایی می‌دانند.براین‌اساس مالیات اشخاص به ۱۰، ۲۵ و ۳۵ درصد کاهش می‌یابد. شرکت‌ها نیز دیگر نیازی به پرداخت مالیات ۳۵ درصدی ندارند چون این میزان به ۱۵ درصد کاهش می‌یابد. گری کوهن، مشاور ارشد اقتصادی ترامپ دراین‌باره گفت: «ما یک فرصت خیلی خوب داریم. هر صد سال یکبار پیش می‌آید که بتوان کار بزرگی انجام داد. این کار برای رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال است.»اعلام این طرح در ادامه راه ترامپ برای اصلاح مالیاتی است که خود پیش از این وعده‌اش را داده بود. این اصلاحات مالیاتی همچنین به کسب‌وکارهای خود ترامپ کمک زیادی می‌کند که مالیات کمتری بپردازند.
در طرح اصلاح مالیاتی کاهش حداقل مالیات جایگزین (ای‌تی‌ام) هم پیش‌بینی شده است. حداقل مالیات جایگزین طراحی شد برای اینکه قشر بسیار ثروتمند جامعه امریکا نتوانند از دادن مالیات طفره بروند.اطلاعات چندانی از میزان مالیات دادن ترامپ وجود ندارد اما همان اطلاعات جزئی نشان می‌دهد در سال ۲۰۰۵م (۸۴-۸۳) که آن موقع فقط یک تاجر ثروتمند بود به لطف حداقل مالیات جایگزین، ۳۱میلیون دلار مالیات پرداخت کرد. رئیس‌جمهور امریکا تنها فرد در کابینه فعلی نیست که از این طرح سود می‌برد. کابینه او «ثروتمندترین کابینه تاریخ امریکا» است و چندین میلیاردر در آن حضور دارند.این طرح همچنین همه کسر مالیات‌ها را حذف می‌کند که این شامل مالیات‌های ایالتی و محلی هم می‌شود.
به‌این ترتیب مالیات ساکنان ایالت‌هایی که مالیات بالا دارند، افزایش قابل‌توجهی خواهد داشت. اصلاحات مالیاتی یکی از برنامه‌هایی بود که ترامپ روی آن حساب ویژه‌ای باز کرد و در بخش اقتصادی بارها آن را وعده داد. او در دفاع از این طرح در فوریه (دی و بهمن ۹۵) به کنگره امریکا گفت که تیم اقتصادی‌اش در حال توسعه اصلاحات مالیاتی است که در تاریخ سابقه ندارد. او با دفاع از این طرح آن را فرصتی برای شرکت‌ها دانست که مالیات کمتری پرداخت کرده و به این ترتیب می‌توانند به رقابت با هر کسی در هر کجا پرداخته و رشد کنند. اصلاحات اقتصادی البته تنها وعده انتخاباتی ترامپ نبود. او در این مبارزات بارها تعهد کرد که کسری بودجه ۱۹ تریلیون دلاری کشورش را به سرعت کاهش دهد. این درحالی‌است که براساس اعلام گروه فراحزبی «انصاف مالیاتی در امریکا» کاهش ۲۰ درصدی مالیات شرکت‌ها به‌تنهایی ۲/۴ تریلیون دلار به بدهی ملی این کشور اضافه می‌کند.
فرانک کلمنته، مدیر اجرایی این گروه طرح ترامپ را پیشنهادی «بی‌پروا» برای «فرار مالیاتی از سوی شرکت‌های بزرگ، ثروتمندان و خانواده‌هایشان» عنوان کرد. این طرح البته موانع مهمی را نیز پیش‌روی خود می‌بیند. چون باید حمایت دموکرات‌ها و قوانینی را همراه خود داشته باشد که بخشش‌های مالیاتی را جبران کند و این یعنی کسری بودجه افزایش می‌یابد. همچنین از آنجایی که جنبه‌های گوناگون این طرح مبهم است کمیته‌ای که مسئول بودجه در امریکا است برآورد کرده بین ۳ تا ۷ تریلیون دلار هزینه این ابهام‌ها باشد. در تحلیل این کمیته، طرح ترامپ بدهی‌ها را به ۱۱۱ درصد تولید ناخالص ملی تا سال ۲۰۲۷ میلادی (۰۶-۱۴۰۵) افزایش می‌دهد. عددی که اکنون ۸۹ درصد تولید ناخالص ملی است.
این میزان بیشتر از هر زمان دیگری در تاریخ امریکا است و به‌نظرنمی‌رسد این طرح دستاورد قابل‌لمسی در زمینه رشد اقتصادی در این کشور داشته باشد. مایا مک‌گویینز، رئیس این کمیته در اظهارنظری گفت: «به‌نظر می‌آید که از نظر دولت ترامپ رشد اقتصادی مثل رشد لوبیای سحرآمیز است و یک راه‌حل سبکسرانه برای همه مشکلات کافی است.»به‌گفته این مقام مسئول در امریکا قرار نیست نتیجه این طرح یک تندیس طلایی برای اقتصاد امریکا باشد بلکه تنها میزان بدهی را افزایش می‌دهد. هانتر بلر، تحلیلگر بودجه دراین‌باره گفت که این طرح باعث شکاف میان کارشناسان می‌شود و این طرح در واقع کاهش قابل‌توجه مالیات برای ثروتمندان است.
او گفت: «براساس اعلام وزارت خزانه‌داری امریکا، ۴۳ درصد مالیات شرکت‌های بزرگ از سوی ۱ درصد جمعیت بسیار ثروتمند امریکا پرداخت می‌شود.»همه اینها درحالی است که استیون منوچن گفته است این طرح، از طریق «افزایش رشد اقتصادی، کاهش و بستن راه‌های گریز مالیاتی» از پس هزینه‌های خودش برخواهد آمد.آنچه در این میان مشخص است اینکه طرح اصلاحات مالیاتی ترامپ هم بر کار شرکت‌ها و کسب‌وکارها، به‌ویژه شرکت‌های بزرگ و هم بر زندگی مردم امریکا تاثیر زیادی خواهد گذاشت. این طرح درحالی بدون اعلام جزییات رونمایی شده که در دل بسیاری از اقتصاددان‌های امریکایی ترس انداخته است.اصلاحات مالیاتی در امریکا به‌طور قطع بر مناسبات اقتصادی جهانی نیز تاثیرگذار خواهد بود و باید منتظر ماند و دید در صورت تصویب نهایی این طرح مسیر اقتصاد امریکا چگونه خواهد بود.
- سارا گلچین/ صمت