آنفلوآنزای مرغی یکی از بیماری‌هایی است که هر از گاهی گریبان برخی کشورها را می‌گیرد و به علت آنکه پرندگان در فصولی مشخص مهاجرت می‌کنند، امکان این وجود دارد که بیماری به کشورهای دیگر منتقل شود. در ایران بر خلاف برخی کشورهای اروپایی، پاکستان و هند، هنوز شیوع گسترده این بیماری مشاهده نشده است. به گفته کارشناسان باید در زمینه انتقال آنفلوآنزای پرندگان نگران باشیم، چرا که در سال ۲۰۱۴ -۲۰۱۵ صنعت طیور آمریکا بابت بیماری آنفلوآنزای ۳/۲ میلیارد دلار خسارت دید و اگر برای هر کشور دیگری چنین شرایطی پیش بیاید، از نظر اقتصادی و از منظر سلامت، دچار زیان‌های فراوانی می‌شود. همچنین این نگرانی وجود دارد که برخی از واحدهای تولیدی گوشت آلوده داشته باشند و آگاهانه یا غیرآگاهانه گوشت آلوده به هموطنان بفروشند که به گفته مسئولان جای نگرانی نیست و این موضوع به معضل تبدیل نشده است.
به گزارش ایران‌جیب به نقل از آرمان، تقریبا دو سال پیش بود که رسانه‌ها شیوع گسترده آنفلوآنزای مرغی را هشدار دادند. ماه گذشته بار دیگر خبرها از شیوع دوباره آنفلوآنزای گسترده پرندگان در دو واحد پرورش طیور صنعتی در استان تهران حکایت داشت. به نظر می‌رسد منشأ موج جدید این بیماری که آسیبهای انسانی و اقتصادی بسیار زیادی به همراه دارد از کشورهای هندوستان، پاکستان و چند کشور اروپایی و آفریقایی باشد. طبیعی است که اگر این بیماری بار دیگر شیوع پیدا کند با توجه به اینکه نمی‌توان جلو مهاجرت پرندگان را گرفت باید از اقدامات درمانی نظیر واکسیناسیون استفاده کرد، به این دلیل که پرندگان همواره از شهری به شهر دیگر یا از کشوری به کشورهای دیگر کوچ می‌کنند و طبیعی است با چنین شرایطی اگر حامل بیماری باشند آن را به سایر طیور منتقل می‌کنند. به گفته یکی از کارشناسان این حوزه، حتما باید در زمینه انتقال آنفلوآنزای مرغی پرندگان نگران باشیم، چرا که در سال‌های ۲۰۱۴ -۲۰۱۵ صنعت طیور آمریکا بابت بیماری آنفلوآنزای ۳/۲ میلیارد دلار خسارت دید و اگر برای هر کشور دیگری چنین شرایطی پیش بیاید، از نظر اقتصادی و از منظر سلامت، دچار زیان‌های فراوانی می‌شود. نه تنها آنفلوآنزای مرغی، بلکه سایر بیماری‌ها ممکن است از این طریق به انسان منتقل شود. آنفلوآنزای پرندگان با اینکه شیوع آن به شدت شیوع آنفلوآنزا‌های دیگر نیست و خیلی سخت از پرنده به انسان منتقل می‌شود، اما اگر منتقل شود درصد تلفات و کشندگی آن بالاست و به همین دلیل، مجامع بین‌المللی روی این قضیه تاکید زیادی دارند. تلفات طیور در حال حاضر کم نیست و این احتمال وجود دارد که در ماه‌های آینده بیشتر از این مقدار هم مشاهده شود. سازمان بهداشت جهانی به استناد گزارش وزارت جهاد کشاورزی ایران اعلام کرد دو مرغداری در تهران مبتلا به آنفلوآنزای مرغی شده و ۵۶۰۰ مرغ تلف شده‌اند.
هم اکنون به دنبال شیوع بیماری آنفلوآنزای مرغی در برخی کشورها، آژانس مراقبت از مصرف‌کنندگان اوکراین اعلام کرده است واردات مرغ و پرندگان و تولیدات مرتبط با آنها را از کشورهای خاصی مانند آلمان، بلغارستان و مجارستان به دلیل نگرانی از ابتلا به ویروس آنفلوآنزا محدود کرده است. گزارش رویترز هم حاکی از آن است که این محدودیت‌ها درباره محصولاتی که روش‌های مراقبتی برای تضمین عاری بودن از عامل بیماری در طیور را انجام دهند، وجود ندارد. روز گذشته رویترز در گزارشی از سازمان بهداشت جهانی دام با اشاره به گزارشی که وزارت جهاد کشاورزی ایران نوشته است، آورده بود: ایران گزارش داده دو مرغداری در تهران مبتلا به آنفلوآنزای مرغی با سویه H۵N۸ شده است. در گزارش سازمان بهداشت جهانی دام آمده است: شیوع آنفلوآنزای مرغی باعث کشته شدن پنج هزار و ۶۰۰ مرغ از کل ۲۸۳ هزار و ۵۰۰ مرغی شده که در این مرغداری نگهداری می‌شده است، بقیه مرغ‌ها برای جلوگیری از شیوع در کشتارگاه‌ها کشته شده‌اند. این در حالی است که وزارت جهاد کشاورزی ایران به سازمان بهداشت جهانی گزارش داده است که بررسی‌ها برای ردیابی منشأ آلودگی در حال انجام است تا جلو انتشار آن به دیگر مناطق گرفته شود. در ادامه این گزارش به بررسی معضلات و راه‌های پیشگیری از این بیماری می‌پردازیم.
کنترل آنفلوآنزای پرندگان در واحدهای آلوده
رئیس انجمن پرورش دهندگان مرغ گوشتی گفت: فقط در سه استان کشور، آنفلوآنزای پرندگان در واحدهای صنعتی مشاهده شده و باقی مربوط به طیور بومی است. به گزارش مهر، محمد یوسفی به شیوع آنفلوآنزای پرندگان در کشور اشاره کرد و اظهارداشت: از هفت استانی که این بیماری در آنجا گزارش شده، فقط در سه استان تهران، البرز و آذربایجان شرقی آلودگی در واحدهای صنعتی بوده و در چهار استان دیگر آلودگی مربوط به طیور بومی است. او با بیان اینکه آلودگی فقط در واحدهای مرغ تخمگذار رخ داده است، افزود: این مساله چندان مهمی نیست، چرا که در سال ۲۰۱۶ اکثر کشورهای اروپایی با بیماری آنفلوآنزای پرندگان درگیر بودند؛ با اینکه بیماری درحال کنترل است، به عنوان مثال در تهران شرایط کاملا قرنطینه شده و بیماری پیشرفت چندانی نداشته، همچنین در استان آذربایجان شرقی آلودگی مربوط به یک واحد بوده که آن واحد نیز بلافاصله معدوم شده است.
با آغاز فصل سرما طبیعی است که پرندگان کوچ کرده و این امکان وجود دارد که بعضی از آنها از شهرهایی که آنفلوآنزای شیوع پیدا کرده به شهرهای سالم کوچ کنند. این نوعی که امروز از آن سخن گفته می‌شود یکی از خطرناک ترین بیماری‌های پرندگان محسوب می‌شود که شیوع آن در ماه‌های گذشته در برخی کشورهای اروپایی نیز تایید شده است. در ابتدای آذر سال جاری مسعود‌هاشم زاده، معاون تشخیص و درمان سازمان دامپزشکی کشور از آماده باش ادارات دامپزشکی استان‌های سراسر کشور و همچنین تهران برای کنترل و مقابله با بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان خبر داد.
آنفلوآنزای مرغی تحت کنترل است و جای نگرانی نیست
سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس در گفت‌وگو با«آرمان» می‌گوید: تجربه تاریخی نشان می‌دهد آنفلوآنزای مرغی بیماری‌ای است که همه گیری‌های جهانی داشته است. آنفلوآنزای مرغی از بیماری‌های مشترک بین انسان و پرندگان است. محمد نعیم امینی فرد اظهار می‌کند: سازمان نظام پزشکی باید پیگیری جدی در این مورد داشته باشد؛ مضاف بر اینکه در قانون تمهیدات لازم ذکر شده و معاونت بهداشتی هم می‌تواند به خوبی جلو آن را بگیرد. او ادامه می‌دهد: خوشبختانه این بیماری هنوز به یک بحران تبدیل نشده است. وقتی می‌توانیم بگوییم معضل که آن بیماری را کنترل نکرده باشیم. هم اکنون ما این موضوع را به عنوان معضل بهداشتی حاد ارزیابی نمی‌کنیم، بلکه این موضوع تنها مربوط به بهداشت عمومی است که تحت کنترل است. این نماینده مجلس تصریح می‌کند: آنفلوآنزای مرغی در گروه‌های مشخصی می‌تواند عوارض شدید و در حد مرگ و میر داشته باشد. ما این موارد را بیشتر در افرادی مشاهده می‌کنیم که ضعف در سیستم ایمنی دارند.
بنابراین در افراد دیگر جامعه که از خدمات درمانی برخوردارند درباره پیشگیری نگرانی نداریم. امینی فرد خاطرنشان می‌کند: درباره موضوع معدوم کردن پرندگان آلوده باید گفت بر اساس قانون سازمان دامپزشکی باید نظارت مستمر ابتدا در عرضه مواد غذایی اعم از کشتار و نگهداری و دوم روی فروش آنها در بازار وجود داشته باشد. باید به طور جدی به این موارد پرداخت. البته این امکان وجود دارد که این بیماری شیوع نسبی داشته باشد، اما وظیفه ارگان‌های حکومتی این است که این احتمال را به صفر برسانند. او همچنین می‌گوید: سیستم‌های نظارتی اجازه نمی‌دهد واحدهای تولیدی متخلف گوشت‌های آلوده به مردم بفروشند. سازمان نظام پزشکی و سازمان دامپزشکی به طور کامل ناظر تمام مرغداری‌ها هستند و احتمال اینکه آلودگی شیوع پیدا کند صفر است.