عاملان اصلی سقوط قیمت نفت در جهان

این تهدید عربستان خود به عنوان یک پالس منفی به بازار نفت در کاهش قیمت نفت موثر بود. خبرگزاری رویترز چهارم نوامبر از این تهدید سعودی خبر داد.

در همان روز هر بشکه نفت برنت دریای شمال با 77 سنت کاهش قیمت نسبت به روز قبل از آن به 45 دلار و 58 سنت رسید. قیمت نفت سبک آمریکا نیز با 59 سنت کاهش به 44 دلار و 7 سنت در هر بشکه رسید. البته تنها دلیل کاهش قیمت نفت، تهدید عربستان نبود، اما این مسئله نیز در کنار ابهام در مورد نتایج انتخابات آمریکا، افزایش حجم ذخایر نفت خام آمریکا، کاهش تقاضا و تردیدها در مورد توانایی تولید کنندگان برای اجرایی کردن طرح کاهش تولید از جمله دلایل افت قیمت نفت بود.

عربستان که به ظاهر به دنبال رسیدن به توافق در نشست پیش روی اوپک به منظور ترمیم قیمت های نفت است، در روزهای گذشته با ارسال نامه ای به هیئت عامل اوپک اعلام کرد که در نشست بیست و هشتم نوامبر که قرار بود با حضور اعضای اوپک و تولیدکنندگان نفت غیراوپک برگزار شود شرکت نخواهد کرد. با اعلام سعودی ها در خصوص عدم حضور در این جلسه، روسیه نیز از حضور در این نشست انصراف داد و امروز خبر لغو این نشست اعلام شد.

از اینرو، پیش از نشست 30 نوامبر اوپک، نشست مشترکی بین اعضای اوپک و غیراوپک برای رسیدن به نقطه مشترک در کاهش تولید نفت برگزار نخواهد شد و در به هم خوردن این نشست، باز هم پای سعودی ها در میان است.

بر هم خوردن این نشست که می توانست در راستای کاهش عرضه نفت در بازار با محدود شدن عرضه کشورهای بزرگ غیراوپکی تولیدکننده نفت مثل روسیه مفید واقع شود، می تواند تأثیرات خود را در میزان قیمت ها در معاملات امروز بگذارد که باید دید در پایان معاملات امروز، نفت خام به چه سطح قیمتی خواهد رسید.

*افت قیمت های نفت از چه زمانی شروع شد؟

نقطه شروع افت قیمت های نفت را می توان میانه سال 2014 دانست، زمانی که تولید نفت عربستان بر اساس اعلام رسمی این کشور 9 میلیون و 700 هزار بشکه در روز بود و در مقایسه با تولید 8 میلیون و 900 هزار بشکه ای این کشور در میانه سال 2004، افزایشی 800 هزار بشکه ای در هر روز داشت.

افزایش افسارگسیخته تولید و عرضه نفت خام عربستان در طول سالهای 2004 تا 2014 یکی از دلایل اصلی افزایش عرضه مازاد نفت در بازار و به تبع آن کاهش قیمت نفت بود. سعودی ها عرضه مازاد در بازار را در سال 2014 متوقف نکردند و در فاصله میانه 2014 تاکنون، عرضه نفت خام خود را در بازار از 9 میلیون و 700 هزار بشکه به 10 میلیون و 500 هزار بشکه رسانده اند و این مسئله، از دلایل اصلی ماندن قیمت نفت زیر 50 دلار است.

*عراق؛ متهم ردیف دوم افت قیمت نفت

در کنار عربستان، عراق نیز در فاصله سالهای 2004 تا 2016 عرضه نفت خام خود در بازار را از 3 میلیون و 200 هزار بشکه در روز به 4 میلیون و 600 هزار بشکه در روز رسانده است و در کنار آن، با اعلام مواضع رسمی خود در خصوص اینکه عراق در فریز نفتی (در ماههای نزدیک به اجلاس الجزایر) و در کاهش سقف تولید (در ماههای اخیر) مشارکت نمی کند، دومین کشوری است که با رفتارهای خود به کاهش قیمت نفت و پایین ماندن آن دامن زده است.

افزایش عرضه نفت خام عربستان و عراق موجب شد تا بازار نفت در میانه سال 2014 با بیش از 2 میلیون بشکه در روز مازاد عرضه روبرو شود و این رشد مازاد عرضه سبب شد قیمت نفت در بازارهای جهانی از 100 دلار تا زیر 30 دلار نیز برسد.

* ایران در افت قیمت نفت نقشی نداشت

ایران از سال 2011 تا 2015 در سایه تحریم های ناعادلانه غرب، نه تنها در افزایش مازاد عرضه نفت خام در بازار دخیل نبود، بلکه با افت صادرات نفت خام از 2 میلیون و 300 هزار بشکه در روز در ابتدای 2011 به حدود یک میلیون و 70 هزار بشکه در روز در سال 2013 و 900 هزار بشکه در روز در ماههای ابتدایی 2014 رسید، در رشد قیمت های نفت تأثیرگذار بود. در این مدت عراق و عربستان با افزایش عرضه نفت خام خود نه تنها سهم ایران در بازار نفت را تصاحب کردند بلکه به وجود 2 میلیون بشکه نفت مازاد در بازار نفت و به تبع آن کاهش قیمت نفت دامن زدند.

- محمدرضا کیاشمشکی