گروه صنعتي ايران خودرو حضور در بازار جهاني و كسب سهم بازار براي بنگاه‌هاي اقتصادي را يك ضرورت مي‌داند و مانند هر بنگاه بزرگ ديگري در تبيين چشم‌انداز خود، ماموريت تغيير موقعيت از يك بنگاه محلي به بنگاهي در سطح جهاني يا منطقه‌يي را براي خود قائل است.
توليد محصول در پايگاه‌هاي خارج از كشور و صادرات محصول كامل دو روش صادراتي ايران خودرو است. درحال حاضر تنوع توليد محصول در پايگاه‌هاي خارج از كشور و صدور محصول توليد شده با برند ملي ايران خودرو افزايش يافته كه نشان‌دهنده استفاده بهينه از سرمايه‌گذاري‌هاي صورت گرفته در خارج از كشور است.
هم‌اكنون پس از 15 سال از شروع ساخت خودرو ملي در عرصه صدور محصولي به نام سمند راه موفقيت در صنعت خودروسازي را طي كرده و صنعت خودروسازي ايران توانسته با صدور خودرو ملي و قطعات در بازار جهاني نامي از توان ملت ايران را به ثبت برساند و دركنار بخش‌هاي ديگر صنعت، توسعه‌يافتگي را تجربه كند. تثبيت حضور در بازارهاي هدف صادراتي و توسعه بازارهاي جديد از راهبردهاي ايران خودرو در توسعه صادرات و توسعه محصول جديد است كه افزايش ظرفيت‌هاي تحقيق و توسعه در زمينه پلت‌فرم، محصول و قواي محركه از الزامات دستيابي به اين راهبرد است.
افزايش كارايي شبكه توزيع از طريق استفاده حداكثري از ظرفيت‌هاي ايجاد شده در توزيع، فروش و سايت‌هاي توليدي و توسعه شبكه فروش و خدمات پس از فروش از راه توسعه كمي و بهبود كيفيت نمايندگي‌هاي فروش خارج از كشور از رويكردهاي ايران خودرو در توسعه بازار خارجي است. به اين موارد بايد اخذ و تمديد استانداردهاي بازارهاي هدف و برندسازي از راه ترويج و توسعه برند ايكو در سطح منطقه‌يي و جهاني را افزود. گروه صنعتي ايران خودرو در هر بازار هدف، بسته به سلايق، نياز‌ها، رقباي آن بازار و عوامل ديگر يك يا چند خودرو را به عنوان محصول صادراتي تعريف كرده است. براي حضور مستمر در بازارهاي هدف، ايجاد تنوع در سبد محصولات صادراتي، حفظ برند ملي و مونتاژ خودروهاي رانا، دنا و سورن در سايت‌هاي فرامرزي در دستور كار قرار دارد.
توسعه راهبردهاي بين‌المللي
گروه صنعتي ايران خودرو راهبرد خود در همكاري با شركاي خارجي را به صورت برد– برد تعريف كرده است. توسعه مدل همكاري مولتي برند و تغيير استراتژيك در سهم سبد محصولات در همكاري با شركا و افزايش توان چانه‌زني در نحوه و چگونگي همكاري‌ها با تاكيد بر بالانس ارزي ازجمله راهبردهاي اصلي ايران خودرو در همكاري با شركاي خارجي است. تغيير در مدل همكاري‌ها ازCKD كاري به سرمايه‌گذاري طرف خارجي در كل زنجيره ارزش خودرو و تكميل سبد محصولات در كلاس‌هاي متفاوت و مورد نياز در بخش‌هاي مختلف بازار نيز از ديگر راهبردهاي ايران خودرو در سطح همكاري‌هاي بين‌المللي به شمار مي‌رود.
برنامه صادرات ايران خودرو در سال 95
گروه صنعتي ايران خودرو در سال جاري برنامه صادرات 20هزار دستگاه از محصولات به بازارهاي هدف را در دستور كار قرار داده است. 30درصد صادرات ايران خودرو به كشورهاي آسياي ميانه و قفقاز(CIS) خواهد بود كه تعداد 6 تا 9هزار دستگاه هدف‌گذاري شده است. بخش ديگر صادرات محصولات ايران‌خودرو به كشور عراق است كه علاوه بر خودرو سواري به صورت قطعات منفصله، صادرات كاميون به صورت آماده نيز برنامه‌ريزي شده است. صادرات به تونس و احياي سايت ونزوئلا از ديگر برنامه‌هاي امسال ايران خودرو در بخش صادرات است. ورود به بازار روسيه نيز از اهداف صادراتي اين شركت است كه اميدوار است در اين بخش نيز موفق عمل كند.
ظرفيت توليد در سايت‌هاي خارج از كشور
ايران خودرو در 6 پايگاه توليدي در فراسوي مرزها ازجمله بلاروس، روسيه، عراق، سنگال و ونزوئلا ظرفيت توليد 63 هزار دستگاه خودرو را در سال دارد. استراتژي معاونت صادرات ايران خودرو، فعال‌سازي و توليد محصولات جديد در اين سايت‌ها است و بر همين اساس پس از چند سال توقف، توليد در سايت سيامكو سوريه از سر گرفته شده است. سايت سيامكو از ماه‌هاي آخر سال 94 راه‌اندازي شده و محموله‌هايي نيز به اين سايت ارسال شده است. براساس برنامه در سال جاري نيز توليد دو هزار دستگاه از محصولات ايران‌خودرو ازجمله رانا، دنا و سورن در سايت سيامكو پيش‌بيني شده است.
در زمينه سايت ايران خودرو در آذربايجان، ايران خودرو هيچ گونه سرمايه‌گذاري در آذربايجان انجام نخواهد داد و مشاركت به صورت ارائه خدمات فني و مهندسي براي راه‌اندازي خط مونتاژ خواهد بود. پيش از اين صادرات ايران خودرو به صورت محصول آماده و كامل صورت مي‌گرفت و با توجه به استقبالي كه مردم آذربايجان از محصولات ايران خودرو داشتند، راه‌اندازي خط مونتاژ در اين كشور برنامه‌ريزي شد. توليد سمند، سورن و رانا از برنامه توليد در بخش اول همكاري‌هاي دو طرف است. همچنين طبق مذاكرات صورت گرفته، توليد خودروهاي تجاري براي ناوگان حمل و نقل شهري در آذربايجان نيز پيش‌بيني شده است.
توليد بدون سرمايه‌گذاري
در سال‌هاي گذشته، ايران خودرو در برخي از كشورها به سرمايه‌گذاري و راه‌اندازي خط توليد اقدام كرده است. در برخي از سايت‌ها كه با سرمايه‌گذاري مستقيم ايران خودرو تاسيس شد در سايه بي‌ثباتي‌هاي سياسي و شرايط خاص اين كشورها، توليد به حالت نيمه تعطيل درآمد يا اينكه متوقف شد. هر چند در روزهاي اخير خبرهايي مبني بر بازگشايي و از سرگيري توليد در اين سايت‌ها منتشر شده اما راهبرد ايران خودرو در زمينه توليد در ساير كشورها تغيير كرده و به سمت توليد بدون سرمايه‌گذاري مستقيم حركت مي‌كند.
نزديك‌ترين مثال در اين زمينه راه‌اندازي خط توليد در كشور الجزاير بدون سرمايه‌گذاري مستقيم و صرفا با ارائه خدمات مهندسي و فني است و به اين ترتيب ايران خودرو خود را از چالش‌هاي احتمالي ناشي از شرايط سياسي و اجتماعي كشورهاي هدف مصون نگاه داشته و آينده صادرات محصولات خود را تضمين مي‌كند.
پارس پليس در تركمنستان
گروه صنعتي ايران خودرو صادرات محصولات تجهيز شده به كشور تركمنستان را با هدف افزايش سهم بازار كشورهاي CIS آغاز كرد. در راستاي اقدام و عمل به اقتصاد مقاومتي يكي از برنامه‌هاي ايران خودرو افزايش سهم در بازار كشورهاي آسياي ميانه و قفقاز از طريق اتحاديه گمرك اين كشورهاست و بر همين اساس صادرات به كشورهاي تركمنستان، بلاروس و راه‌اندازي سايت آذربايجان و قزاقستان را در دستور كار قرار داده است. بر مبناي قراردادي كه با وزارت كشور تركمنستان منعقد شده، تامين 200دستگاه خودرو پليس اين كشور توسط ايران خودرو صورت مي‌گيرد كه در صورت تاييد، تامين ناوگان مورد نياز پليس تركمنستان از سوي ايران خودرو ادامه خواهد يافت. تركمنستان از كشورهاي مشترك‌المنافع است كه ايران خودرو آن را به عنوان دروازه‌يي براي صادرات به كشورهاي منطقه به شمار مي‌آورد.
صادرات ايران خودرو در سال 94
شركت ايران خودرو طي سال‌هاي 1385 الي 1394 حدود 234هزار خودرو به بازارهاي هدف صادر كرده كه بيش از 103هزار دستگاه خودرو آن سمند بوده است. مهم‌ترين بازار صادراتي ايران كشور عراق است. اين شركت در سال 94، 10هزار و 361دستگاه انواع خودرو صادر كرده است. گروه صنعتي ايران خودرو موفق به كسب تاييديه موسسه استاندارد تونس براي صادرات رانا به اين كشور شد.
كلام آخر
خودروسازان خارجي در بازارهاي صادراتي جهاني رقابتي سخت دارند و هر يك تلاش مي‌‌كنند با افزايش كيفيت و بالا بردن امكانات و كاهش قيمت، مشتريان بيشتري را جذب كنند و توان رقابتي خود را بالا ببرند. ايران پس از جلب مشاركت‌هاي بين‌المللي با انجام مطالعات در بازار و با شناسايي رقبا، استانداردها و نياز كشور هدف مي‌تواند خودروهاي متناسب با تقاضا ارائه كند تا در كنار رقباي ديگر، تداوم صادرات امكان‌پذير باشد.