به نظر می رسد هشدار سال گذشته وزیر نیرو از خطر نشست زمین در تهران از سوی دیگر مسئولان جدی گرفته نشده و پس از بروز نشست های متعدد زمین در طول ماههای اخیر، رئیس سازمان زمین شناسی کشور نیز نسبت به رکورددار شدن تهران در نشست زمین هشدار داده است.
به گزارش ایران جیب به نقل از تسنیم، ساعت 4:30 بامداد روز بیست و هشتم خردادماه، ساکنان غرب تهران در منطقه شهران شاهد بروز حادثه ای عظیم بودند. این حادشه که انفجار خط لوله هشت اینچی گاز بود، اگر به جای بامداد، در ساعات میانی روز رخ می داد حجم تلفات جانی بسیار گسترده‌ای در برداشت. علت این حادثه نشست زمین عنوان شد اما شرکت گاز استان تهران معتقد است دلیل بروز نشست زمین حفاری خط 6 مترو بوده و مدیرعامل شرکت متروی تهران و شهردار تهران معتقدند که این حادثه ربطی به حفاری مترو نداشته است. به هر حال، هر چند وقت یکبار شاهد بروز نشست زمین در منطقه ای از کلانشهر تهران هستیم که زیربناهای این شهر را با خطر مواجه می کند.
تهران را می‌توان به سه منطقه طبیعی تقسیم کرد. کوهستانهای شمالی تهران، که بلندترین قله این کوهستان - توچال - با 3933 متر بر تمام فضای شهر مشرف است. دومین منطقه، دامنه‌های البرز است؛ که به تپه ماهورها و دره‌های اوین، درکه، نیاوران، حصارک و سوهانک منتهی می‌شود. منطقه سوم دشتی است که قسمت اعظم شهر تهران بر آن گسترده شده و دارای شیب ملایمی با جهت شمالی- جنوبی است.
تهران، بین کوه‌های البرز و حاشیه شمالی کویر مرکزی ایران، در دشتی نسبتاً هموار واقع شده است. پهنه استقرار این دشت نسبتاً هموار از جنوب و جنوب غربی به کوه‌های ری و بی‌بی‌شهربانو و دشت‌های شهریار و ورامین منتهی می‌شود و و از شمال به واسطه کوهستان محصور شده است.
زیر تهران روزی یک میلیمتر خالی می شود
"دشت تهران هر سال به طور متوسط 36 سانتیمتر نشست می کند" این جمله ای بود که دی ماه سال گذشته وزیر نیرو در جمع قضات دیوان عدالت اداری مطرح کرد و نسبت به خطراتی که تهران را از نشست مستمر زمین تهدید می کند هشدار داده بود. دشتی که قسمت اعظم شهر تهران بر روی آن گسترده شده است، در طول سال 36 سانتیمتر نشست می کند؛ به عبارتی در هر روز حدود یک میلیمتر شهر تهران نشست می کند.
سالها برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی آب دشت تهران موجب شده بخشی از منابع ثابت یا به‌اصطلاح استاتیک زیرزمینی آب دشت تهران را برای همیشه از دست بدهیم. خالی شدن فضایی در زیر شهر تهران که سالها با منابع زیرزمینی آب به‌عنوان منابع استاتیکی که نباید برداشت از آنها صورت می‌گرفت ایجاد شده، از یک سو و ادامه برداشت‌های غیرمجاز از سفره‌های زیرزمینی دشت تهران از سوی دیگر موجب شده که سال به سال شهر تهران فرونشست داشته باشد.
این نشست مستمر به‌طور متوسط در طول سال 36 سانتیمتر اندازه گیری شده که ادامه آن، تمامی تأسیسات زیرساختی کلانشهر تهران را با خطر تخریب مواجه می‌کند. خطری بالقوه که گاه و بی‌گاه آثار آن را در ریزش سطح یک خیابان پایتخت یا تخریب یک ساختمان در حاشیه شهر می‌بینیم.
نشست زمین در سه بخش تهران 7 ماه در دست بررسی است
ازاین‌رو، خطر بالقوه‌ای برای تأسیسات زیرساختی شهر تهران از جمله مترو، راه‌آهن، ساختمان‌ها، تمام شبکه‌های آب، گاز، برق و پلها وجود دارد که باید مسئولان برای آن چاره‌اندیشی کنند. وزیر نیرو نیز در برخی از صحبت‌های خود به‌صورت گذرا در این خصوص هشدارهایی داده است.
شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه هفدهم آذرماه سال گذشته مقرر کرده بود تا دبیرخانه این شورا مسئله نشست زمین در اراضی جنوب، جنوب غربی و جنوب شرقی شهر تهران را در مکاتباتی با وزارت نیرو، سازمان نقشه‌برداری کشور و سازمان زمین‌شناسی کشور بررسی کند که به نظر می رسد در طول 7 ماه گذشته این مسئله در دست بررسی است.
با وجود اینکه "پیروز حناچی" معاون شهرسازی و معماری وزیر راه و شهرسازی درباره نشست زمین در تهران معتقد است که "تنها در جنوب غربی تهران نشست زمین داریم و این نشست زمین نیز مربوط به 20 سال اخیر است و موضوع تازه‌ای نیست."علاوه بر نشست زمین در منطقه شهران در روزهای پایانی خرداد، در ابتدای خرداد سال جاری شاهد نشست زمین در خیابان مولوی بودیم. همچنین در سال گذشته نشست های زمین در شهرک غرب، خیابان ولیعصر و خیابان امام خمینی تهران که هیچ کدام در جنوب غربی پایتخت نیستند رخ داده است.
"این مسئله اگر چاره‌جویی نشود منجر به تخریب تمام شبکه‌های آب، گاز، برق، ساختمان‌ها، مترو، راه‌آهن و پلها می‌شود." این جمله ای است که وزیر نیرو در تشریح هشدار سال گذشته خود اعلام کرد و مسئله نشست زمین در تهران را مسئله ای جدی و نیازمند توجه دانست، اما به نظر می رسد این هشدار وزیر نیرو از سوی دیگر مسئولان جدی گرفته نشده و به دنبال همین عدم توجه همگانی به این خطر بالقوه، هر از چندگاهی شاهد نشست زمین در منطقه ای از پایتخت هستیم. باید دید منطقه بعدی که قربانی نشست زمین می شود کدام بخش شهر است؟
رئیس سازمان زمین شناسی هم هشدار داد
"محمدتقی کره‌ای" رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در هفته های اخیر با حضور جلسه علنی شورای شهر تهران با ارائه گزارشی از مخاطرات زمین‌شناسی و تدقیق پهنه‌های گسلی شهر تهران از شیوه ساخت و سازها درپایتخت انتقاد کرد و گفت که تهران رکوردار نشست زمین در کشور است.
این مقام مسئول با بیان اینکه "نرخ نشست زمین در جنوب تهران به یک میلی متر در روز رسیده است"، افزود: این نرخ در ایران در حالی ثبت شده که بالاترین نرخ در مکزیکو سیتی سالانه 32 سانت بوده است.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی گفت: "تهران اکنون رکورددار نشست زمین با نشست سالانه 36 سانت است."
فرونشست زمین از چالش های عمده استان تهران / سطح آب سالی دو متر پایین می رود
"خسرو ارتقایی" مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران نیز دی ماه سال گذشته در نشست طرح احیاء و تعادل بخشی آب های زیرزمینی استان تهران گفته بود: "کسری آبخوان سالانه دشت های استان تهران 150 میلیون مترمکعب است؛ یعنی سالیانه بیش از استاندارد، آب برداشت می شود و مصرف آن هم فراتر از ظرفیت آبخوان است. مطابق این آمارها، سالانه سطح آب منابع زیرزمینی استان بین یک تا دو متر پایین تر می رود که با اجرای طرح احیاء و تعادل بخشی آب های زیرزمینی می توان در یک دوره 10 ساله کسری سالانه آب را به حدود صفر رساند."
این مقام مسئول همچنین اردیبهشت سال گذشته در نشست شورای برنامه ریزی و توسعه استان تهران از کمبود آب شرب و کشاورزی، فرو نشست زمین در جنوب غرب تهران و بروز پدیده خشکسالی در استان به عنوان چالش های پیش روی تهران نام برده بود و گفت: "با اجرای طرح تعادل بخشی در استان تهران که به آن بیش از 100 میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافته است می توان اثر مناسبی در کنترل بحران های پیش آمده داشت"