بررسی روند‌های اقتصادی در دهه‌های اخیر نشان می‌دهد چینی‌ها از جمله هوشمند ترین مردم در زمینه یافتن راه‌های تازه ای برای پول به جیب زدن بوده‌اند. چشم بادامی ها چه در حوزه کلان و چه در حوزه خرد بسیاری از مناسبات را به هم زده اند و با انجام کار‌هایی که قبلا بسیاری از کشورها جرات انجامش را نداشته اند به یکی از پر رونق ترین اقتصاد‌های جهان تبدیل شده اند. مراودات میان ایران و چین موضوع امروز و دیروز نیست، چنانکه هنوز هم که هنوز است بسیاری از بازار‌های کشور در قبضه اجناس چشم بادامی‌هاست؛ اجناسی که در بسیاری موارد قاچاقی به ایران می‌آیند. در این میان کسب سود اقتصادی باعث نشده که چینی‌ها در مواردی کشور خود را مقصد محصولات قاچاق نکنند؛ محصولاتی که راهبردی هستند و قاچاق آنها بیش از هر چیز به نفع وارد کننده است. از جمله این صادرات قاچاق پیاز زعفران ایرانی به چین است.
قاچاق کالا یکی از مهم‌ترین مشکلات اقتصاد ایران است. با وجود تلاش‌های صورت گرفته توسط دولت و برنامه‌ریزی‌هایی که در راستای مبارزه با قاچاق کالا و ارز شده است، آمار های منتشر شده نشان از افزایش چشمگیر این آفت اقتصادی خطرناک در کشور دارد. بر اساس تازه ترین خبرهای منتشر شده میزان قاچاق نه تنها کاهش نداشته بلکه همچنان در حال افزایش است. به گفته کرباسیان، رئیس کل گمرک ایران برآورد گمرک ایران، 5.6 میلیارد دلار قاچاق در سال است و ارقامی مانند ۲۰ میلیارد دلار نمی‌تواند توجیه علمی و اقتصادی داشته باشد. در این راستا مسعود خوانساری رئیس اتاق تهران با رد حجم ۲۰ میلیارد دلاری قاچاق کشور، می‌گوید که با فرض ۲۰ میلیارد دلار قاچاق به کشور در سال، باید روزانه ۱۳۰۰ تریلی در جاده‌های کشور در تردد باشند که با توجه به آمار جابه‌جایی و ترانزیت، این میزان غیرواقعی است. باید گفت که هیچ آمار قابل استنادی در این‌باره در دست نیست، اما آمارهای غیر قابل استناد که از طریق مقامات ذی‌صلاح در اختیار رسانه‌ها قرار می‌گیرد به خوبی نشان می‌دهد که قاچاق همچنان ادامه دارد.
علاوه بر کالاهایی که به صورت قاچاق وارد کشور میشوند، کالاهایی در اختیار کشورمان قرار دارد که همواره از کشور به صورت قاچاق خارج میشوند. مهدی ابویی معاون اسبق ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز اظهار داشت که حدود ۹۰ درصد از حجم قاچاق کالاهای خروجی را فراورده‌های نفتی با محوریت نفت و گاز تشکیل می‌دهند که در دو سال اخیر حجم قاچاق در این بخش افزایش یافته است. ایران دارای بسیاری از کالاهای راهبردی است که همواره در معرض قاچاق قرار دارد. از جمله این کالاها می‌توان آثار باستانی و بنزین را نام برد. در کنار این کالاها شاهد قاچاق کالاهایی نظیر پیاز زعفران و گیاهان دارویی هم هستیم. یکی از اصلی‌ترین کشورهایی که از این آب گل آلود ماهی می گیرد، چین است.
ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران دنیا
بررسی ها نشان داده چینی ها در دهه اخیر از هر راهی برای درآمد زایی و اشتغال و خراب کردن بازار جهانی استفاده کرده اند. چشم بادامی های پرجمعیت با فعالیت شب و روز در اقتصاد کلان و خرد دست به اقداماتی زده اند که کشورهای سال‌ها توسعه یافته جسارت انجام آنها را نداشته اند. اقداماتی که چین طی دهه اخیر انجام داده موجب شده تا به دومین اقتصاد جهانی تبدیل شود و بازار بسیاری از کشورها در اختیار چینی ها و اجناسشان قرار گیرد. اما کسب سود باعث نشده تا آنها بپذیرند کشورشان مقصد قاچاق نباشد. باید این نکته را در نظر داشت که چینی ها حاضرند کشورشان مقصد بعضی کالاها باشد.
از جمله این کالاها پیاز زعفران ایرانی است که به چین قاچاق می‌شود. به گزارش مهر، در همین راستا نایب رئیس شورای ملی زعفران با بیان اینکه سال‌های زیادی است که پیاز طلای سرخ به چین و افغانستان قاچاق می‌شود، گفت که اگر این وضع ادامه یابد، تولید و صادرات ما با مشکل مواجه می‌شود. غلامرضا میری با بیان اینکه ایران با تولید ۹۲ درصدی طلای سرخ، اولین و بزرگ‌ترین تولید کننده زعفران در دنیا محسوب می‌شود، به قاچاق این محصول اشاره کرد و اینطور ادامه داد که سال‌های زیادی است که پیاز زعفران به چین و افغانستان قاچاق می‌شود. میری در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه نباید پیاز زعفران از کشور خارج شود، به راهکارهای حفظ این محصول نیز پرداخت و گفت که سه راهکار برای حفظ جایگاه زعفران وجود دارد. جلوگیری از خروج پیاز زعفران از کشور، حمایت از تولید داخلی برای حفظ بازار ایرانی و حمایت از صادرات زعفران از جمله این موارد است. او تصریح کرد که پیاز زعفران تحت هر شرایطی نباید از کشور خارج شود و اگر این وضع ادامه یابد، قطعا ایران تولید و صادرات زعفران خود را از دست می‌دهد. این مساله از خطرناک‌ترین موضوعاتی است که باید به آن توجه داشت، چرا که چین یکی از بزرگ‌ترین کشورهایی است که با دامپینگ انحصار کالاها را به دست می‌گیرد.
چینی‌ها به دنبال انقراض زعفران ایران!
قیمت شکنی یکی از شیوه های تجاری غیرمنصفانه و مخل رقابت محسوب می‌شود. دامپینگ به این صورت است که یک بنگاه در جهت کسب و حفظ سهم خود از بازار محصولات تولید شده توسط خود را به قیمتی زیر هزینه نهایی تولید به فروش میرساند تا با این قیمت شکنی بازار را در دست بگیرد. در این پدیده، ابتدا کشور یا بنگاه مورد نظر، کالایی را که تولید کننده دیگری به بازار عرضه کرده است به نازل ترین قیمت به فروش میرساند تا بازار را از آن بگیرد. بعد از آنکه بازار را به دست گرفت تولیدات مربوطه را با قیمت بسیار بالا به فروش میرساند. حتی ممکن است تولید کننده مربوطه نیز دیگر نتواند به تولید خود ادامه دهد و مجبور به فعالیت برای آن بنگاه اقتصادی شود. در سال های اخیر با رشد روز افزون تولیدات چینی، بسیاری از کشورها در معرض خطر دامپینگ قرار گرفته اند. بدون شک در حال حاضر برخی کشورها به این آفت دچار شده اند و اقتصاد خود را از دست داده اند، اما شاید اکنون متوجه تبعات این خطر نباشند.
با توجه به اینکه در حال حاضر پیاز زعفران از ایران به چین قاچاق می‌شود، ما نیز در معرض این خطر قرار داریم. همانطور که همه ما می‌دانیم کشورمان بزرگ‌ترین تولید کننده زعفران به سراسر جهان است و سال‌هاست قاچاق پیاز زعفران به چین صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه اقتصاد چین از پایه و اساس کپی کاری از کالاهای دیگر کشورهاست، می‌توان این هشدار را داد که دیر یا زود زعفرانمان هم به یکی از کالاهایی تبدیل می‌شود که بعد ها باید از همین چین آن را وارد کنیم. تصور کنید چین بتواند با پیازهای زعفرانی که از ایران قاچاق می‌شود زعفران تولید کند. آنگاه چین زعفران مرغوب ایران را تولید کرده و با کمترین قیمت به اقصی نقاط دنیا صادر می‌کند. چند سال بعد هم وقتی می‌بینیم طلای سرخ ما از دست رفته و دیگر کشوری حاضر به خرید زعفران مرغوب اما با قیمت واقعی ما نیست حتما نمونه چینی که به همان کیفیت است با قیمت بسیار پایین را انتخاب می‌کند. اگر هر چه زودتر از این مساله جلوگیری نکنیم شاید روزی برسد که تولیدکنندگانمان مجبور به تعطیلی تولید و کشت خود شوند و مجبور شویم از چینی ها زعفران اعلای ایرانی خریداری کنیم! اگر فکری نکنیم چین همانطور که چنین بلایی را به سر بسیاری از کالاها آورده است بر سر زعفران هم خواهد آورد.
آرمان- حجت صالحی