مطابق گزارشها تلاش کشورهای اروپایی برای مصون نگهداشتن بانکها و موسسههای مالی از مجازاتهای آمریکا به خاطر همکاری با ایران به نتیجه نرسیده است. برخی تحریمها، از جمله ممنوعیت معاملات دلاری همچنان پابرجاست.
خبرگزاری بلومبرگ چهارشنبه (19 خرداد/ 8 ژوئن) گزارش داد که وزیران دارایی کشورهای عضو اتحادیه اروپا اواخر ماه مه در مذاکره با مقامات آمریکایی تلاش کردهاند به راهکاری برای حفاظت از بانکها و موسسههای اروپایی در برابر تهدید مجازاتهای این کشور به خاطر همکاری با ایران دست یابند اما موفق نشدهاند.
این گزارش با استناد به اظهارات دو منبع آگاه نزدیک به مذاکرات تنظیم شده که نامشان فاش نشده است. مقامهای اتحادیه اروپا و وزارت خزانهداری آمریکا از تائید یا تکذیب این خبر خودداری کردهاند. بهرغم توافق هستهای میان ایران و کشورهای 1+5 و اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، همچنان برخی تحریمهای غیرهستهای آمریکا علیه ایران، از جمله در ارتباط با اتهامهایی چون نقض حقوق بشر، حمایت از تروریسم و فعالیتهای غیرشفاف موشکی اعمال میشوند.
مانع ممنوعیت معاملات دلاری
یکی از موانع همکاری بانکها و موسسههای مالی بزرگ بینالمللی با ایران ممنوعیت استفاده از دلار در معامله و ارتباطهای بانکی با ایران است.
به گزارش بلومبرگ، از زمان اجرایی شدن برجام در دیماه سال گذشته کشورهای اروپایی و ایران انتظار دارند روابط تجاری خود را در دو سال آینده حدود 24 میلیارد دلار افزایش دهند که تحقق آن به خاطر محدودیتهای معاملات دلاری با مشکل روبروست.
یکی از توافقهای ایران و اروپا به خرید 118 فروند هواپیمای ایرباس مربوط میشود که تکلیف آن به دلیل نگرانی موسسههای تامینکننده منابع مالی هنوز به طور قطعی مشخص نیست.
آرنولد والراف، مدیر دفتر کنترل صادرات و امور اقتصادی دولت آلمان به بلومبرگ گفت: «بدیهی است که بانکها ریسک نقض تحریمهای آمریکا را بسیار زیاد میدانند. لازم است تدبیرهایی برای محدود کردن دامنه این خطرات اتخاذ شود و سیاستمداران باید در این زمینه اقدام کنند.»
در انتظار تضمین آمریکا
منابع آگاه به بلومبرگ گفتهاند که وزیران دارایی و مسئولان اتحادیه اروپا از آمریکا خواستهاند درباره مصون بودن آنها از تحریمهای باقیمانده علیه ایران تضمین بدهند اما مقامهای ایالات متحده از اظهار نظری فراتر از بیانیهها و سخنان رسمی خودداری کردهاند.
به گزارش رویترز جان کری، وزیر خارجه آمریکا ماه گذشته در دیدار با بانکداران مهم اروپایی در لندن تاکید کرد که بانکها و موسسههای مالی اروپا تا زمانی که به دنبال "تجارت قانونی" باشند، دلیلی برای نگرانی به خاطر از سر گیری همکاری با ایران ندارند.
رهبر معظم انقلاب هشتم اردیبهشت ماه در جمع شمار زیادی از کارگران گفت: «روی كاغذ مینویسند بانکها با ایران معامله كنند اما در عمل جوری "ایرانهراسی" میكنند تا با ایران معامله نشود؛ مسئول آمریكایی میگوید شاكله تحریم حفظ شده تا سرمایهگذار خارجی بترسد و نیاید.»
عدم اطمینان بانکهای اروپایی
سخنان جان کری و برخی بیانیههای وزارت خزانهداری آمریکا درباره برداشته شدن موانع همکاری با کشورمان تاکنون اطمینان کافی را در بانکهای مهم اروپایی به وجود نیاورده است.
در سالهای گذشته دستکم پنج بانک اروپایی به اتهام نقض تحریمها در معامله با ایران به پرداخت میلیاردها دلار جریمه محکوم شدهاند. یکی از سنگینترین جریمهها مربوط به بانک فرانسوی "بی ان پی پاریبا" است که در سال 2014 پذیرفت بهخاطر نقض تحریمهای آمریکا علیه ایران٬ کوبا و سودان 9 میلیارد دلار جریمه پرداخت کند.
فرانسسکو فینی، از کارمندان دفتر فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا 25 ماه مه به بلومبرگ گفته بود که بسیاری از شرکتهای اروپایی از کمیسیون اروپا خواستهاند مورد آنها را به صورت جداگانه با وزارت خزانه داری آمریکا در میان بگذارند تا پیش از معامله با ایران درباره عدم عواقب حقوقی و مجاز بودن آن اطمینان حاصل کنند.
فرانک پروست، نماینده فرانسوی پارلمان اروپا چندی پیش گفته بود عدم شفافیت آمریکا در ارتباط با همکاری با ایران باعث عدم اطمینان شرکتهایی مانند ایرباس شده و "در حال حاضر هیچ بانکی حاضر به حمایت از سرمایهگذاری در ایران نیست".