مركز مديريت امداد و هماهنگي عمليات رخدادهاي رايانه‌يي با بررسي چرايي اهميت اطلاعات كاربران در شبكه‌هاي اجتماعي، نسبت به درآمدزايي شبكه‌هاي اجتماعي مشهور دنيا از اطلاعات كاربران، هشدار داد.
به گزارش ایران جیب به نقل از تعادل، شبكه‌هاي اجتماعي امروزه به عنوان يكي از اصلي‌ترين فناوري‌هاي تحت وب مورد استفاده طيف وسيعي از كاربران فضاي مجازي قرار گرفته‌اند. به نحوي كه شبكه اجتماعي فيس بوك (Facebook) با 1.2 ميليارد كاربر، شبكه گوگل پلاس (Google+) با 540 ميليون كاربر، شبكه لينكدين (Linkedin) با 400 ميليون كاربر و شبكه توئيتر (Twitter) با بيش از 300 ميليون كاربر، شلوغ‌ترين شبكه‌هاي اجتماعي موجود در دنيا هستند.
حال با وجود اين حجم كاربر، اين سوال به وجود مي‌آيد كه درآمد شبكه‌هاي اجتماعي از كجاست؟ مركز ماهر در اين گزارش با اشاره به اهميت اطلاعات كاربران و رابطه آن با درآمد شبكه‌هاي اجتماعي، به اين سوال پاسخ مي‌دهد.
درآمد 5.3 دلاري فيس بوك به ازاي هر كاربر
گزارش ۱۰K- شركت فيس بوك كه گزارش جامع سالانه‌يي است و فيس بوك براساس قانون آن را ارائه مي‌دهد به مباحث مختلفي مانند كارايي مالي، ساختار سازماني و درآمد به ازاي هر سهم مي‌پردازد، اين گزارش از درآمد حدود 5.3 دلاري اين شركت به ازاي هر كاربر اين شبكه اجتماعي خبر داده است. اين ميزان درآمد در حالي است كه اين شبكه تقريبا به ازاي هيچ كدام از سرويس‌هاي مختلفي كه در اختيار كاربران قرار مي‌دهد، پولي درخواست نمي‌كند.
با اين حال اين سوال به وجود مي‌آيد كه چگونه است كه اين شركت توانسته به چنين درآمدي دست پيدا كند؟ چرا هر روز به كيفيت خدمات خود مي‌افزايد تا كاربران بيشتري را جذب كند؟ پاسخ كمي نگران‌كننده است. چرا كه پاسخ خود شما هستيد و در واقع داده‌يي كه به شبكه اجتماعي مي‌دهيد.
شبكه‌هاي اجتماعي در واقع با داده‌هاي كاربران و كاوش آنها (Mining) درآمد دارند. داده‌هايي مانند اطلاعات شخصي كاربران، روابط ميان دوستان، موضوعات مورد علاقه، تعداد و محتواي نوشته‌ها، زمان حضور افراد در شبكه اجتماعي و غيره كه با كاوش آنها مي‌توان دانش سطح بالا از كاربران شبكه‌هاي اجتماعي كسب كرده و الگوهاي رفتاري كاربران را استخراج كرد.
اين دانش دقيقا همان چيزي است كه مبناي قراردادهاي كسبوكار به كسبوكار (B۲B) شبكه‌هاي اجتماعي مشهور قرار مي‌گيرد. اكثر اين قراردادها با محوريت بازاريابي (Marketing) و تبليغات (Advertisement) صورت مي‌گيرد. رويكرد كلي در اين حالات يافتن فرد يا افرادي است كه داراي قابليت خاصي هستند، رفتار خاصي دارند، علايق خاصي دارند.
افشاي قراردادهاي فروش اطلاعات
مركز ماهر با اعلام اين دلايل به چند نمونه از قراردادهاي شركت فيس بوك در اين زمينه كه افشا شده‌اند اشاره كرده است:
قرارداد با چندين شركت امور حقوقي براي تبليغات: با تحليل فعاليت‌ها و محتوايي كه افراد در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر مي‌كنند، مي‌توان افرادي كه به مشكلات حقوقي برخورد كرده‌اند را شناسايي كرد. اين افراد مي‌توانند هدف خوبي براي نمايش تبليغات مربوط به دفاتر حقوقي باشند. يك مورد جالب در اين ميان شركتي بود كه با خرج چندصد دلار براي تبليغات، موفق به عقد قراردادي به مبلغ 100هزار دلار شد.
چندين قرارداد براي بازاريابي خدمات ابري: شركت هاي خدمات ابري متعددي با عقد قرارداد با فيس بوك بروشور يا مقاله‌هاي مربوط به خدمات خود را براي روساي شركت‌هاي مختلف يا مديران فني آنها كه در اين شبكه حساب كاربري دارند ارسال كردند.
بهبود استراتژي‌هاي تبليغاتي يك شركت B۲B: يك شركت B۲B با دريافت گزارش كليك كاربران مختلف روي پيوندهاي تبليغات خود در اين شبكه اجتماعي متوجه شد كه بسياري از افرادي كه روي اين تبليغات كليك كرده‌اند، در واقع افراد عادي بوده و اصلا نمي‌توانستند مخاطب كسبوكار اين شركت باشند. با اين گزارش اين شركت استراتژي‌هاي تبليغاتي خود را تغيير داده و از هدررفت چندين هزار دلار جلوگيري كرد. در مورد اخلاقي بودن اينگونه استفاده‌ها از داده‌ها و اطلاعات كاربران بحث‌هاي فراواني است. در واقع در بسياري موارد ممكن است حريم خصوصي كاربران نقض شود يا مشكلات و خطرات اساسي براي كاربران يا جامعه به وجود بيايد.
مشكلات استفاده از اطلاعات كاربران
با استفاده از تحليل داده‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي، امكان سنجش علاقه‌مندي نسبت به محصولات و شركت‌هاي تجاري مختلف وجود دارد. افرادي كه دسترسي به اين اطلاعات دارند مي‌توانند با سوء‌استفاده از اين دانش به بررسي رشد محبوبيت اين شركت‌ها پرداخته و روي شركت‌ها و محصولات سودآورتر سرمايه‌گذاري كنند.
اينگونه اعمال به شفافيت بازار ضربه زده و مشكلات جبران‌ناپذيري براي اقتصاد جامعه و بازار بورس به وجود مي‌آورد.
هر چند استفاده از اطلاعات كاربر براي ارائه تبليغات متناسب با نيازهاي كاربر امري طبيعي و مرسوم است، اما فروش اطلاعات كاربر به شركت‌هاي تبليغاتي بدون رضايت يا اطلاع آنها، اشتباه و خطرناك است.
شركت‌هاي تبليغاتي با خريد اطلاعات خصوصي كاربران از شبكه‌هاي اجتماعي، تبليغات متناسب با علايق كاربر را براي او ارسال مي‌كنند، كه در صورت عدم رضايت آنها ممكن است احساس امنيت را از بين ببرد.
حتي زماني كه رضايت و آگاهي كاربران كسب شده باشد، نبايد اين اطلاعات و داده‌ها به صورت خام براي تحليل مورد استفاده قرار گيرد. در اصل در صورتي كه گمنام‌سازي (Anonymization) داده‌ها انجام نشود، حريم خصوصي كاربران حتي توسط يك متولي امين و قابل اعتماد مي‌تواند دچار خدشه شود.
مخاطرات داده‌هاي كاربران در دنياي وب
در مورد مخاطرات جمع‌آوري و تحليل غيراصولي، مي‌توان به عنوان يك نمونه به مورد شركت گوگل اشاره كرد. اين شركت شناخته‌شده و بين‌المللي كه به اطلاعات وسيعي از كاربران دسترسي دارد، با جمع‌آوري اطلاعات اضافي و تحليل داده‌هاي كاربران بدون اطلاع آنها در موارد متعددي حريم‌خصوصي كاربران را زير پا گذاشته است، از جمله:
1- Street View: توسط اين محصول كه روي سرويس نقشه گوگل سوار است، اين شركت مي‌تواند نماي ۳۶۰ درجه از بسياري از مكان‌هاي شهرهاي دنيا را در اختيار كاربران قرار دهد.
اين عكس‌ها توسط اتومبيل مخصوص شركت گوگل كه در مسير‌هاي متعدد در رفت و آمد هستند دريافت مي‌شوند. در سال ۲۰۱۰ معلوم شد كه اين اتومبيل‌ها در كنار تصويربرداري از مكان‌ها، اطلاعات شخصي، كلمات عبور و اطلاعات شبكه بي‌سيم اينترنت محيط و منازل مردم را ضبط و ذخيره مي‌كرده است.
2- سرويس Gmail: در سرويس پست الكترونيكي شركت گوگل كه توسط بسياري از كاربران اينترنتي استفاده مي‌شود، پست‌هاي الكترونيكي كاربران پردازش شده و گروه‌بندي مي‌شوند. گوگل با پردازش متون پست‌ها، نوع مطلب و محتواي كلي آنها را به دست مي‌آورد و اين نتايج را به شركت‌هاي تبليغاتي مي‌فروشد.
3- مرورگر Safari: اين مرورگر براي دستگاه‌هاي محبوب شركت اپل به شكلي طراحي شده است تا در تلفن‌هاي همراه، درخواست‌هاي كاربران رصد نشود. اين در حالي‌است كه در سال ۲۰۱۱ مشخص شد كه سرويس‌هاي گوگل با استفاده از كد‌هاي مخفي، تنظيمات امنيتي Safari را دورزده و درخواست‌هاي كاربران را كنترل مي‌كرده است.
4- تلفن‌هاي هوشمند Android: سيستم‌عامل اندرويد توسط شركت گوگل طراحي شده است. يكي از قابليت‌هاي اين سيستم‌عامل، امكان ارتباط دستگاه‌هاي مختلف يك كاربر از طريق فضاي مجازي است و به اشتراك‌گذاري اطلاعات داده‌هاي موجود روي آنها است. با استفاده از اين قابليت، بسياري از داده‌هاي كاربر از جمله برخي گذرواژه‌هاي وي در دسترس شركت گوگل خواهد بود كه مي‌تواند به راحتي در اختيار دولت امريكا بر اساس قوانين فعلي اين كشور قرار گيرد.
تمامي اين موارد به اين معنا نيست كه در فضاي مجازي فعاليت نكنيم، اما با دانستن ارزش اطلاعات و داده‌هاي ما براي شبكه‌هاي اجتماعي و مخاطرات حاصل از اين امر، مي‌توانيم با احتياط و آگاهي بيشتر در اين فضا حضور داشته باشيم.