اجلاس سالانه سران «گروه هفت» امروز پنجشنبه در ژاپن آغاز شد. كندي رشد اقتصادي چين، مناقشات مرزي منطقه و احداث جزاير مصنوعي توسط چين در درياي جنوبي، بحران اقتصادي ژاپن و كاهش دادن ارزش ين از جمله موضوعاتي است كه قرار است در اين نشست مطرح شود.
به گزارش رويترز، برخي كارشناسان معتقدند توكيو و واشنگتن درصدد هستند گام‌هاي جدي را در راستاي محدود كردن نقش چين در منطقه بردارند. به همين دليل اقدام گروه هفت در بررسي شكايت فيليپين در دادگاه‌هاي بين‌المللي در مورد مالكيت در درياي جنوبي را اقدامي زيركانه از جانب ژاپن براي اعمال فشار بيشتر بر پكن ارزيابي مي‌كنند، اقدامي كه قطعا خشم پكن را به دنبال خواهد داشت.
همچنين ازجمله مسائل مهم ديگري كه مورد بحث قرار خواهد گرفت، مساله ارزش ين است كه در ماه‌هاي اخير جنگ لفظي هم ميان امريكا و ژاپن ايجاد كرده است. ژاپن در پي افزايش اخير ارزش پول خود در برابر ارزهاي رقيب اعلام كرده است كه نخواهد گذاشت ارزش ين افزايش يابد و براي پايين نگه‌داشتن آن دخالت خواهد كرد. وزراي 7 كشور صنعتي جهان در روزهاي پيش از شروع رسمي نشست، نسبت به دخالت در ارزش پول هشدار دادند و گفتند كه دخالت در بازار، نوسان و بي‌نظمي را در بازار به همراه خواهد داشت كه به نوبه خود، رشد و فعاليت‌هاي اقتصادي را تحت‌تاثير قرار خواهد داد.
پايين بودن ارزش ين در برابر ارزهاي رقيب به ويژه دلار و يورو، كالاهاي صادراتي ژاپن را در بازارهاي جهاني رقابت‌پذير مي‌كند. وزراي نشست سران هفت كشور صنعتي جهان معتقدند كه دخالت در بازار ارز و اجتناب از واگذاشتن تعيين نرخ ارز در بازار، مخالف اصول اين گروه نيز است. برخي ديگر از تحليل‌ها مي‌گويند كه شينزو آبه در اين نشست قصد دارد كه براي برنامه‌هاي اقتصادي خود حمايت جست‌وجو كند.
در كنار اهميت مسائل اصلي اين اجلاس، نبايد از حواشي آن نيز چشم پوشيد؛ از مدت‌ها پيش از آغاز اجلاس گروه هفت و البته در طول اجلاس وزراي خارجه كشورهاي اين گروه در ژاپن در ماه آوريل، انتظار مي‌رفت كه مقامات امريكايي براي نخستين‌بار در تاريخ، بابت جنايات ايالات متحده در طول جنگ جهاني دوم عليه ملت ژاپن و بمباران اتمي هيروشيما و ناكازاكي، از دولت و ملت ژاپن عذرخواهي كنند. با اين حال نه‌تنها جان كري در سفر به ژاپن در ماه آوريل بابت اين اتفاق از ژاپني‌ها عذرخواهي نكرد، بلكه باراك اوباما نيز در روزهاي گذشته اعلام كرد كه از ملت و دولت ژاپن بابت بمباران اتمي هيروشيما و ناكازاكي عذرخواهي نخواهد كرد
معاهده پايان آزمايش تسليحات هسته‌اي
هيستوري نيوز نت‌ورك نيز با اشاره به سفر پرحاشيه اوباما به ژاپن مي‌نويسد: با ديدار اين هفته رييس‌جمهور ايالات متحده از هيروشيما تاريخ ساخته مي‌شود. باراك اوباما تنها رييس‌جمهور در مسند قدرت است كه به شهري سفر مي‌كند كه نخستين بمباران اتمي امريكا در خلال جنگ جهاني دوم رخ داده است. به گزارش ايسنا، رييس‌جمهوري ايالات متحده بايد از اين فرصت تاريخي براي ايجاد حمايت لازم براي معاهده جهاني پايان دادن به آزمايش تسليحات هسته‌يي استفاده كند. معاهده جامع منع آزمايش هسته‌يي كليدي براي باز كردن درها به سوي آينده‌يي عاري از اين بار خردكننده و ترس از تسليحات هسته‌يي است.
اما هنوز ايالات متحده و برخي كشورهاي ديگر اين معاهده را تصويب نكرده‌اند. اين معاهده نيازمند يك رهبري است تا عملياتي شود. غيبت ايالات متحده پيشگام انرژي هسته‌يي بسيار چشمگير است. در حال حاضر ژاپن در اين زمينه اقدام كرده است، آنها اين معاهده را تصويب كرده‌اند و در حمايت از آن صريح بوده‌اند. ژاپن در سازمان معاهده جامع منع آزمايش هسته‌يي، نقش رهبري را ايفا مي‌كند و سعي دارد تا همه كشورها را براي پيوستن به اين معاهده مجاب كند.
فوميو كيشيدا، وزير امور خارجه ژاپن از قول يك بازمانده هيروشيما نقل مي‌كند: «تهديد تسليحات هسته‌يي كه با خرد انسان به وجود آمد مساله جدي بقاي بشر است كه حتي امروز نيز نمي‌تواند ناديده گرفته شود. در سال 1946 موسسه مطالعاتي بمباران استراتژيك ايالات متحده به مطالعه اثرات بمب اتمي پرداخت. در پايان گزارش آنها اينگونه نتيجه‌گيري شد كه هيچ استدلال محكم و هيچ تشكيلات بين‌المللي براي صلح بهتر از منظره ويراني ناكازاكي و هيروشيما وجود نداشته است. به عنوان توسعه‌دهنده و بهره‌بردار از اين تسليحات شوم، كشور ما مسووليت دارد تا استقرار و اجراي نظارتي و ضمانتي بين‌المللي كه از استفاده اين تسليحات در آينده جلوگيري مي‌كند را هدايت كند و در اين راه هيچ فرد امريكايي نبايد از اين مسووليت شانه خالي كند.»
در خلال جنگ سرد آزمايش تسليحات هسته‌يي توسط هم ايالات متحده و هم اتحاد شوروي بسط يافت كه موجب تنش‌هاي بين‌المللي عمده‌يي شد. رييس‌جمهور دوايت آيزنهاور در دومين دوره رياست‌جمهوري‌اش به‌شدت تحت تاثير مشاوران علمي‌اش درباره امكان ممنوعيت آزمايش هسته‌يي و ضرورت آن براي امنيت ملي قرار گرفت.
آيزنهاور در مصاحبه‌يي با والتر كرونكيت در سال 1961 گفت: «دست نيافتن به ممنوعيت آزمايش هسته‌يي در زمره بزرگ‌ترين ناكامي هر حزب، هر كابينه و هر زمان و هر دهه قرار مي‌گيرد.» او فكر مي‌كرد كه برداشتن بار سنگين هزينه هسته‌يي از دوش بشريت بسيار حائز اهميت است. تلاش‌هاي آيزنهاور به پيشبرد معاهده محدود ممنوعيت انفجار هسته‌يي در جو زمين، زير آب و خارج از فضا كمك كرد كه در سال 1963 توسط كندي، رييس‌جمهور ايالات متحده امضا شد. اين معاهده مورد حمايت جمهوري‌خواهان و دموكرات‌ها قرار گرفت.
اما با وجود اجازه تداوم آزمايش‌هاي زيرزميني هسته‌يي اين معاهده فقط يك گام كوچك محسوب مي‌شد. ايالات متحده در سال 1999 زماني كه بيل كلينتون، رييس‌جمهور ايالات متحده بود فرصت داشت تا معاهده جامع منع آزمايش هسته‌يي را تصويب كند. آنها مي‌توانستند براي هميشه راه را براي آزمايش هسته‌يي ببندند. معاون پيشين آيزنهاور و مشاور برجسته امنيت ملي ژنرال آندرو گودپاستر در نامه‌يي به كنگره از آنها خواسته تا به‌نفع اين معاهده راي دهند. سنا در سال 1999 معاهده جامع منع آزمايش هسته‌يي را رد كرد كه باعث نااميدي و سرخوردگي جهانيان شد.
امروز ايالات متحده و روسيه هر يك هزاران تسليحات هسته‌يي دارند و چين، هند، پاكستان و ديگر كشورها با تسليحات هسته‌يي به خوبي تجهيز شده‌اند. اين موضوع مي‌تواند به رقابت تسليحاتي بزرگي منجر شود. خطر تروريسم هسته‌يي يا پرتاب تصادفي، خلع سلاح هسته‌يي را هدفي مهم براي همه كشورها مي‌كند.
«گلوبال زيرو» برآورد مي‌كند كه كشورها در طول دهه آينده يك تريليون دلار براي تسليحات هسته‌يي هزينه خواهند كرد. زماني كه تا به اين اندازه گرسنگي، بيماري و فقر وجود دارد، چگونه مي‌توان ريختن پول به پاي چنين سلاح‌هايي را توجيه كرد؟ فعالان صلح معتقدند، معاهده جامع منع آزمايش هسته‌يي گامي است كه ايالات متحده مي‌تواند همين حالا آن را بردارد. سناي تحت فرمان جمهوري‌خواهان مي‌تواند رهبري براي ايجاد صلح را نشان دهد و اين معاهده را تصويب كند. اوباما رييس‌جمهور امريكا آن را امضا خواهد كرد.
ژاپن خواهان همكاري با ايالات متحده براي پايان دادن به آزمايش‌هاي هسته‌يي و ساخت جهاني عاري از سلاح هسته‌يي است. ديدار اوباما از هيروشيما در هفته جاري، فرصت ايده‌آلي براي تقويت اين جنبش صلح‌طلبانه است. ژاپن و ايالات متحده كه زماني با يكديگر در جنگ بودند اكنون مي‌توانند با يكديگر در صلح قدم بزنند. آنچه بيش از همه براي اين دو كشور مناسب‌تر است، رهبري جنبش جهاني براي حذف تسليحات هسته‌يي است. بهترين نقطه براي شروع خاتمه دادن به آزمايش هسته‌يي از طريق تصويب معاهده جامع منع آزمايش هسته‌يي خواهد بود.
* تعادل