بازار ارز و سکه خراب شد

 چندان هم از آن دورانی که بسیاری از شهروندان جهت حفظ سرمایه خود؛ به سمت خرید و فروش ارز و سکه می رفتند دور نشده ایم که از خاطرها رفته باشد. برای خیلی ها پیگیری اینکه هر دلار یا هر گرم طلا چقدر گران و ارزان شده مانند نان شب واجب شده بود و به طوری که یک نفر یک شبه پولدار و در شب بعد فقیر و ورشکسته به حساب می آمد. 

 اما در این چند روزه اخیر بعد از مذاکرات ژنو، مردم کمی از تکاپوی سرمایه گذاری از طریق دلار و سکه افتاده اند و همه چشم انتظارند که ببیند بالاخره این جغد شوم مشکلات ناشی از تورم ،چه زمانی از بام خانه ها پر می زند. در این رابطه باید توجه داشت که در ابتدای کار دولت و پس از آنکه دلار تحت تاثیر تحولات سیاسی کاهش تا ۲۸۰۰ تومانی را تجربه کرد ولی الله سیف رییس تازه وارد بانک مرکزی با اعلام موضع و اینکه کاهش قیمت دلار بیش از ۲۹۰۰ تومان منطقی نیست اب پاکی را بر روی دست مردمی ریخت که منتظر کاهش بیشتر قیمتها بودند .

اما این اظهارات سیف پس از گذشت چند ماه و با توافق حاصل شده در مذاکرات ژنو رنگ و بوی دیگری به خود گرفته و رییس کل بانک مرکزی پس از کاهش مجدد قیمتها اعلام کرد که از کاهش قیمت ارز در بازار حمایت می کند . بنابراین به نظر می رسد این بار دولت عزم خود را جزم کرده تا با فضای ایجاد شده برای کاهش قیمت ارز زمینه رسیدن به بازار ارز تک نرخی را فراهم کند .همانگونه که در بودجه سال آینده نیز قیمت آن را ۲۶۰۰ تومان تعیین کرده است.

جذابیت از دست رفته 

خبرها حاکی از آن است که نرخ ارز در بازار آزاد با نرخ ارز مسافرتی و مبادله ای در حد ۱۴۰-۱۵۰ تومان اختلاف دارد به همین خاطر کسی تمایل ندارد برای گرفتن ارز مبادله ای یا مسافرتی ساعات زیادی را درصف های طولانی بگذارند و وارد کننده ها برایشان چندان فرقی نمی کند در معاملات خود از دلار آزاد یا مبادله ای استفاده کنند. چنین اتفاق هایی نتیجه ای که در برخواهد داشت این است که دلار کم کم دارد به سمت تک نرخی شدن حرکت کند و بسیاری اعتقاد دارند که سرمایه گذاری در بازار ارز خوابیده و راکد شده است. 

از سوی دیگر محمود بهمنی، رییس سابق بانک مرکزی در آبان ماه سال گذشته بیان کرده بود نزدیک به ۱۸ میلیارد دلار ارز خانگی وجود دارد که دست به دست در بین مردم چرخیده و از انها می توان تحت عنوان سرمایه سرگردان نام برد، ضمن انکه با وجود تورم موجود در کشور قطعا سرمایه های سرگردان کشور با افزایش چندمیلیارد دلاری مواجه بوده است . که بررسی وضعیت بازار نشان می دهد این سرمایه های سرگردان به تدریج در حال خروج از بازار بدون جذابیت ارز و طلا بوده و با تک نرخی شدن ارز این موضوع با شدت بیشتری صورت می گیرد بنابراین سوالی که پیش می آید این است با حرکت ارز به سمت تک نرخی شدن سرمایه های سرگردان مردم به کدام جهت برای سرمایه گذاری حرکت خواهدکرد؟

پیش به سوی مسکن

برخی از کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که این سرمایه های سرگردان خانگی به سمت بازار مسکن حرکت می‌کند که البته شواهد حاکی از آن است که دولت نیز از این سرمایه گذاری ها استقبال خواهد کرد. از جمله این شواهد اعلام پرداخت وام ۳۰ میلیونی مسکن مهر و همچنین زمزمه هایی مبنی بر فراهم شدن امکان پرداخت وام خرید مسکن تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان است ضمن انکه وزیر راه و شهرسازی هم در چند روز گذشته اعلام کرده است از سال آینده خرید و فروش مسکن مهر آزاد می شود.در این رابطه سعید لیلاز، کارشناسان اقتصادی درباره اینکه سرانجام این سرمایه های خانگی به سمت چه سرمایه گذاری جریان پیدا خواهد کرد به افکار نیوزئمی گوید: «در ۸ سال گذشته با توجه به افزایش قیمت دلار، سرمایه گذاری در اقتصاد واقعی وجود نداشت که دولت نیز در به وجود آمدن حباب این سرمایه گذاری های سرگردان خانگی بی تاثیر نبوده است. 

در این دوره تا بخش خصوصی قصد سرمایه گذاری می کرد دولت با استفاده از دلارهای نفتی به واردات بی رویه می پرداخت که به قول آقای دکتر روحانی با سرمایه ایرانی کار ایجاد می شد اما در چین و کره جنوبی!» او ادامه می دهد: «به اقتصاد صنعتی و کشاورزی، اقتصاد واقعی گفته می شود. اولا در اقتصاد واقعی فضای عمومی کسب و کار در ۸ سال گذشته بسیار وخیم بوده، دوم اینکه دولت خودش به سرکوب این فضا از طریق واردات بی حساب و کتاب دامن می زد و سومین دلیل پایین بودن قیمت دلار در برابر افزایش منظم نرخ تورم، تولید داخلی را در نظر سرمایه گذارها ذلیل و بی اعتبار کرده بود. به همین دلیل، سرمایه ها یک زمانی به سمت سکه و یک زمان به سمت دلار و یک زمان هم به سمت مسکن می رفت.»

دولت تصمیم به سرکوب تولید با دلارهای نفتی ندارد

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه هم اکنون در حوزه اقتصاد واقعی، فضا برای سرمایه گذاری بسیار فراهم شده چون دولت نیز دیگر بنا به سرکوب تولید از طریق دلارهای نفتی ندارد توضیح می دهد: «فضای عمومی کسب کار در حال شکل گیری است به گونه ای که مردم اعتمادشان به دولت کاملا در حال احیا شدن است و دلار هم در حدی افزایش پیدا کرده که تولید در داخل صرف می‌کند. در مجموع همه اینها کمک خواهدکرد سرمایه های سرگردان نه تنها به بخش مسکن حرکت کنند بلکه راهی را برای سرمایه گذاری در بخش صنعت و کشاورزی هم مهیا می کند.» سعید لیلاز در پاسخ به این سوال که آیا بخشی از این سرمایه های خانگی به سمت بورس نیز حرکت خواهد کرد یا خیر می گوید: «در ایران، بورس ظرفیت جذب سرمایه اش خیلی زیاد نیست. در مورد خاصیت و ظرفیت جذب سرمایه توسط بورس نباید اغراق کرد ضمن اینکه سروصداهایی که سرمایه گذاری در بورس ایجاد کرده است مقداری ناشی از سفته بازی های موجود در بازار بورس است که ممکن است پس از ثبات نسبی نرخ ارز جذابیت خود را از دست بدهد .