حداقل درآمد لازم براي داشتن يك زندگي متوسط در شهر يا روستا حالا به معضلي در ميان كارشناسان تبديل شده است. بيان نرخ مشخص براي اين درآمد حداقلي كه آن را «خط فقر» مي‌خوانند، هيچ‌وقت دقيق نبوده است. شايد بر همين اساس هم بوده كه برنامه‌هاي صورت گرفته براي تعديل نرخ آن به همين شكل از هم گسيخته بوده است. با اين حال نگاهي به آمارهاي مركز آمار تحت عنوان نوسانات ميزان درآمد خانوارها مي‌تواند سرخط‌هاي روشني از نوسان خط فقر در ايران را ارائه دهد. بر اين اساس ميزان درآمد خانوارهاي شهري درحال فاصله گرفتن بيشتر از ميزان درآمدهاست به گونه‌يي كه ابتداي امسال نيز گزارش‌ها نشان از فاصله گرفتن دستمزدها از نرخ تورم در طول يك دهه اخير داشت. در همان زمان وزير كار اعلام كرده بود كه در طول سه دهه گذشته، دستمزدها از نرخ تورم فاصله گرفته است و قدرت خريد نيز به همين ميزان كاهش يافته است.
به گزارش ایران جیب به نقل از تعادل، صحبت‌هاي مطرح شده از سوي وزير كار حالا از سوي معاون اجتماعي وزير رفاه نيز تاييد شده است چراكه گزارش‌ها نشان از نزديك شدن فقر به شهرها و وارونه شدن آن دارد. آن طور كه احمد ميدري، معاون رفاه اجتماعي وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي مطرح كرده است، مطالعات نشان از تغيير شكاف فقر در شهرها و روستاها دارد. فقر آماري از ديگر مسائلي است كه در صحبت‌هاي ميدري به آن اشاره شده است. وي با بيان اينكه وزارت رفاه براساس آيين‌نامه مصوب سال 84 موظف است در نيمه اول هر سال گزارشي از وضعيت فقر و رفاه اجتماعي آماده و به مسوولان كشور ارائه كند، اظهار كرد: اين كار از سال 84 تا پايان دولت دهم انجام نشده است. به گفته وي در دولت يازدهم، اين گزارشات هر سال براي مسوولان ارسال شده است. در عين حال در جلسه روز يك‌شنبه مورخ 12 ارديبهشت ماه نيز اين گزارش در جلسه هيات وزيران ارائه شد. تهيه و ارائه گزارش فقر در دولت اقدام مهمي است زيرا دولتي كه مي‌شنود، اقدام نيز خواهد كرد.
اگر دولت بداند در جامعه چه مي‌گذرد، يك گام به حل مساله نزديك شده است. وي با بيان اينكه در مطالعات فقر چند واقعيت غيرقابل انكار و حائز اهميت وجود دارد، اظهار كرد: نخست آنكه خوشبختانه در ايران فقر از مقوله فيزيكي نيست به اين معنا كه دولت ايران موفق شده است در بسياري نقاط كشور زيرساخت‌هاي ضروري را ايجاد كند. مردم ما دسترسي خوبي به آب، برق، گاز، جاده، مدرسه و خانه‌هاي بهداشت دارند. البته در مناطقي چون سيستان و بلوچستان فقر زيرساختي يا فقر چند بعدي بالاست. بالاتر بودن فقر درآمدي نسبت به فقر زيرساختي از ديگر مسائلي است كه ميدري به آن اشاره كرده است. به گفته او در ايران فقر درآمدي بيشتر از فقر چند بعدي يا فقر زيرساختي است. آمارها نشان مي‌دهد، دولت‌ها در ايران زيرساخت ايجاد كرده‌اند اما مردم نمي‌توانند از طريق اين زيرساخت‌ها درآمد كسب كنند بنابراين شاهد مهاجرت از روستاها به شهرها هستيم.
ميدري در عين حال عنوان كرد: در شاخص‌هاي نظام اداري تا دولت دهم رتبه 150 را داشتيم كه اين رتبه در دولت يازدهم 30 رتبه بهبود يافته است. اما روند بهبود اين شاخص بيشتر در تهران اتفاق افتاده و در ساير استان‌ها به طور كامل تعميم نيافته است.
بخش ديگري از صحبت‌هاي ميدري درخصوص رسيدن فقر به شهرهاست. وي عنوان كرد: اين موضوع يكي ديگر از ويژگي‌هاي فقر در ايران است. همواره در ايران فقر روستايي بيشتر از فقر شهري بوده اما مطالعات ما نشان مي‌دهد كه اين پديده در حال وارونه شدن است به اين معنا كه يا فقر در شهرها درحال گسترش است يا اينكه فاصله بين فقر روستايي و شهري درحال كاهش است. وي افزود: مردم از روستاها به حاشيه شهرها كوچ مي‌كنند و فقر در حاشيه شهرها بيشتر است. به دليل مهاجرت بي‌رويه كه به ازاي آن شغل ايجاد نشده است با اين پديده روبه‌رو هستيم. روستايي‌ها براي كسب شغل به شهر مي‌آيند و چون كاري وجود ندارد به جرگه گروه‌هاي فقير مي‌پيوندند.
معاون رفاه اجتماعي وزارت كار و رفاه اجتماعي با اشاره به اينكه به عنوان مثال اگر قبلا فرد در روستا زندگي مي‌كرد و احتمال فقير شدنش 20درصد بوده حالا كه به شهر آمده احتمال فقير شدنش 25درصد شده البته اعداد فرضي است، اظهار كرد: فردي كه مهاجرت مي‌كند احتمال فقير شدن خود را بالا برده است. اين موضوع به لحاظ جغرافياي فقر و سياستي كه بر آن مترتب است داراي اهميت بالاست. ميدري تاكيد كرد: اكنون در حاشيه شهرهاي بزرگي چون مشهد، شيراز، اهواز و زاهدان دسترسي به زيرساخت‌هايي چون خانه بهداشت و مدرسه به مراتب از روستاها پايين‌تر است و لازم است اولويت‌هاي سياست‌گذاري تغيير كند و مردم مطلع شوند تا سبك رفتاري خود را اصلاح كنند. براساس مطالعات، استان‌هاي مرزي گرفتار فقر بيشتري هستند. در واقع در نقاط حاشيه‌يي كشور ميزان فقر بيشتر و توزيع آن نامتوازن است.
صحبت‌هاي ميدري را آمارها نيز تاييد مي‌كنند چراكه نگاهي به ميزان هزينه و درآمد خانوارها نشان از نزديك شدن هزينه‌ها به درآمد دارد كه در برخي موارد حتي از درآمد هم فراتر رفته است. اين مساله مي‌تواند يك هشدار براي شهرهايي باشد كه آغوش خود را براي فقر گشوده‌اند.
