کشورهای تولیدکنندگان نفت در نشست روز یکشنبه 17 آوریل در دوحه بر سر تثبیت میزان تولید نفت به توافق نرسیدند. مطابق برخی گزارش‌ها، تمایل ایران به افزایش تولید نفت در بی‌نتیجه ماندن این نشست بی‌تاثیر نبوده است.
برخلاف گزارش‌های اولیه در مورد احتمال به توافق رسیدن کشورهای شرکت‌کننده در نشست دوحه، تولیدکنندگان نفت در این نشست بر سر تثبیت میزان تولید به توافق نرسیدند. شماری از مهم‌ترین اعضای سازمان کشورهای تولید کننده نفت (اوپک) و برخی از تولیدکننده اصلی خارج از این سازمان نظیر روسیه از چند هفته پیش برای مقابله با سقوط بهای نفت در حال رایزنی بوده‌اند.
این کشورها روز یکشنبه (۲۹ فروردین/ ۱۷ آوریل) گفت‌وگوهای خود را در دوحه، پایتخت قطر ادامه دادند. مطابق آخرین گزارش‌ها، این نشست بدون نتیجه خاتمه یافت.
با این همه خبرگزاری رویترز پیش از این گزارش داده بود که نسخه‌ای از پیش‌نویس بیانیه نهایی نشست دوحه را در اختیار دارد و مطابق آن تولیدکنندگان نفت بر سر تثبیت میزان تولید تا ابتدای ماه اکتبر به توافق رسیده‌اند.
مقابله با سقوط قیمت نفت
تولیدکنندگان نفت تلاش می‌کنند با روند نگران‌کننده سقوط قیمت‌ها در بازارهای جهانی که از حدود یک سال و نیم پیش آغاز شده مقابله کنند.
طرح "فریز کردن" میزان تولید نفت خام به منظور کاهش عرضه نفت مازاد بر تقاضای بازارهای جهانی و افزایش قیمت آن، از مدت‌ها پیش مطرح است اما در مورد آن تا کنون اتفاق نظر وجود نداشت. بهای نفت از نیمه سال ۲۰۱۴ تا پایان سال گذشته میلادی نزدیک به ۷۰ درصد کاهش یافت. در چهار ماه گذشته قیمت‌ها بار دیگر اندکی افزایش یافتند اما هنوز از ثبات برخوردار نیستند. بنابر گزارش‌ها مقام‌های بلند پایه ۱۷ کشور مهم تولیدکننده نفت، از جمله عربستان، روسیه، ونزوئلا، اکوادور، امارات، کویت، نیجریه و الجزایر در دوحه گردآمدند اما کشورمان نماینده‌ای به این نشست نفرستاده است.
افزایش تولید و صادرات نفت ایران
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت به پایگاه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی (شانا) گفت، از آنجا که این کشور قصد امضای طرح فریز کردن میزان تولید را ندارد ضرورتی نمی‌بیند نماینده‌ای به دوحه اعزام کند.
زنگنه تاکید کرده که ایران از تثبیت میزان تولید نفت حمایت می‌کند اما مطابق برنامه تلاش می‌کند که سقف تولید خود را به حدود ۴ میلیون بشکه در روز، یعنی به میزان دوران پیش از تشدید تحریم‌ها افزایش دهد.
صادرات نفت خام ایران در اوج تحریم‌ها از حدود دو و نیم میلیون بشکه در روز به کمتر از یک میلیون بشکه کاهش یافت. به گفته‌ی زنگنه با آغاز اجرای برجام (۲۶ دی ۹۴) میزان صادرات نفت و میعانات گازی افزایش یافته و از ابتدای امسال به حدود ۲ میلیون بشکه در روز رسیده است. مطابق گزارش‌های رسمی اوپک، میزان تولید نفت ایران (برای مصرف داخلی و صادرات) در سه ماهه نخست سال جاری میلادی حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته و به ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه رسیده است.
اختلاف ایران و عربستان
عربستان سعودی، روسیه، قطر و ونزوئلا در ماه فوریه توافق کردند که فعلا سقف تولید نفت خود را در محدوده میزان تولید در ماه ژانویه ثابت نگه دارند و ادامه این کار را وابسته به همکاری دیگر تولیدکنندگان نفت اعلام کردند.
به گزارش رویترز، اکنون دیگر کشورهای شرکت‌کننده در نشست دوحه نیز با این طرح موافقت کرده‌اند. قرار است این کار تا ابتدای اکتبر ادامه یابد و پس از آن در نشستی که در مسکو برگزار می‌شود درباره سیاست‌های آینده تصمیم‌گیری شود.
کارلوس پارجا، وزیر نفت اکوادور در حاشیه نشست دوحه به رویترز گفت که این کشور از توافق برای تثبیت تولید و صادرات نفت در سطح ماه ژانویه امسال حمایت می‌کند.
در پیش‌نویس توافق دوحه تاکید شده که امضاءکنندگان آن در جریان اجرای طرح فریز نفتی به مشورت در زمینه بهترین راه‌های تقویت بازار نفت ادامه خواهند داد و در نشست ماه اکتبر در روسیه به ارزیابی تاثیر این اقدام می‌پردازند. آژانس بین‌المللی انرژی توافق احتمالی دوحه را یک گام قابل اعتنا توصیف کرده اما تصریح می‌کند که تاثیر این توافق بر تحولات بازار جهانی نفت چشمگیر نخواهد بود و گمان نمی‌رود این بازار پیش از سال ۲۰۱۷ به تعادل برسد.
احتمال شکست مذاکرات
عربستان که به تنهایی حدود یک سوم نفت اوپک را تولید می‌کند پیشتر گفته بود تنها زمانی با تثبیت میزان تولید موافقت می‌کند که دیگر تولیدکنندگان از جمله ایران نیز متعهد به این کار شوند. هنوز مشخص نیست که عربستان در مورد ایران در مواضع قبلی خود تجدید نظر کرده یا همچنان با بازگشت این کشور به موقعیت پیش از تحریم مخالفت می‌کند.
به گزارش خبرگزاری آلمان، نشست دوحه با تاخیر آغاز شد و ظاهرا به علت اختلاف‌ها بر سر تصمیم ایران مبنی بر بالا بردن میزان تولید نفت به نتیجه‌ی مطلوب نخواهد رسید.
بنابر این گزارش، عربستان همچنان اصرار دارد که ایران نیز متعهد به تثبیت میزان تولید نفت خود شود. زنگنه روز گذشته گفته بود، این به آن معنا است که جمهوری اسلامی از توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها فایده‌ای نصیبش نمی‌شود.
با توجه به گزارش‌های ضد و نقیضی که از ظهر تا غروب یکشنبه منتشر شده، پیش از انتشار بیانیه رسمی نشست دوحه هیچ چیز با قطعیت مشخص نیست.
احتمال می‌رود در صورتی که شرکت‌کنندگان در نشست دوحه بر سر تمکین همه تولیدکنندگان مهم نفت، از جمله ایران برای تثبیت میزان تولید اصرار کنند، رقابت تازه‌ای آغاز شود که حاصلش افزایش عرضه و کاهش دوباره قیمت‌ها خواهد بود.