از تاخیر 3 ماهه تحویل تا فروش بسته‌های اجباری

دیگر لازم نیست کسی به نمایشگاه‌های اتومبیل سر بزند یا به نمایندگی شرکت‌های خودروسازی برود و مراحل اداری فراوانی را طی کند تا بخواهد یک خودرو بخرد. شاید بهترین راه این باشد که خودرو را اینترنتی خرید. پرداخت‌های اینترنتی همه‌جا باب شده و شرکت‌های خودروسازی هم تلاش کرده‌اند که از این راه فروش کالا و خدمات هم، بی‌نصیب نمانند، اما حتی حالا که فروش نیز اینترنتی شده، مشتری‌ها همان مشکلاتی را دارند که در فروش سنتی خودرو نیز داشته‌اند و حتی چون با ماشین سروکار دارند که انعطاف کمتری هم دارد، دردسرهای‌شان بیشتر نیز شده است.دو کارخانه بزرگ خودروسازی در ایران، رقبای پرقدرتی ندارند که بتواند آنها را وادار کند شیوه فروش خود را تصحیح کنند. به روایت مشتریانی که خودروهایی را از این شرکت‌ها می‌خرند، این دو کارخانه برای پیش‌فروش خودرویی مشخص از مشتریان پول می‌گیرند اما وقتی که موعد تحویل خودرو می‌رسد، در بسیاری از مواقع یا قرار خود را به هم می‌زنند و موعد را عقب‌تر می‌اندازند یا اینکه به مشتری پیشنهاد می‌دهند یک خودرو دیگر را به جای آنکه ثبت‌نام کرده، تحویل بگیرد.

یکی از مشتریان ایران‌خودرو در مریوان در غرب ایران، از اردیبهشت درگیر خرید یک خودرو «سمند» است. او در اردیبهشت، تیر و شهریور، سه قسط به ترتیب 10، 5/6 و 75/8میلیون تومانی را به حساب شرکت ریخته و بنا بوده که در آخر شهریور سمند خود را تحویل بگیرد، اما شرکت نامه‌ای به او نوشته است که تا آخر مهر خودرو تحویل و البته 22‌درصد سود مشارکت بابت تاخیر تحویل به آنها پرداخت خواهد شد. او می‌گوید: «آخر مهر پیامکی زدند که سایت باز شده و بروید اقدام کنید. دیدم خودرویی که از نوع بنزینی یورو4 می‌خواستم آماده تحویل است اما دوگانه‌سوز نیست. صبر کردم و باز چند روز پیش پیامک زدند که اگر دوگانه‌سوز می‌خواهید خودرو بنزینی یورو2 موجود است در صورتی که این نوع خودرو همان دو ماه پیش هم حاضر بود.» او که روی تحویل خودرو برای ماه شهریور حساب کرده بود، دو هفته پیش، از خرید خودرو دوگانه‌سوز پشیمان شد و نهایتا همان خودروی یورو2 را تحویل گرفت. در این اتفاق تنها هم نبوده و دوست این شهروند مریوانی هم، چنین گرفتاری‌ای داشته است. او می‌گوید: «دوستم را هفت ماه بعد از سررسیدش نگه داشته بودند. اما هر دو مدل ماشین‌های درخواستی‌مان را عوض کردیم چون می‌ترسیدیم که تا شب عید ما را نگه دارند، آخرش هم ماشین دوگانه‌سوز به ما ندهند، سود مشارکتمان را هم از دست بدهیم و تا آن موقع، ماشین هم کلی ‌گران شود.»

اوضاع در شرکت رقیب هم بهتر از این نیست؛ یکی از مشتریان خودروهای شرکت «سایپا» در یزد، از یکی از نمایندگی‌های آن شهر، یک خودرو «تیبا» با فروش فوری 45 روزه ثبت‌نام کرده بوده است. به او گفته بودند که در صورت تاخیر در تحویل، 30‌درصد سود مشارکت به مشتری پرداخت خواهد شد و خودرویش باید روز 15 مهر تحویل داده می‌شد اما در تماس با نمایندگی، به او گفته‌اند که خودرو بنزینی یورو2 که درخواست داشته، دیگر تولید نمی‌شود و باید پول خودرو بنزینی یورو4 را بدهید. او می‌گوید: «دوباره ماشین یورو4 ثبت‌نام کردیم. گفتند باید 410هزارتومان بیشتر واریز کنید. گفتیم پس سود تاخیر چه می‌شود. گفتند روی پولی که می‌خواهید بریزید، حساب شده است. حالا کی ماشین را تحویل بدهند، خدا می‌داند.»

تولید خودرو در ایران حدود 30‌درصد نسبت به سال گذشته افت داشته و این نشان‌دهنده بحران در شرکت‌های خودروسازی است؛ خبرگزاری دانشجویان ایران گزارش داده است که تولید انواع خودرو در تیر ماه امسال با افت 30/6 درصدی از 88هزار و 638 دستگاه در تیر‌ماه سال گذشته به 61هزار و 534 دستگاه کاهش یافته بوده و تولید انواع خودرو در چهار ماهه نخست امسال نیز با افت 46/3 درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، از 339 هزار و 835 دستگاه به 182 هزار و 353 دستگاه رسیده بوده است. طبق گفته مدیر سابق شرکت خودروسازی «ایران‌خودرو» این شرکت در سال 91 با 127‌میلیارد‌تومان ضرر مواجه شد در حالی که در سال 90، حدود 407‌میلیارد‌تومان سود تلفیقی داشت. ایران‌خودرو حدودا بین 45 تا 50‌درصد بازار خودروهای داخلی کشور را در اختیار دارد.

«پیش‌فروش اینترنتی خودروی...، تحویل در اردیبهشت 93. ثبت‌نام دارای امکان دوبار صلح و بدون پرداخت حق صلح است. قیمت خودرو و مابقی در زمان تحویل براساس قیمت روز شرکت مشخص می‌شود. سود مشارکت 23‌درصد و سود انصراف 20‌درصد است.» اینها نوشته‌های صفحه اول فروش اینترنتی یکی از شرکت‌های مشهور خودروسازی در آذر سال‌جاری است. بحران‌های مالی در صنعت خودروسازی باعث شده است که شرکت‌های خودروسازی با ابزار فروش نوین و روش‌های بازاریابی و فروش مدرنی در بازار فعالیت کنند. اما همین ابزار نوین، در برخی از موارد کارکرد لازم خود را ندارد و خریداران را با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند.

بهنام یکی از مشتریان ایران‌خودرو است که یک پژو 206 را از طریق سایت اینترنتی این شرکت، خریده. او می‌گوید وقتی خودرو را خریده، قیمت این وسیله نقلیه 34‌میلیون و 400 هزار تومان بوده اما در سایت اینترنتی فروش یک گزینه اجباری فروش «پکیج سفارشی طلایی» هم روی خودرو وجود داشته است. بهنام می‌گوید: «توی سایت، تیک این بسته سفارشی طلایی را نمی‌شد برداشت و عملا اجباری بود.» بنا بود که تحویل خودرو او 15روزه باشد اما وقتی که بهنام مجموع پول خودرو و پکیج را که 36‌میلیون و 500هزار تومان می‌شد، به صورت اینترنتی پرداخت کرد و کلید تایید را زد و قرارداد را پرینت گرفت، موعد پرداخت خودرو 45 روز «کاری» درج شده بود که به گفته بهنام، «عملا 60 روز طول کشید».

بهنام وقتی خودرو را تحویل می‌گیرد، بسته سفارشی طلایی همراه با آن نبوده و با کمک دوستی که در دفتر مرکزی شرکت پیدا می‌کند، یک ماه بعد با پست آن را تحویل می‌گیرد. این بسته طلایی یک جعبه با طول حدود 70سانتیمتر است که به گفته بهنام، محتویاتش خیلی ساده بود: «ارزشمندترین چیزی که داشت، یک دستگاه جی‌پی‌اس کوچک بود با اسپری، واکس ماشین، پتو و چادر مسافرتی، قطب‌نما، چراغ‌قوه و آچار و پیچ‌گوشتی که در بازار نهایتا با 400 تا 500هزارتومان می‌شد آن را تهیه کرد و اصلا ما نیازی هم به آن نداشتیم. گفتیم ما اصلا این را نمی‌خواستیم، گفتند که شما خودتان در سایت آن را انتخاب کرده‌اید. گفتیم خب این گزینه در سایت عملا اجباری بود که گفتند شکایت کنید و یک شماره دادند که خطش قطع بود.» حالا بهنام آن بسته طلایی را که 2‌میلیون و 100 هزار تومان به زور خریده، در منزل نگه می‌دارد و اصلا دست هم به محتویاتش نزده است تا شاید یک مشتری برای آن پیدا کند؛ خریداری که بر خلاف خریدار قبلی، نمی‌توان او را وادار به خرید بسته کند.