گزارشی از ضعف اطلاع رسانی راه ها و چالش مسافران نوروزی

 جاده‌های پرترافیک و سرشار از مسافر، یکی از کلیشه‌های نوروزی ایران است. حالا سال‌های ‌سال است که 200 هزار کیلومتر جاده، بار عمده جابه‌جایی‌ها را به دلیل توسعه‌نیافتگی سایر شقوق حمل‌ونقل ایران تحمل می‌کنند. دیگر همه به این وضع عادت کرده‌اند؛ جاده‌های شلوغ و روزهای پرترافیک و مسیرهایی که گاه باید تا 16 ساعت ترافیکش را به جان خرید و سفر کرد! در این حوزه، نابسامانی رفت‌وآمد در جاده‌ها یکی از مشکلاتی است که درکنار بحران‌های زیرساختی به تشدید مشکلات دامن زده است. در این سال‌ها با وجود بهبود خدمات راهداری و راهنمایی و رانندگی، ایران به‌عنوان یکی از رکوردداران سوانح جاده‌ای جهان همچنان حضوری سطح بالا در این مشکل دارد.

درشرایطی که پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا پایان دهه 90 تعداد خودروهای کشور به بیشتر از 30 میلیون دستگاه می‌رسد، حمل‌ونقل ریلی و هوایی و دریایی ایران همچنان سهم اندکی از جابه‌جایی‌ها را برعهده دارند. همچنان شمار تقاضا برای سفرهای جاده‌ای بالا می‌رود. براساس گزارش‌های رسمی، در نوروز امسال 2.7 میلیون جابه‌جایی توسط هواپیماها، کمتر از دو‌میلیون مسافر با قطارها و حمل‌ونقل جاده‌ای بیشتر از 7 میلیون نفر مسافر را جابه‌جا کرده‌اند؛ این موضوع درحالی است که از شمار سفرهای انجام‌شده با اتومبیل شخصی چشم‌پوشی کرده‌ایم.

به گزارش ایران جیب به نقل از شهروند، نگاهی به روند خدمات و اطلاع‌رسانی 4 حوزه حمل‌ونقل و خاصه جاده‌ها در نوروز به خوبی نشان می‌دهد که چرا مردم ناگریز از سفر جاده‌ای هستند. مصداق این مشکلات هم در شیوه اطلاع‌رسانی درباره وضع راه‌های کشور به خوبی مشهود است که کار را برای هر مسافری درجاده‌های پرتردد (در ایام خاص) سخت می‌کند. راه‌هایی که سالیان‌ سال است با معضل کمبود اعتبار عمرانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و صرف‌نظر از ترافیک سنگین در روزهای اوج تقاضا برای سفر، مدت طولانی به بهانه عملیات عمرانی یا وضع جوی بسته می‌مانند یا محدودیت دارند.

بحث اصلی بر سر نبود مرجع دقیق، سریع و مطمئن اطلاع‌رسانی جاده‌هاست که مسافران را بی خبر یا کم خبر به جاده‌های ایرانی می‌رساند. اطلاعاتی که صحیح و به موقع دراختیار مسافران ایرانی قرار ندارد و درکنار چالش راه‌های نامناسب و غیراستاندارد قرار می‌گیرد. نگاهی میدانی به سفرهای نوروزی به خوبی نشان می‌دهد که در ایام نوروز بیشتر ترافیک‌های سنگین در مسیرهای خاصی مانند اتوبان‌های شریانی قم، جاده‌های منتهی به شمال و... ریشه در کم‌اطلاعی از وضع راه‌های کشور و هدایت مسأله‌ساز مسافران به جاده‌ها دارد. این موضوع درشرایطی رخ می‌دهد که ارگان‌های مختلف، روش‌های متنوعی را برای اطلاع‌رسانی از وضع راه‌های کشور معرفی کرده‌اند، اما پشتیبانی نامناسب از این روش‌های اطلاع‌رسانی موجب شده که عملا ابزارهای ارایه‌شده ناکارآمد و کم‌کیفیت باشند و نه‌تنها به مسافران کمکی نمی‌کنند که حتی آنها را با مشکلات مختلفی هم مواجه می‌‌کنند.

بارگذاری نقشه‌های راه و اینترنت موبایلی

در روزهای پایان هر سال ارگان‌های مختلف با برگزاری نشست‌های خبری از آماده‌باش کامل راه‌ها برای سفرهای نوروزی خبر می‌دهند اما برای ارزیابی این میزان آمادگی کافی است که بار سفر را بسته و راهی جاده‌ها شوید تا مشکلات ریز و درشت یکی‌یکی مقابل‌تان ظاهر شوند و عرصه را بر مسافران جاده‌ها تنگ کند. یکی از ابتدایی‌ترین اطلاعات مورد نیاز برای سفر جاده‌ای آگاهی از وضع راه‌های کشور است. نیازی که به گفته مدیران این بخش بی‌پاسخ نبوده و راه‌اندازی سامانه‌هایی ازجمله تلفن گویا و سامانه اینترنتی ١٤١، تلفن گویای پلیس، اطلاعیه‌های رادیویی و تلویزیونی و... روش‌هایی بوده که برای پاسخگویی به این نیاز درنظر گرفته شده اما این‌که این سامانه‌ها تا چه اندازه کارآمد هستند و نیاز مسافران ایرانی را برطرف می‌کنند، موضوعی است که تا با آن درگیر نشوید، نمی‌توانید ارزیابی دقیقی از آن ارایه دهید. دراین حوزه، چندی پیش وزارت راه‌وشهرسازی اعلام کرد که با راه‌اندازی سامانه ١٤١ اطلاعات دقیق راه‌ها را دراختیار مسافران قرار داده اما ١٤١ تا چه اندازه در عمل برای مسافران نوروزی کارآمد بود؟

سامانه‌ای کم‌اثر برای ایام سفر

سامانه ١٤١ که براساس ارزیابی موسسه جهانی الکسا در روزهای عادی‌ سال بین ٣ تا ٤‌هزار بازدید دارد، در روزهای اوج تقاضا برای سفر تا ٦٠‌هزار بازدید را نیز رکورد زده است. براین اساس سامانه اینترنتی ١٤١ در نوروز امسال ١٤‌درصد افزایش بازدید را تجربه کرده و کلید واژه‌هایی مانند «وضعیت راه‌های کشور» و «وضع جوی راه‌ها» جزو بیشترین جستجوهای اینترنتی ایرانیان در نوروز بوده‌اند که به سامانه ١٤١ ارجاع داده شده‌اند (شرح در تصویر). با این حال کافی است یک‌بار با اینترنت پرسرعت به سایت ١٤١ متصل شوید تا متوجه شوید بازکردن هرکدام از صفحات و نقشه‌های این سایت چه زمان طولانی و خسته‌کننده‌ای نیاز دارد. حالا در این شرایط تصور کنید که مسافری در جاده‌های ایران ناچار است با اینترنت کجدار‌ومریز گوشی تلفن‌همراه خود و پهنای باند موبایلی به اینترنت متصل شود و آن نقشه‌های سنگین را بارگذاری کند!

اتفاقی که در ایام نوروز با اینترنت پرسرعت بارها و بارها تکرار شد و به پاسخی درخور منجر نشد؛ چراکه ترافیک این سایت بالا بود و طراحی غیرهوشمند این سامانه باعث مسدودبودن صفحه‌های اصلی شده بود. (نمونه در تصاویر)




خطاهای اطلاع‌رسانی جاده‌ای

از بارگذاری لاک‌پشتی اطلاعات وضع راه‌ها که بگذریم، 141 در ایام تعطیلات نوروزی گاهی به روز و دقیق نبود و در نسخه موبایلی آن‌که در نیمه نخست تعطیلی‌ها بازدید شده است، تاریخ به‌روزرسانی سایت 6 اسفند 95 درج شده بود!

به جز این، تماس با خطوط اطلاع‌رسانی از وضع راه‌ها، یکی دیگر از خوان‌های پیش‌روی مسافران نوروزی است. اشغال مدام شماره در زمان پیک سفر و پاسخگو نبودن اپراتورها مشکلی است که تعداد زیادی از مسافران در ایام پیک تقاضا برای سفر به آن اشاره می‌کنند. با این حال، مشکل آن‌جا پیچیده‌تر می‌شود که درصورت اطلاع از وضع راه‌ها متوجه می‌شوید اطلاعات پلیس از وضع راه‌ها با راهداری همخوانی ندارد و ارسال پیامک به شماره ١٠٠٠١٤١ و تماس با تلفن گویای ١٤١ گزارش‌های متفاوتی دراختیار مسافران قرار می‌دهد و آنها را در برنامه‌ریزی‌های خود دچار سردرگمی می‌کند. البته در این بین نباید از این نکته غافل شد که پیامک‌های اطلاع‌رسانی گاهی به فاصله ٥ دقیقه پس از تقاضا و گاهی ٤٥ دقیقه پس از آن به دست مسافران می‌رسند.




کمبود اطلاعات، مسافران چالوس را برگرداند

در یک کلام، در این شرایط ناهماهنگ اطلاع‌رسانی هیچ راهی مطمئن‌تر از حضور مستقیم در جاده‌ها نیست و مسافران وضع راه‌ها را تنها زمانی می‌فهمند که خود به جاده زده باشند و بس! وقتی به جاده‌ها می‌رسید هم، متوجه می‌شوید که پلیس بیشتر درحوالی ١٠٠کیلومتری شهرهای مبدأ و مقصد مستقر است و از قضای روزگار همان نقاط حضور پلیس‌ها هم پرگره‌ترین نقاط جاده‌ها می‌شود!

به صورت خلاصه هم آن‌که، عملا در میانه جاده هیچ راهی برای پیش‌بینی وضع راه‌ها و حتی شکایت از متخلفان جاده‌ای وجود ندارد. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که پشتیبانی جاده‌ای و خدمات به مسافران نوروزی در سایر بخش‌ها نیز وضع مشابه‌ای دارد و به‌عنوان مثال مسافت استقرار اورژانس برنامه‌ریزی حساب شده و دقیقی ندارد به‌طوری که در جاده قم مشاهده می‌کنید که کیوسک‌های اورژانس در مسافتی مقابل یکدیگر قرار گرفته‌اند و برای دسترسی به کیوسک لاین برگشت هیچ دوربرگردانی وجود ندارد و عملا ناچارید تا شهر رانندگی کنید!

با این وجود نتیجه این ناهماهنگی و اطلاع‌رسانی نامناسب از وضع راه‌ها آن می‌شود که در تاریخ ١٠ فروردین امسال جاده چالوس بسته می‌شود و مسافران نوروزی در آن ترافیک سنگین ناچار به بازگشت می‌شوند. نتیجه‌ای که به راحتی می‌تواند گویای میزان آماده‌باش کاملی باشد که مدیران در نشست‌های پایان‌ سال خود وعده می‌دهند!