استان خوزستان از سال‌های گذشته در زمینه صادرات و واردات بسیار فعال بوده به طوری که در 9 ماه سال جاری حدود 4 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشته است.
به گفته کارشناسان، یکی از ویژگی‌های مثبت استان در حوزه صادرات این است که دارای ۶درگاه و مرزصادراتی است که هیچ استانی در کل کشور این مزیت را ندارد. بنادری مثل بندرخرمشهر، بندرآبادان، بندر ماهشهر، بندر شادگان، مرز شلمچه و چذابه را می‌توان از مهم‌ترین مرزهای صادراتی نام برد که خوزستان را از سایر استان‌های دیگر متمایز کرده است.
لغو تحریم‌های داخلی
نایب‌رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی اهواز می‌گوید: در حال حاضر خوزستان سومین استان صادرکننده کشور با حدود ۷ میلیارد و ۱۴۳میلیون دلار صادرات است. این میزان صادرات در سال گذشته نشان‌دهنده این است که از لحاظ ظرفیت صادراتی یک استان بسیارقوی و پویا است.
عدنان موسی‌پور در گفت‌وگو با صمت می‌افزاید: محصولاتی که از استان صادر می‌شود محصولات متفاوتی است. از مرزهای خوزستان تره‌بار، پتروشیمی، مصالح ساختمانی مثل سیمان، گچ، کلینگر، انواع موادمعدنی و... صادر می‌شود.
وی اظهار می‌کند: صادرکننده‌های خوزستان با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند اما با برداشته شدن تحریم‌ها به آینده صادرات کل کشور و همچنین خوزستان امیدوار و بسیار خوش‌بین هستیم که در این زمینه ممکن است فرصت‌های صادراتی دیگری را از دست بدهیم چون هنوز تحریم‌های داخلی وجود دارد، بنابریان این تحریم‌ها باعث مشکلی شده که صادرکنندگان به‌ویژه صادرکننده‌های استان‌های جنوبی را رنج می‌دهد.
به گفته نایب رییس کمیسیون صادرات کشور، متاسفانه سیستم‌های بانکی به ویژه در استان خوزستان کاملا ضد صادراتی عمل می‌کنند و مرزها هم به روش سنتی و قدیمی اداره می‌شوند. توسط تاجران بسیارقدیمی تبادلات صادراتی بالایی در این مرزها انجام می‌شود. فقط مدیریت این مرزها کاملا ضعیف و قدیمی است.
موسی‌پور بیان می‌کند: برای رفع این مشکلات صادراتی با توجه به لغو تحریم‌ها، به یک عزم جدی نیاز داریم که بسیاری از این مشکلات با دستور یک مسئول و اهتمام بیشتر حل شود. در این زمینه باید مسئولان با برگزاری جلسات و گفت‌وگو با صادرکنندگان به مشکلات رسیدگی کنند و قوانینی اجرا شود که قانون‌گذار به نفع صادرات تصویب کرده باشد تا صادرکننده در زمان اجرا با مشکل روبه‌رو نشود، به عنوان نمونه می‌توان به قوانین مالیاتی و معافیت صادرات از مالیات، اشاره کرد. وی اظهار می‌کند: باید تلاش شود بدون هیچ شرطی این مسائل و مشکلات برطرف شود، اگر همزمان با لغو تحریم‌های خارجی تحریم‌های داخلی هم برداشته شود به طورحتم شاهد جهش صادراتی در اقتصاد کشور و استان خواهیم بود.
نایب رییس کمیسون صادرات کشور با بیان اینکه، یکی از استان‌هایی که بیشترین ظرفیت را در زمینه کشاورزی دارد استان خوزستان است، تصریح می‌کند: این استان درحال حاضر می‌تواند نیازهای بسیاری از استان‌های کشور را برطرف کند. خوشبختانه انواع مواد غذایی، صیفی‌جات و سبزی‌جاتی در خوزستان وجود دارد که در کشور بزرگی مثل روسیه وجود ندارد.
موسی‌پور تاکید می‌کند: رفع موانع تولید و صادرات برای تاجران و کشاورزان می‌تواند زمینه صادرات بیشتری را فراهم آورد. از دیگر مزیت‌های استان محصول خرما را می‌توان نام برد که متاسفانه هنوز مشکلات قدیمی این صنعت را اذیت می‌کند.
وی می‌گوید: وقتی بخواهیم در حوزه تجارت جهانی فعالیت کنیم باید برای رشد و توسعه، محصولات را نشان(برند)سازی کنیم و این نشان(برند)سازی نیاز به چند مولفه دارد و مهم‌ترین مولفه در این زمینه، آموزش است که نشان(برند) چیست و چگونه یک نشان(برند) حرفه‌ای را گسترش دهیم؟چگونه یک محصول نشان(برند) را به جهانیان معرفی کنیم؟ آموزش این مولفه‌ها، وظیفه سازمان صنعت، معدن و تجارت، اتاق بازرگانی و وزارت علوم است.
مرزهای صادراتی اهواز
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اهواز می‌گوید: صیفی‌جات اهواز بیشتر به روسیه و عراق و مصالح ساختمانی به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، کره، امارات و عراق صادر می‌شود. خوشبختانه میزان صادارت کالاهای استان با توجه به شرایطی که میان ترکیه و روسیه به وجود آمد با رشد همراه بوده که این میزان صادرات در امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است.
سلطان حسینی امین در گفت‌وگو با صمت، با اشاره به مشکل صادرکنندگان می‌افزاید: متاسفانه به مرزهای صادراتی استان بی‌توجهی شده و هیچ امکاناتی برای این محدوده در نظرگرفته نشده است. برای رفع این مشکل جلسات بسیاری برگزارشده ولی هنوز اقدامی انجام نشده است. دراین زمینه مسئولان باید دررابطه با مشکلات مرزها مطالعه کنند چون ارزآوری کشور ازطریق مرزهای واردات و صادرات است.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اهواز تصریح می‌کند: زمانی می‌توانیم در بازارهای جهانی رقابت کنیم که در کشور ظرفیت و زمینه رقابت جهانی را ایجاد کنیم همچنین باید تلاش شود زمینه بازارمحوری را درکل کشور ایجاد کنیم.
حسینی امین بیان می‌کند: خوشبختانه باهمکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت استان و استانداری و اتاق بازرگانی در زمینه نشان(برند)سازی اقدامات و برنامه‌های اساسی انجام شده که پیش‌بینی می‌شود این برنامه‌ها تا ۷ماه آینده به طور کامل اجرایی شود.
7 میلیارد دلار صادرات کل استان
عضوهیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران می‌گوید: صادرات کالاهای غیرنفتی استان خوزستان شامل ۶ گروه پتروشیمی، محصولات کشاورزی، معدن، فلزات، صنعت و صنایع‌دستی است. ارزش ریالی صادرات کالاهای غیرنفتی در ۹ماه سال جاری حدود ۴میلیارد دلار، واز لحاظ وزنی حدود ۱۲میلیون تن بوده است.
حمید مهاوی در گفت‌وگو با صمت می‌افزاید: سال گذشته ۷میلیارد دلار صادرات غیرنفتی کل استان بوده که درکشور رتبه سوم را کسب کرده‌ایم. محصولات کشاورزی صادراتی استان شامل آبزیان پرورشی، ماهی و میگو، دام زنده، سبزی‌جات و صیفی‌جات، میوه و تره‌بار و... است. وی با اشاره به مشکلاتی که در زمینه صادرات در استان وجود دارد، بیان می‌کند: همکاری نکردن صندوق ضمانت صادرت ایران، همکاری نکردن بانک‌های عامل از جمله بانک توسعه صادرات، نبود مدیریت واحد در بازارچه‌های مرزی به عراق، مشکلات مالیاتی صادرکنندگان، نبودن راه‌های ارتباطی به ویژه راه‌هایی که به بازارچه‌های مرزی متصل می‌شود و نبودن وسایل حمل دریایی استاندارد، ازجمله مشکلاتی است که بیشتر صادرکنندگان با آن روبه‌رو هستند.
به گفته عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، در زمینه این مشکلات مسئولان اتاق بازرگانی می‌توانند برای حل این مشکلات راهکارهای در اختیار صادرکنندگان قرار دهند، همچنین کارگروه‌های توسعه صادرات که به صورت ماهانه در استان برگزار می‌شود، می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. مهاوی بیان می‌کند: امیدوار هستیم با شرایطی که در زمینه لغو تحریم‌ها به وجود آمده صادرات استان توسعه پیداکند، فقط باید بستر و ظرفیت مناسب در بازارچه‌های مرزی ایجاد شود که بتواند جوابگوی حجم صادرات استان باشد.
نکته پایانی
خوزستان قطب کشاورزی در کشور است. به گفته کارشناسان، عمده‌ترین صادرات استان آبزیان پرورشی به عراق، دام زنده به کشورهای حوزه خلیج‌فارس و سبزی‌جات و صیفی‌جات به روسیه و عراق است اما با این همه حجم صادرات، پایانه‌های صادراتی مرتبطی در استان وجود ندارد و صادرات به صورت سنتی انجام می‌شود که باید در این زمینه مسئولان چاره‌ای بیندیشند.
فهیمه ملک‌محمدی - گروه تجارت / صمت