در سال جاري نرخ سود بازار بين بانكي ريالي از 29 درصد در ابتداي سال جاري به 21.5 درصد در اواخر آذرماه كاهش يافت و تداوم اين روند و ثبات نرخ بين بانكي در دستور كار بانك مركزي قرار دارد.
به گزارش تعادل، بانك مركزي در معرفي برنامه‌هاي در دست اقدام كاهش نرخ سود و ثبات آن در بازار بين بانكي گزارش داد: بانك مركزي به عنوان عضو و مدير بازار بين بانكي، مسووليت تنظيم، برنامه‌ريزي، سازماندهي، هماهنگي، تدوين مقررات، نظارت، كنترل و تسويه معاملات را برعهده داشته و جهت اعمال سياست‌هاي پولي در بازار بين بانكي مداخله مي‌كند. مداخله بانك مركزي در بازار بين بانكي ريالي براي تحقق ايفاي نقش آخرين وام دهنده و تثبيت نرخ سود هدف انجام مي‌شود.
بانك مركزي سياست پولي خود را از طريق بازار بين بانكي براي كنترل و هدايت نرخ سود در بازار بين بانكي سياست‌گذاري كرده و همسو با اهداف كلان اقتصادي به اجرا مي‌گذارد؛ لذا هدف عملياتي بانك مركزي مديريت نقدينگي سيستم بانكي در راستاي تحقق سياست‌هاي پولي است.
بررسي وضعيت بازار بين بانكي ريالي
با توجه به مداخله بانك مركزي در بازار بين بانكي ريالي و كاهش نرخ سود در اين بازار، نرخ سود بازار بين بانكي در دي ماه بين 21.72 درصد تا 20.33 در نوسان بوده و حدود 1.4درصد كاهش داشته است. حجم معاملات نيز بين 9013 ميليارد تومان با نرخ بالاي 21.72 درصد و 5719 ميليارد تومان با نرخ 20.77 درصد در نوسان بوده است.
نكته حايز اهميت اين است كه در شرايط نرخ سود بين بانكي بالاتر ميزان معاملات بين بانكي و تجهيز منابع از طريق اين بازار بيشتر بوده و در روز اول دي بيش از 9 هزار ميليارد تومان با نرخ سود 21.72 درصدي معامله شده است. اما با كاهش نرخ سود به زير 21 درصد، ميزان معاملات نيز تا بيش از 3 هزار ميليارد تومان كاهش داشته و در روز 24 دي معادل 5719 ميليارد تومان با نرخ 20.77 درصدي معامله شده است. اين نكته نشان مي‌دهد كه متاثر از كاهش نرخ سود در بازار بين بانكي، معاملات نيز تا حدودي كمتر شده و احتمالا بانك‌ها بخشي از منابع مورد نياز خود را از طريق ديگري تامين كرده‌اند يا عرضه‌كنندگان منابع مالي در بازارهاي ديگري پول خود را عرضه كرده‌اند. البته در روز 27دي ماه نرخ بازار بين بانكي به كمترين ميزان 20.37 رسيده اما ميزان معاملات نيز به 8 هزار ميليارد تومان افزايش يافته است. برخي كارشناسان دليل اين امر را گشايش فضاي بانكداري در شرايط اجراي برجام تحليل مي‌كنند كه منجر به افزايش عرضه و تقاضاي منابع با نرخ سود حدود 20 درصد شده است. بانك مركزي در گزارش خود آورده است: همان‌گونه كه مشاهده مي‌شود، حجم معاملات از روندي مناسب برخوردار بوده به طوري كه رشد حجم معاملات كه نشان دهنده افزايش عمق بازار و تمركز سيستم بانكي به بازار بين بانكي جهت تامين نقدينگي خود بوده است.
از سوي ديگر ميانگين نرخ سود در اين بازار با كاهشي از رقم21.72درصد در ابتداي دي ماه به حدود 20.58درصد در 1394.10.19رسيده است. با عنايت به موارد فوق و نظر به اهداف سياست‌هاي پولي بانك مركزي، مقرر است تا ضمن حمايت از پايداري و قابليت ثبات(sustainability) از نرخ مزبور با تداوم كاهش در نرخ بازار بين بانكي، نرخ‌هاي سود سپرده‌ها و تسهيلات بانكي كاهش يافته و به وضعيت متناسبي با نرخ تورم اصلاح شود.
اقدامات تكميلي و اصلاحي بانك مركزي در بازار بين بانكي ريالي
بانك مركزي نرخ تصريحي بهره بانكي را تحت عنوان «دامنه نرخ سود» يا «كريدور نرخ سود» به عنوان قسمتي از عمليات بازار بين بانكي ريالي در دست بررسي دارد. هدف از تعيين دامنه نرخ سود در بازار بين بانكي ريالي، استفاده از يك ابزار سياستي براي بهبود كاركرد چارچوب سياست پولي (Monetary policy)ازجمله مديريت بهينه نقدينگي است.
به دليل فقدان ابزارهاي مالي قابل معامله در بازار بين بانكي ريالي(كه بيانگر عدم وجود انواع اوراق بهادار در پرتفوي دارايي‌هاي سيستم بانكي كشور است) امكان مداخله موثر بانك مركزي جهت راهبري نرخ سود بازار بين بانكي ريالي در دامنه مربوط فراهم نيست. لذا يكي ديگر از اقدامات بانك مركزي معرفي و به كارگيري ابزارهاي نوين مالي در اين بازار(همانند قرارداد‌هاي REPO قبولي بازخريد Repurchase agreement) است. با عملياتي كردن ابزارهاي مالي نوين ريسك‌هاي موجود در بازار و احتمال نكول معاملات كاهش يافته در نتيجه شفافيت در بازار نيز افزايش خواهد يافت.
