سياستمداران و بازرگانان جهان اين هفته در ارتفاعات آلپ سوييس جمع مي‌شوند تا فكري به حال شكاف در اقتصادي كنند كه روزبه‌روز در حال گسترده‌تر شدن است. پيش از برگزاري اجلاس سالانه مجمع جهاني اقتصاد در داووس موسسه اكسفام با انتشار گزارشي اعلام كرد كه جمعيت يك‌درصدي ثروتمندان جهان به نسبت قبل ثروتمند‌تر شده‌اند و در حال حاضر ثروت 62 نفر از مرفهان جهان معادل دارايي 3.5 ميليارد نفر در دنياست. داووس نام منطقه‌يي سرد و كوهستاني در سوييس است كه به‌علت برگزاري اجلاس سالانه مجمع جهاني اقتصاد در آن به يكي از كانون‌هاي رسانه‌يي مهم دنيا تبديل شده است. مجمع جهاني اقتصاد براي نخستين بار ژانويه 1971 و در شهر داووس توسط كلاوس شواب به‌عنوان جايي براي جمع شدن رهبران اقتصادي و سرمايه‌داران اروپايي راه‌اندازي شد. شواب كه در آن زمان در دانشگاه ژنو تدريس مي‌كرد، داووس را براي جمع شدن اقتصاددانان، سياستمداران، صاحبان سرمايه، نظريه‌پردازان و هنرمندان انتخاب كرد.
به گزارش رويترز، افزايش شكاف ميان سوپرثروتمندان و ديگر طبقات اقتصادي اين نياز را در امريكا، اروپا و خاورميانه ايجاد كرده تا دولتمردان تدابير عميق‌تري به نسبت دهه‌هاي گذشته در پيش بگيرند. براساس گزارش موسسه ضد فقرآكسفام از 62 ثروتمند بزرگ جهان كه 53 نفر از آنها مرد هستند ثروت‌شان به نسبت قبل فراواني بيشتري پيدا كرده است. به‌طور مشخص شكاف ميان اين جمعيت يك‌درصدي در جهان به نسبت ديگر جمعيت جهان سرعتش به نسبت قبل بسيار بيشتر بوده است. چيزي كه آكسفام آن را براي سال‌ها بعد پيش‌بيني كرده بود اما در حال حاضر به‌دست آمده است. اين اتفاق يك سال زودتر از زماني كه آكسفام قبلا پيش‌بيني كرده بود، رخ داده است. آكسفام همچنين برآورد كرده كه 62 نفر از مردم جهان به اندازه 3.5 ميليارد نفر از جمعيت دنيا ثروت دارند، درحالي كه اين رقم 5سال قبل معادل ثروت 388 نفر از ثروتمندان جهان بود. ثروت ثروتمندترين افراد جهان از سال 2010 به اين طرف 44 درصد افزايش يافته و به 1.76 تريليون دلار رسيده، درحالي كه ثروت 50 درصد مردم فقير دنيا، 41 درصد كاهش يافته و به اندكي بالاتر از يك تريليون دلار رسيده است. اين سازمان خيريه از اين آمارها استفاده كرده تا استناد كند كه رشد نابرابري تهديدي براي توسعه اقتصادي و همبستگي اجتماعي به‌شمار مي‌رود. اين ريسك‌ها در كشورهاي مختلف از‌جمله امريكاي‌لاتين و خاورميانه بذر آشوب‌هاي خياباني و ناآرامي‌هاي اجتماعي را مي‌كارد. آكسفام گفته كشورهايي كه به بهشت‌هاي مالياتي شهرت دارند، به ثروتمندان كمك مي‌كنند تا 7.6 تريليون دلار از ثروت خود را پنهان كنند. اين سازمان خيريه گفته سياستمداران بايد بر سر روندي جهاني براي پايان دادن به استفاده از حساب‌هاي بانكي خارج از مرزهاي كشورها براي جلوگيري از فرار مالياتي به توافق برسند. ويني بيانيما مدير اجرايي آكسفام گفته: «اين غيرقابل قبول است كه 50 درصد مردم فقير دنيا از چند 10 سوپرميلياردري كه در يك اتوبوس جا مي‌شوند، كمتر دارايي دارند.»
«مانون اوبري» يكي ديگر از مسوولان موسسه آكسفام تصريح كرد: «نمي‌توان اجازه داد ميليون‌ها نفر گرسنه باشند ولي منابع مالي كه مي‌تواند به آنها كمك كند در دست چند نفر از ثروتمندترين افراد جهان باشد.» آكسفام از شركت‌كنندگان در همايش اقتصادي داووس خواسته براي مقابله با اين وضع تلاش كنند. همچنين آكسفام اخيرا همزمان با اجلاس جهاني تغييرات آب و هوايي در پاريس، در گزارشي اعلام كرده بود انتشار بيش از نيمي از گاز دياكسيدكربن جهان توسط 10درصد ثروتمندترين ساكنان زمين صورت مي‌گيرد. به گفته اين موسسه، نيمي از فقيرترين جمعيت جهان كه بالغ بر 3.5ميليارد نفر هستند، تنها مسووليت توليد 10 درصد از كل گاز دياكسيدكربن جهان را برعهده دارند. افزايش نابرابري و گسترده شدن بي‌اعتمادي مردم نسبت به رهبران سياسي خود از ديگر چالش‌هاي بزرگي است كه سردمداران كشورها سعي دارند در نشست سالانه مجمع جهاني اقتصاد در تاريخ بيستم تا بيست‌و‌سوم ژانويه براي آن چاره‌انديشي كنند. اما مشكل بسيار فراتر از شكاف ميان دارا و ندار در دنياست. در حال حاضر خاورميانه در تنشي به‌سر مي‌برد كه جنس آن تغيير كرده و نيازمند تدابير جديدي است. دامنه مسائل بحراني به اروپا نيز كشيده شده است. اين قاره بايد براي رويارويي با بحراني‌ترين موج پناهندگان از زمان جنگ جهاني دوم چاره‌انديشي كنند. در عين حال اتحاديه اروپا بايد خودش را براي خروج انگليس آماده كند.
بحران پوپوليسم در جهان
شوك ديگري كه جهان ممكن است با آن مواجه شود ظهور سياستمداران جنجالي همچون دونالد ترامپ است كه مي‌تواند دايره بحران‌ها را پيچيده و گسترده‌تر كند. ظهور دونالد ترامپ به‌عنوان نامزد پيشتاز حزب جمهوري‌خواه با ايجاد اضطرابي بي‌سابقه موجب شده تا آرامش سياسي در واشنگتن با استرس جايگزين شود. موسسه ادلمن نيز با انتشار گزارش «فشارسنج اعتماد» نشان داد كه ركورد بي‌اعتمادي ميان طيف آگاه جامعه و توده مردم در نتيجه نابرابري در درآمدها و توقع متفاوت از آينده در طول يك سال گذشته شكسته شده است. اين شكاف در امريكا بسيار بيشتر است و در جايگاه‌هاي بعدي اين شكاف را مي‌توان ميان انگليس، فرانسه و هند مشاهده كرد.
«ريچارد ادلمن» رييس اين موسسه نظرسنجي به رويترز گفت: «نتيجه اين شكاف بال و پر گرفتن پوپوليسمي است كه موجب مي‌شود اشخاصي مثل ترامپ و مارين لوپن به‌عنوان افراد شاخص يك جامعه يا جريان شناخته شوند.»گزارش جهاني فناوري اطلاعات گزارشي است كه هر ساله توسط مجمع جهاني اقتصاد با هدف مقايسه شاخص‌هاي توسعه فناوري اطلاعات تهيه مي‌شود. موج بعدي نوآوري در تكنولوژي موجب شده تا لقب انقلاب صنعتي چهارم را دريافت كند. عواقب بعدي اين انقلاب و تحولات اجتماعي ناشي از آنكه باعث از بين رفتن برخي مشاغل سنتي موجب شده تا در نشست داووس نيز مورد توجه و بررسي قرار بگيرد. در ميان چهره‌هاي شاخص شركت‌كننده در داووس مي‌توان به حضور جو بايدن معاون رييس‌جمهوري اوباما، جان كري وزير امور خارجه امريكا، بنيامين نتانياهو نخست‌وزير رژيم صهيونيستي و وزراي خارجه ايران و عربستان اشاره كرد.
* تعادل