40 سال منع صادراتي نفت امريكا، اكنون و در يكي از تراژيك‌ترين دوران بازار طلای سياه، با تصميم سه‌شنبه شب كنگره اين كشور، يك گام به برداشته شدن نزديك‌تر شد. درحالي كه جمهوري‌خواهان امريكا به‌دنبال زنده كردن «امريكايي پر‌قدرت» هستند، طبق گزارش بلومبرگ، جو بارتن يكي از نمايندگان اين حزب پس از اتخاذ اين تصميم در مصاحبه‌يي گفته است: «ما بهترين نفت را توليد كرده و بيشترين تكنولوژي را دراختيار داريم، به اين ترتيب خواهيم توانست نفت روسيه، عربستان و ايران را از بازار بيرون كنيم.»
به گزارش تعادل، مت اگان گزارشگر سي‌ان‌ان ماني، روز سه‌شنبه و پيش از اتخاذ اين تصميم اين مساله را مطرح كرده بود كه بازار نفت «از ترس اضافه شدن توليد نفت ايران» در سطوح زير 35دلار «غرق» خواهد شد. در همين حال سران روسيه اين مساله را طرح كردند كه براي سال 2016 روي نفت 30 دلاري حساب خواهند كرد. اعدادي كه با جدي شدن احتمال وارد شدن نفت امريكا به بازار، به سطوح پايين‌تري نيز نزديك خواهند شد.
درحالي كه بازار نفت از ژوئن سال 2014 تاكنون، ناگهان با سونامي كاهش قيمت مواجه شد، مجموع اتفاق‌هاي رخ داده در اين مدت، بازار را هر روز با دغدغه‌ها و مسائل جديدي مواجه كرد. عربستان‌سعودي به‌عنوان بزرگ‌ترين توليد‌كننده نفت اوپك، از همان ابتدا شروع به نواختن سازي ناكوك با جبهه كشورهاي نسبتا ضعيف اين سازمان درباره اتخاذ تصميمي متحد در برابر كاهش شديد قيمت نفت كرد. بهانه سران اين كشور نيز «كنار زدن توليد‌كنندگان نفت شيل امريكا» بود؛ در ادامه اما باوجود مقاومت نفت شيل در برابر كاهش قيمت، عربستان همچنان بر مواضع خود پافشاري كرده و به‌نوعي با چنين رويكردي موجب دو پاره شدن به وضوح «اوپك» و ازدست رفتن كارايي اين سازمان شد.
اوپكي‌ها در آستانه جدي شدن بازگشت نفت ايران به بازار در سطوح قبل از تحريم كه طبق وعده‌هاي مسوولان وزارت نفت اين كشور معادل 500 هزار بشكه خواهد بود، جمعه 2 هفته گذشته در وين گردهم آمدند و بر‌خلاف هميشه «هيچ تصميمي» درباره سقف توليد اين سازمان نگرفته و اين تصميم را به زمان اضافه شدن توليد نفت ايران موكول كردند. سكوت اين سازمان درباره اين مساله بسيار مهم كه در‌واقع مهم‌ترين سلاح اوپك در برابر بازار نفت بود، بسياري را به اين نتيجه رساند كه كارتل نفتي، ديگر هيچ شباهتي به چيزي كه در گذشته بوده است، پيدا نخواهد كرد. در اين شرايط و درحالي كه طبق برآوردها بازار طلاي سياه با حدود يك‌ميليون و 500 هزار بشكه مازاد عرضه مواجه بوده كه در صورت اضافه شدن توليد نفت ايران به 2 ميليون بشكه خواهد رسيد، امريكا كه با «انقلاب شيل» ناگهان به يكي از غول‌هاي توليد‌كننده نفت تبديل شد، اكنون در سوداي تغيير رويه 40ساله خود در قبال «منع صادرات نفت خام» است. طبق گزارش اداره اطلاعات انرژي امريكا، اين كشور در سپتامبر 2015 معادل 9 ميليون و 389 هزار بشكه نفت توليد كرده اما صادرات نفت از اين كشور تاكنون در ارقام و محموله‌هاي بسيار محدود به نقاطي مانند كانادا و كره‌جنوبي رقم مي‌خورد، صادراتي كه اكنون از خان اول «كنگره» رد شده و بايد در انتظار تصميم‌گيري «مجلس سنا» و «امضاي اوباما» براي عملي شدن باشد.
بيكاران خوشحال از تصميم نفتی كنگره
كساني كه به ايالت‌هاي نفت‌خيز امريكا سفر كرده‌اند، به‌خوبي مي‌دانند كه در اين مناطق، «نفت» و صنايع وابسته به آن، مهم‌ترين اميد شهروندان براي يافتن شغل است. تجهيزات نفتي در اين ايالت‌ها در جاي‌جاي خيابان‌ها به چشم مي‌خورد و ديگر مانند چراغ راهنمايي و درخت‌ها، به جزئي از بافت شهر تبديل شده‌اند. پس از اتخاذ تصميم برداشته شدن منع صادرات نفت خام در كنگره، هر چند حزب دموكرات اين كشور در اين زمينه مواضعي متفاوت اتخاذ كردند، شهروندان امريكايي اميدوار به ايجاد مشاغل جديد از قبل اين تغيير هستند.
اين اميد از آنجايي ايجاد شده كه با آغاز موج كاهش نفت خام، هر چند نفت شيل مقاومتي بيش از تصور از خود نشان داد، اما بسياري از پروژه‌هاي توسعه‌يي در امريكا متوقف شده و هر روز بر شمار دكل‌هاي حفاري خارج شده از مدار اضافه شد، مهم‌ترين معناي اين اتفاق‌ها «تعديل نيرو» و «بيكار شدن بسياري از مهندسان شركت‌هاي نفتي بود.» علي كه يكي از مهندسان شاغل در يكي از شركت‌هاي نفتي امريكا بوده به «تعادل» مي‌گويد: «خوشحال شدن شهروندان از اين تصميم طبيعي است. بسياري از مهندساني كه من مي‌شناختم در يك سال اخير با خطر ازدست دادن شغل مواجه شدند و حالا اين تغيير مي‌تواند نويدبخش وضعيت بهتري براي آنها باشد.»
اين تنها تاثير تصميم كنگره امريكا نخواهد بود، آن‌طور كه برخي تحليلگران در شبكه اجتماعي توييتر مطرح كردند، اين تصميم بهاي گاز طبيعي را در بازار هنري هاب امريكا افزايش خواهد داد. البته بر‌خلاف جمهوري‌خواهان و عده‌يي از شهروندان اين كشور، دموكرات‌ها معتقدند اين تصميم خواهد توانست فرصت‌هاي شغلي در «پالايشگاه‌ها» را از بين برده همچنين براي محيط‌زيست مخاطراتي ايجاد كند.
هر چند كه در تصور بسياري از ساكنان جهان‌سوم، آلودگي هوا تنها مختص شهرهاي چنين مناطقي است، برخي ايالت‌هاي امريكا كه در توليد نفت نقش بسيار زيادي ايفا مي‌كنند، نسبت به ديگر ايالت‌ها هواي آلوده‌يي داشته و بسياري به همين واسطه از زندگي در آنها دوري مي‌جويند، حال چنين تصميمي از‌سوي كنگره، به‌نوعي در تضاد با شعارهاي «توسعه پايدار» كه از‌سوي كشورهاي غربي مطرح مي‌شود نيز قرار مي‌گيرد.
از تمام اين مسائل مهم‌تر اما، تاثير چنين اتفاقي بر بازار جهاني نفت خام خواهد بود. روز گذشته بهاي نفت خام برنت و WTI متاثر از مسائل مختلفي همچون تصميم كنگره امريكا براي برداشته شدن منع صادرات نفت خام اين كشور، بسته شدن پرونده PMD ايران و جدي‌تر شدن احتمال افزايش توليد نفت خام اين كشور و درنهايت انتظارها براي تصميم فدرال رزو امريكا براي نرخ بهره، با افت روبه‌رو شد.
برنت با افت 86 سنتي در حدود ساعت 16 عصر روز چهارشنبه با بهاي 37 دلار و 59 سنت معامله شد و دبيلو‌تي‌اي نيز 18 سنت از بهاي خود را از دست داده و به 37 دلار و 17 سنت رسيد. چنين فاصله اندكي ميان بهاي برنت و WTI نيز در يك سال اخير بي‌سابقه بوده كه نشان از وضعيت بسيار نابسامان طلاي سياه دارد.
امريكا اكنون در كنار توليد ميعانات گازي حدود 11ميليون بشكه توليد و حدود 19ميليون و 300 هزار بشكه مصرف در زمينه نفت خام دارد، اين مساله به اين معناست كه اين كشور اكنون توانايي بالقوه‌يي براي تبديل شدن به صادركننده عظيم نفت خام در يك تا 2سال آينده ندارد، اما آرزوهاي ديرينه اين كشور براي قطع وابستگي انرژي از ديگر نقاط جهان به‌ويژه خاورميانه و توفيقي كه اين كشور در زمينه توليد تكنولوژيك گاز طبيعي با سطوح بسيار پايين‌تر قيمت نسبت به ديگر نقاط جهان، باعث شده كه بسياري دهه ديگر را دهه‌يي بدانند كه «امريكا ديگر وارد‌كننده نفت خام نباشد.» نكته‌يي كه خواهد توانست بسياري از مفاهيم فعلي در بازار نفت خام را دستخوش تغيير قرار دهد.