روز گذشته مركز آمار ايران جزييات هزينه و درآمد خانوار در سال 1393 را منتشر كرد. اين گزارش برخلاف گزارش بانك مركزي كه حدود 2 ماه گذشته ارائه شده بود نشان از مثبت شدن تراز بودجه خانوارها در سال93 داشت. بانك مركزي هزينه خانوارهاي شهري در سال 93 را 32 ميليون و 876 هزار تومان و درآمد آنها را حدود 31 ميليون و 300 هزار تومان اعلام كرده بود. براساس اطلاعات بانك مركزي خانوارهاي شهري مطابق سال‌هاي پيش از آن هنوز از منفي بودن تراز بودجه‌يي خود رنج مي‌برند. اما مركز آمار متوسط هزينه و درآمد خانوارها را به‌ترتيب 23 ميليون و 486 هزار تومان و 24ميليون و 131هزار تومان اعلام كرده كه به معني پيشي گرفتن دخل خانوارها از خرج آنهاست.
به گزارش تعادل، ايراني‌ها سال گذشته وضعيت معيشتي بهتري داشتند؛ گويا كاهش شيب نرخ تورم در فاصله سال92 تا 93 كار خود را كرده است. خانوارهاي ايراني چند سالي بود كه دخل و خرج‌شان با هم نمي‌خواند و عمدتا در پايان سال با كسري بودجه سالانه روبه‌رو بودند، اما اين روند در سال گذشته بعد از چندين سال تغيير كرده است. سال گذشته خانوارهاي شهري و روستايي نه‌تنها خرج‌شان با دخل‌شان نخواند كه توانستند در پايان سال مقداري هم از درآمدشان را براي خود پس‌انداز كنند؛ هر چند كه ميزان پس‌انداز سالانه آنها آنقدرها چشمگير نبود. اما اينها يعني ايراني‌ها مقداري از سختي سال‌هاي قبل براي تامين هزينه‌هاي خود عبور كردند.
تازه‌ترين گزارش مركز آمار از درآمد و هزينه سالانه خانوارهاي شهري نشان مي‌دهد كه درآمد خانوارهاي شهري در سال گذشته رشدي به‌مراتب بالاتر از هزينه‌هاي‌شان را تجربه كرده است. در سال93 درآمد شهري‌ها با رشد 18درصدي نسبت به سال پيش از آن به بالغ بر 24 ميليون و 131 هزار تومان رسيد. اين درحالي بود كه آنها در همان سال هزينه‌هاي‌شان به‌طور متوسط نزديك به 23 ميليون و 486 هزار تومان رسيد. به اين ترتيب يك خانوار متوسط پنج نفره شهري در سال گذشته توانست با پوشش دادن تمام هزينه‌هايش مبلغي حدود 645هزار تومان هم پس‌انداز كند. خانوارهاي شهري سال گذشته بيش از 144هزار تومان در دخل و خرج‌شان كسري داشتند.
گرچه ميزان پس‌انداز روستايي‌ها نسبت به شهري‌ها كمتر بود اما آنها هم توانستند در پايان سال حدود 52 هزار تومان از درآمد سالانه‌شان را براي خود پس‌انداز كنند. روستاييان در سال گذشته بيش از 13ميليون و 905 هزار تومان درآمد كسب كردند كه در مقابل بالغ بر 13ميليون و 852 هزار تومان هم خرج كردند.
طبق گزارش مركز آمار از وضعيت دخل و خرج خانوارها در سال گذشته، تركيب هزينه‌هاي خانوارها در سال گذشته نشان مي‌دهد كه شهري‌ها بيش از 5 ميليون و 812 هزار تومان از هزينه‌هاي سالانه‌شان مربوط به هزينه‌هاي مواد خوراكي و دخاني بوده و باقي هزينه‌هاي‌شان يعني بالغ بر 17ميليون و 673 هزار تومان به هزينه‌هاي غيرخوراكي آنها اختصاص داشته است. اين تركيب هزينه‌ها براي روستاييان اين‌گونه بود كه حدود 5ميليون و 703 هزار تومان را صرف مواد خوراكي و دخاني كردند و 8ميليون و 149هزار تومان هم صرف هزينه‌هاي غيرخوراكي كردند. براين اساس اما بيشترين ميزان رشد هزينه‌هاي خانوارهاي شهري در سال93 نسبت به 92مربوط به هزينه‌هاي غيرخوراكي بوده است. در سال گذشته هزينه مواد خوراكي و دخاني براي شهري‌ها رشدي معادل 5.8 درصد را تجربه كرد درحالي كه اين ميزان رشد براي گروه غيرخوراكي‌ها معادل 17درصد نسبت به سال پيش از آن بوده است.
كرماني‌ها بيش از 3ميليون تومان در سال پس‌انداز كردند
اما اين برآوردها مربوط به يك خانواده متوسط ايراني است. وقتي در آمارهاي منتشر شده توسط مركز آمار دقيق شويم مشاهده مي‌شود كه تهراني‌ها همچون سال‌هاي قبل باز هم بيشتر از ساير استان‌ها درآمد كسب مي‌كنند. آن‌طور كه مركز آمار گزارش داده، يك خانواده متوسط شهري تهراني در سال گذشته 33ميليون و 165هزار تومان درآمد داشته و در مقابل حدود 32ميليون و 380هزار تومان خرج كرده است. البته اين ميزان از متوسط درآمد سالانه يك خانوار شهري در كشور مقداري پايين‌تر است. تهراني‌ها البته در سال گذشته نسبت به سال 92 حدود 16درصد درآمدشان افزايش داشت و هزينه‌هاي‌شان هم معادل 17.9درصد بيشتر بود.
اما همين آمار نشان مي‌دهد كه مردم كرمان درآمد به‌مراتب كمتري در طول يك سال نسبت به ساير مناطق شهري داشتند. يك خانوار متوسط كرماني در سال گذشته درآمدي نزديك به 16ميليون و 786هزار تومان داشته و در مقابل البته هزينه‌هايش هم نسبتا پايين‌تر از ساير استان‌ها بوده است. آنها در سال گذشته حدود 13ميليون و 491هزار تومان خرج كردند. به اين ترتيب كرماني‌ها باوجود درآمد پايين، توانستند پس‌انداز بالاتري نسبت به ساكنان مناطق شهري در ساير استان‌ها داشته باشند. آنها در سال93 طبق گزارش مركز آمار حدود 3ميليون و 295هزار تومان پس‌انداز كرده‌اند.
وضعيت معيشت خانوارهاي ايراني در سال93 درحالي نسبت به سال92 بهتر شده كه در فاصله اين دو سال نرخ تورم نيز كاهش ملموسي داشته است. براساس گزارش‌هاي رسمي، نرخ تورم 12ماهه سال92 معادل 37.7درصد بود كه اين نرخ در پايان سال گذشته به 15.6درصد كاهش يافت. اين كاهش شيب تورم بيانگر توقف افزايش هزينه‌هاي خانوارها در خلال اين يك سال بوده است. اين مساله كمك كرد تا خانوارهاي شهري و روستايي بتوانند از بحران كسري دخل و خرج‌شان در سال گذشته خارج شوند.
دخل و خرجي كه به روايت بانك مركزي همچنان با هم نمي‌خواند
سال‌هاست كه ميان آمارهاي منتشر شده از شاخص‌هاي اقتصادي مركز آمار و بانك مركزي تفاوت‌هايي به چشم مي‌خورد؛ تفاوت‌هايي كه گاهي محدود و اندك و گاهي بسيار فاحش مي‌شود. مدتي پيش از انتشار گزارش درآمد و هزينه خانوارهاي شهري و روستايي توسط مركز آمار، بانك مركزي گزارشي از بودجه خانوارها در سال گذشته منتشر كرد كه اعداد آن با آنچه امروز توسط مركز آمار منتشر شده تفاوت نسبتا بالايي دارد.
بانك مركزي در گزارش خود متوسط درآمد يك خانوار شهري در سال گذشته را حدود 31ميليون و 393هزار تومان و متوسط هزينه خانوار شهري را در همين سال 32ميليون و 876هزار تومان اعلام كرد. بر اين اساس طبق گزارش بانك مركزي، دخل و خرج خانوارهاي شهري در سال گذشته همچنان روي دور منفي قرار دارد و خانوارها با كسري بودجه‌يي نزديك به يك ميليون و 483هزار توماني در سال گذشته روبه‌رو بوده‌اند.
البته همواره مسوولان اين دو نهاد تفاوت در آمارهاي منتشر شده خود را ناشي از تفاوت در جامعه آماري هدف و بعضا برخي شاخص‌ها و مولفه‌هاي مورد ارزيابي مي‌دانند. نتيجه اين مساله اينجا پررنگ‌تر از قبل مي‌شود كه ابهامي را بر اين مبنا بر جاي مي‌گذارد كه بالاخره سال گذشته خانوارهاي ايراني باز هم با كسري بودجه روبه‌رو بودند يا اينكه طبق گزارش مركز آمار بعد از سال‌ها توانستند براي خود پس‌اندازي هم كنار بگذارند؟
