پس از عرضه موفق سورن به بازار كشور در سال 1386، شركت ايران خودرو با ايجاد تغييرات كلي در فضاي داخلي اين محصول از جمله تغيير كامل داشبورد و رودري ها، به معرفي محصولي با نام سورن ELX اقدام كرد كه به دليل استفاده از طراحي و مواد روز مورداستفاده در خودروهاي مطرح دنيا، به ويژه در مدل EF7 خود با استقبال مشتريان روبه رو شد. ايران خودرو با هدف به روزرساني اين محصول و پاسخگويي مناسب تر به نياز مصرف كنندگان، در سال1392 به ايجاد بهبودهايي در سورن ELX و در نهايت معرفي محصولي با عنوان سورن ELX سال اقدام كرد.
سورن ELX سال توانسته با موفقيت آزمون هاي مختلف ايمني را پشت سر بگذارد و گواه آن دريافت تاييديه ايمني از موسسه »اي دي ادا« ی اسپانيا (از معتبرترين مراكز آزمون خودرو) است. اين خودرو مي تواند با تكيه بر سه محور كليدي مدرن بودن، ايمني و آسايش و تجهيزات و امكانات پيشرفته، توجه خريداران ايراني را به خود جلب كرده و انتظار خانواده هاي ايراني را برآورده كند.
مدرن گرايي در حد اعلا
برخورداري از طراحي جذاب و مدرن تزيينات داخل خودرو شامل داشبورد، كنسول، پانل وسط و رودري ها، فضاي چشم نواز و خاصي ايجاد كرده است. در طراحي داخل خودرو مقوله هاي ارگونومي و هماهنگي قطعات و تزيينات خودرو به طور ويژه درنظر گرفته شده تا بتواند ضمن زيبايي، حس شادابي و سرزندگي را در مسافرت هاي طولاني براي سرنشينان به همراه داشته باشد.
تجهيزات و امكانات پيشرفته
استفاده از تجهيزات و امكانات روز دنيا از قبيل سامانه تهويه اتوماتيك، كليدهاي كنترلي روي فرمان، آيينه هاي برقي راهنمادار اتوماتيك، سيستم صوتي پيشرفته با پاسخگويي تلفن همراه (هندزفري بلوتوث) ، حسگر كمك پارك عقب و صندلي‌هاي دوحركته برقي و... حس داشتن خودرويي پيشرفته و به روز را به سرنشينان خود هديه ميكند.
تعريفي جديد از ايمني
سورن ELX سال با بهره گيري از امكانات ايمني مناسب از قبيل، كيسه هواي ايمني راننده و سرنشين جلو، ترمز ضدقفل (ABS) با سيستم توزيع الكترونيكي نيرو بين چرخ ها (EBD) ، در كنار طراحي ساختار مقاوم شاسي در برابر ضربات وارده ازجمله نيروي وارد شده ازسوي موتور هنگام تصادف از روبه رو، ضربه گير جانبي درها و فرمان تلسكوپي جمع شونده هنگام تصادف، تامين كننده نهايت ايمني براي سرنشينان خودرو خواهد بود. اين خودرو از نظر تجهيزات ايمني، هم تراز خودروهاي روز، احساس امنيت و اعتماد را براي مشتريان به ارمغان آورده است.
پيشرانه توربو
گروه صنعتي ايرانخودرو در اقدامي ديگر در جهت پاسخگويي به نياز روز مشتريان، سورن را به موتور توربوشارژ تجهيز كرده و اين خودرو با قواي محركه مدرن آماده ورود به بازارهاي داخلي و خارجي است. همزمان با روند افزايش قيمت سوخت و قوانين سخت گيرانه زيست محيطي در جهان، روند طراحي پيشرانه هاي درون سوز در سال هاي اخير مسير متفاوتي را طي كرده است. با نگاهي گذرا به رويكرد خودروسازان بزرگ در به كارگيري پيشرانه هاي كم حجم و پرقدرت در خودروهاي جديد، درخواهيم يافت كه صنعت خودرو به سمت كاهش مصرف سوخت و افزايش بازدهي نسبت به حجم موتور حركت ميكند. از اين رو، استفاده از سازوكارهاي پرخوران (سوپرشارژر و توربوشارژر) در پيشرانه ها، به امري ناگزير در طراحي آنها بدل شده است. در اين راه، خودروسازان بزرگ همچون مرسدس بنز، ب ام و و فورد پيشگام بوده اند، به طوري كه پيشرانه 1.5ليتري توربوشارژ 4 سيلندر ب ام و كه در مدل آي8 مورد استفاده قرار ميگيرد، در سال2015 توانست به سلطه پيشرانه فورد به عنوان بهترين موتور سال پايان دهد. در ميان موتورهاي مجهز به سامانه هاي پرخوران، انواع شارژكننده هاي توربيني (توربوشارژرها) از محبوبيت بيشتري برخوردارند. ازجمله موضوعاتي كه در پيشرانه هاي اتمسفريك يا تنفس طبيعي وجود دارد، افت قدرت و گشتاور پيشرانه در مكان هاي مختلف به نسبت ارتفاع از سطح درياست.
بهطور مثال در شهري مثل تهران كه به صورت ميانگين ارتفاع 1200متري از سطح دريا وجود دارد، پيشرانه با افت قدرتي حدود 12 تا 15درصد روبه رو مي شود. اين افت قدرت به دليل كاهش چگالی هوا اتفاق مي افتد. اين امر به دليل ايجاد افت قدرت در پيشرانه باعث مي شود تا راننده فشار بيشتري بر پدال گاز اعمال كند و دور موتور را بالا ببرد.
ناگفته پيداست كه افزايش دور موتور همراه با افزايش مصرف سوخت، استهلاك و آلايندگي بيشتري خواهد بود. درست همين جاست كه توربوشارژها و در كل سيستم هاي پرخوران، راه حلي مناسب براي اين موضوع هستند. اين سيستم ها تنها يك هدف را دنبال ميكنند و آن، افزايش بازده حجمي پيشرانه است. به بياني ساده تر، با استفاده از سيستم هاي پرخوران مي توان در حجمي مشخص، چندين برابر هوا را به نسبت پيشرانه هاي اتمسفريك جاي داد. وقتي كه اكسيژن بيشتري براي سوختن در سيلندر داشته باشيم، سامانه مديريت الكترونيكي موتور ميزان سوخت موردنياز را تخمين ميزند و نسبت هوا به سوخت را تنظيم ميكند تا بيشترين قدرت حاصل شود. در كشوري مثل ايران كه خودروها در شهرهاي مختلف با ارتفاع و دماي متفاوت تردد مي كنند، دماي هواي ورودي به سيلندر ميتواند نقش بسيار مهمي در توليد قدرت كافي داشته باشد، زيرا دما نقش مهمي در افزايش يا كاهش بازده حجمي پيشرانه و درنتيجه افزايش يا كاهش قدرت توليد شده دارد.
مثال در شهري مثل اهواز كه در روزهاي گرم سال دمايش حتي تا بيش از 50درجه هم افزايش مي يابد، فاصله مولكول هاي هوا از يكديگر بيشتر مي شود، اما در شهرهايي كه حتي در روزهاي گرم سال نيز دماي مناسبي نسبت به اهواز دارند، فاصله مولكول هاي هوا (اكسيژن) از يكديگر كمتر است. پس بايد توجه داشت كه حتي دماي هواي ورودي به سيلندر نيز اهميت زيادي در توليد قدرت پيشرانه دارد. در دهه هاي گذشته به منظور جبران اين افت قدرت، طراحان اقدام به افزايش ظرفيت پيشرانه ها مي كردند، اما همان طور كه در بالا نيز اشاره شد، اين ترفند باعث افزايش آلايندگي و مصرف سوخت مي شود.توربوشارژر بدون افزايش مصرف سوخت، حتي تا 50 درصد (بسته به نحوه طراحي پيشرانه) بازده حجمي پيشرانه را افزايش ميدهد و اين در شرايطي است كه مصرف سوخت ثابت مانده و حتي كاهش مي يابد.
كيوان وزيري مدير طراحي و توليد پلتفرم شركت ايران خودرو در اين خصوص ميگويد: »سيستم هاي توربوشارژ داراي چند قطعه اصلي مختلف هستند كه توربويونيت، يكي از آنهاست. درواقع حركت سيستم توربو توسط اين بخش تامين مي شود، زيرا پره هاي يكي از توربين هاي توربويونيت در مسير گازهاي خروجي از پيشرانه در اگزوز قرار دارد و گازهاي خروجي موتور كه سرعت و دماي بسيار بالايي دارند، با پره ها برخورد كرده و اين توربين را با سرعت حدودا 160 تا 200 هزار دور بر دقيقه به گردش در مي آورند.
اين گردش از طريق بخشي ديگر در توربويونيت به توربين دمندهاي در ورودي مسير هوا انتقال مي يابد. به اين ترتيب، توربين دوم نقش دمنده هوا را با فشار بالا به پيشرانه بازي ميكند.
« وزيري اضافه مي كند: »براي كاهش دماي هواي ورودي به موتور هم از قطعه اي استفاده مي شود كه اينتركولر نام دارد و همانند رادياتور كه كارش كاهش دماي آب است، دماي هوا را با استفاده از عبور دادن آن از شبكه هايش كاهش ميدهد؛ به اين ترتيب بازده حجمي پيشرانه افزايش خواهد يافت.
« وزيري درمورد قطعات مورد استفاده در سيستم هاي توربوشارژ ميگويد: » فناوري ساخت اين قطعات به دليل دقت بالا و متالوژي مواد خاص به خصوص در بخش توربين ها، دراختيار توليدكنندگان اندكي در دنيا قرار دارد، از اين رو، طراحان پيشرانه معمولا پيشرانه هايشان را با استفاده از قطعات توليد شده توسط سازندگان معتبر به سيستم پرخوران مجهز مي كنند. خوشبختانه در ايران خودرو نيز همگام با روند جهاني استفاده از پيشرانه هاي كم حجم مجهز به توربوشارژ، توانستيم موتور اييافملي با ظرفيت 1.7 ليتر را به توربو مجهز كنيم و قدرت پيشرانه را از 114 اسب بخار در حالت اتمسفريك (تنفس طبيعي) به 150 اسب بخار برسانيم. هر چند نمودار توليد قدرت اين پيشرانه ميتواند حتي تا 175 اسب بخار نيز بالا برود، اما باتوجه به كيفيت سوخت موجود در كشور و چند عامل ديگر، تصميم گرفتيم قدرت پيشرانه از مرز 150اسب بخار بالاتر نرود.
« توربوشارژها وقتي وارد مدار هوارساني مي شوند كه دور توربين در آنها به حدي خاص (بسته به اندازه و طراحي توربو) برسد. در اين حالت، پره هاي توربين با سرعتي بسيار بالا گردش كرده و توربين دوم را وادار به تزريق هوا با فشار بالا به موتور ميكنند. اگر اندازه توربوي مورد استفاده كوچك باشد، توربين زودتر به دور مورد نياز رسيده و توربين دمنده را وارد مدار ميكند. در پيشرانه 1.7ليتري ايي اف، توربوشارژ قبل از رسيدن دور موتور به 2300 دور در دقيقه وارد مدار شده و موجب افزايش بازدهي پيشرانه ميشود. عملكرد توربوشارژ در اين پيشرانه به گونه يي تنظيم شده كه تا قبل از رسيدن دور موتور به عدد 5000، بيشترين بازده را دراختيار راننده قرار بدهد. ازجمله محاسن ديگر اين پيشرانه پرخوران ميتوان به افزايش گشتاور تا مرز 210 نيوتن متر اشاره كرد؛ اين درحالي است كه همين پيشرانه بدون استفاده از توربوشارژر نمي تواند بيش از 155 نيوتن متر گشتاور توليد كند.
نكته مثبت و مهم ديگر اينكه حداكثر گشتاور در طيف گسترده اي از دور موتور يعني 2300 تا بيش از 5000 دور در اختيار راننده قرار دارد و به اين ترتيب شتابگيري ثانويه خودرو مجهز به اين پيشرانه (مثال هنگام سبقت) در خور توجه است. پيشرانه 1.7ليتري ايي اف7 توربوشارژ در محصولاتي كه از پلتفرم سمند استفاده ميكنند به كار گرفته ميشود و سورن مجهز به اين موتور، حدود 200 هزار كيلومتر آزمون دوام و كيفيت را با موفقيت پشت سر گذاشته است. تنظيمات اين پيشرانه و سيستم توربوشارژ آن به گونه يي صورت گرفته كه با كيفيت سوخت موجود در كشور مطابقت داشته باشد و از اين بابت نيز خيال خريداران راحت خواهد بود. به نظر مي رسد با ورود سورن توربو به بازار، اين خودرو مي تواند در رده نيمه لوكس بازار با خودروهاي وارداتي رقابت كند.