پس از رسیدن ایران و شش کشور قدرتمند جهان به یک فرمول برد – برد در مسائل هسته‌ای، حالا در فضای اقتصاد، تیم‌های کارشناسی و گروه‌های سرمایه‌گذار بر سر رسیدن به دستورالعملی مشترک تلاش می‌کنند. اگر در مذاکرات هسته‌ای تلاش برای حل کردن اختلافات و رسیدن به یک اشتراک‌نظر حداقلی ولی طولانی‌مدت، روی مسائل بود، حالا دو طرف باید سر مواردی که توافق دارند بهترین انتخاب را بکنند. توافقی از میان بد و بدتر وضعیت اقتصاد را به انتخاب میان خوب و بهترین تبدیل کرده است. چند ماهی پس از بازگشت رونقی نسبی به فضای کلی اقتصاد ایران، کاهش نرخ تورم و البته ثباتی که پس از چند ماه تلاطم اتفاق افتاد، حالا باز شدن دوباره پای خارجی‌ها به طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ ایرانی این نوید را می‌دهد که شعار ابتدایی روحانی مبنی بر چرخش همزمان چرخ اقتصاد و سانتری‌فیوژها عملیاتی خواهد شد.
هرچند نمی‌توان تأثیر تعامل دوباره اقتصادی با قطب‌های جهان را تنها به یک حوزه و بخش محدود کرد اما به نظر می‌رسد اقتصاد حمل‌و‌نقل ایران تحت تأثیر بازگشت اروپایی‌ها بیشترین سود را خواهد برد؛ سودی که بار دیگر سودای احیای جاده تاریخی ابریشم با محوریت ایران را زنده کرده است. اگر چند سال قبل وزارت راه و شهرسازی مجبور بود تمام طرح‌های عمرانی کشور را تنها با استفاده از توان مالی داخلی و بودجه عمومی پیگیری کند و البته به دنبال آن بسیاری از برنامه‌ها و نقشه‌ها را به تعویق بیندازد، حالا باید از میان تعداد قابل‌توجهی شرکت اروپایی و کشورهای شرق آسیا انتخاب کند. پروژه‌هایی که در سال‌های ابتدایی دهه 90 تنها چین را به‌عنوان اجرا‌کننده فاینانس می‌دید و حالا باید از میان فرانسه، آلمان، اسپانیا و اتریش دست به انتخاب بزند.
افزایش تصاعدی شرکت‌های اروپایی آماده برای ورود به ایران، کار انتخاب را به حدی سخت کرده که وزیر راه و شهرسازی را به طراحی روش‌های بین‌المللی مجبور کرده است. آخوندی در حاشیه دیدار با وزیر عمران و توسعه حمل‌و‌نقل اسپانیا، نام این کشور را نیز در کنار رقبایش قرار داده و گفته آنها نیز باید شانس خود را در ارائه پیشنهادات درخور امتحان کنند.
آخوندی با اشاره به برگزاری همایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری «حمل‌و‌نقل» و «مسکن و شهرسازی» طی روزهای یازدهم و دوازدهم مهرماه در ایران، ضمن دعوت از تمام شرکت‌های خصوصی و دولتی اسپانیا برای حضور در این همایش ادامه داد: قاعدتاً این همایش از دو منظر برای جمهوری اسلامی ایران مهم است؛ نخست آنکه تمام پروژه‌ها در زمینه حمل‌و‌نقل و شهرسازی از طریق مناقصات بین‌المللی اجرا می‌شود و نکته دوم اینکه سرمایه‌گذاران خارجی در این همایش روش‌های تأمین مالی خود را برای اجرای پروژه‌ها معرفی می‌کنند.
حمل ونقل در آیینه توسعه
اهمیت این پیشنهادات جایی معلوم می‌شود که حمل‌و‌نقل ایران را در تمام بخش‌ها و حوزه‌ها تأمین می‌کند. اصلی‌ترین بخش که نیاز به نوسازی جدی دارد صنعت هواپیمایی ایران است؛ از وارد کردن هواپیماهای جدید گرفته تا استفاده از آسمان ایران به‌عنوان امن‌ترین حریم هوایی منطقه. راه‌اندازی پروازهای مستقیم به مقصد شهرهای مختلف ایران نیز یکی دیگر از این برنامه‌هاست که می‌تواند در کنار شهرهایی مانند دوحه و دوبی نام تهران را نیز محور پروازی منطقه کند. پس از انجام مذاکرات ابتدایی با چند ایرلاین بزرگ اروپایی برای راه‌اندازی پروازهای مستقیم در شهرهای مختلف ایران حالا اسپانیا نیز ابراز امیدواری کرده مقدمات لازم برای انجام این پروازها بین دوکشور فراهم شود.
روزنامه‌های «ال پاییس»، «ال دیـاریو» و «آ ب ث» به‌عـنـوان بـرجـسته‌ترین روزنـامـه‌هـای اسـپـانـیـا درخصوص توافقات دو کشور برای ایجاد پروازهای مستقیم تهران – مادرید و تهران – بارسلونا نوشتند: آنا پاستور وزیر توسعه و حمل‌و‌نقل اسپانیا روز دوشنبه خبر داد که طی مذاکرات انجام شده در ایران با مقامات این کشور به توافق رسیده است تا پرواز مستقیم بین تهران – مادرید و تهران – بارسلونا برای انتقال مسافران و بار بین دو کشور برقرار شود.»
این نقل قول که از سوی وزارت راه وشهرسازی منتشر شده نشان از احتمال نتیجه‌بخش شدن این مذاکرات دارد. حضور در عرصه قطارهای سریع‌السیر ایران نیز یکی دیگر از برنامه‌های اصلی اسپانیایی‌ها برای ایران است تا پس از بستن یک قرارداد جدید میان راه‌آهن ایران و یک شرکت فرانسوی برای بازطراحی چند ایستگاه راه‌آهن، این بار صحبت از سرمایه‌گذاری و حضور در زیربنای ریلی مطرح است.
این مذاکرات امیدوارکننده که می‌تواند بستر ابتدایی برای حضور شرکت‌های بین‌المللی در همایش ماه آینده تهران را به وجود آورد شاید در بلندمدت بار دیگر راهگشای احیای مسیری باشد که روزگاری ایران را به‌عنوان قطب تجاری و ترانزیتی کشور مطرح می‌کرد. وزیر راه اخیرا گفته «در نقشه کشورهای همکاری اکو، ایران یکی از بهترین گزینه‌های موجود برای اتصال تعداد زیادی از کشور‌ها به آب‌های آزاد است و ما باید از این ظرفیت بهترین استفاده را ببریم».
اگر به این امکان، قرار گرفتن ایران در مسیر اتصال آسیای میانه به غرب اروپا را نیز اضافه کنیم می‌توان تنها بخشی از ظرفیت بالقوه کشور در این عرصه را محاسبه کرد؛ این ظرفیت سال‌هاست از سوی کشورهای خارجی شناخته شده و لغو تحریم‌ها به بازیابی دوباره این توان کمکی بسیار بزرگ کرده است.
* فرصت امروز