هم‌اكنون صنعت گردشگری به عنوان يك پيشران برای توسعه امور اقتصادی دركشورها به حساب مي‌آيد. درآمدهای سرشار و منافعی كه صنعت گردشگری به اقتصاد كشورها اضافه مي‌كند، از نكات مهم اين صنعت محسوب مي‌شود. از اين‌رو در كشورهاي مختلف به ويژه كشورهاي پيشرفته، بر سر جذب گردشگر رقابت‌هايي ايجاد شده و آنها در تلاش هستند تا درآمدهاي كشور خود و به دنبال آن توليد ناخالص داخلي خود را افزايش دهند. كشور ايران هم از اين قائده مستثني نبوده و علاقه‌مندي مسوولان به توسعه اين صنعت همواره مورد توجه قرار گرفته است. مجمع جهاني اقتصاد در سال1971 با هدف بهبود وضعيت جهاني از طريق همكاري ميان نهادهاي دولتي و خصوصي داير شد. اين مجمع به تهيه گزارش‌هاي مختلفي در رابطه با موضوعات جهاني مي‌پردازد كه از مهم‌ترين آنها مي‌توان به گزارش‌هاي رقابت‌پذيري و گزارش‌هاي خطرات در حوزه‌هاي مختلف جهان اشاره كرد.
به گزارش تعادل، يكي از مجموعه گزارش‌هاي رقابت‌پذيري سفر حول موضوع گردشگري شكل گرفته كه از سال2007 هر دوسال يك‌بار منتشر مي‌شود. يكي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي تجارت، فعاليت در محيط پويا و رقابتي امروز است، البته تاكنون استراتژي‌هاي گوناگوني پيرامون رقابت مقاصد گردشگري پيشنهاد شده اما اين گزارش مجموعه عوامل و خط مشي‌هاي يك كشور را درجهت توسعه پايدار بخش سفر و گردشگري مورد ارزيابي قرار داده است. آمارهاي اين گزارش براساس اطلاعات دقيقي از اقتصاد 114 كشور و براساس آمارهاي معتبر جهاني و بهره‌گيري از كارشناسان مجرب در هرحوزه به دست آمده است. همچنين جمع‌آوري اطلاعات اين گزارش از نمايه‌هاي سازمان‌هايي مانند انجمن بين‌المللي حمل‌ونقل هوايي (IATA)، انجمن بين‌المللي حفاظت از محيط‌زيست (IUCN)، سازمان جهاني گردشگري (UNWTO) و شوراي جهاني سفر و گردشگري (WTTC) بوده و طبق اين گزارش با وجود بي‌ثباتي‌هاي موجود جهاني و خطرات تروريستي و طبيعي، نرخ رشد گردشگري با روند مثبت همراه است. تعداد گردشگران بين‌المللي در سال2014 به 1.14ميليون نفر رسيده كه 51ميليون نفر بيشتر از سال2013 بوده است. همچنين پيش‌بيني‌هاي سازمان‌هاي مرتبط با گردشگري حاكي از اين واقعيت است كه اين بخش با وجود همه موانع موجود و پيچيده به رشد خود ادامه خواهد داد.
صعود 16 پله‌اي ايران در سال 2012
براساس گزارش مجمع جهاني اقتصاد، براي سنجش رقابت‌پذيري گردشگري كشورها از 4 شاخص اصلي با 14 زيرشاخه و 90 گويه استفاده شده است. 4 شاخص اصلي اين گزارش شامل توانمندي محيطي، خط‌مشي و توانمندي موقعيتي گردشگري، زيرساخت‌ها، منابع طبيعي و فرهنگي است. مورد جالب توجه در مورد ايران، تصاحب رتبه نخست شاخص رقابت‌پذيري قيمت است كه از نتايج افزايش شديد نرخ ارز در سال91 به وجود آمده، اما متاسفانه اين اتفاق ناخوشايند براي مردم و البته به كام صنعت گردشگري هم نتوانسته خيلي به توان رقابت كشور ايران به عنوان يك مقصد گردشگري كمك كند. البته علت اين امر را بايد در پايين‌بودن رتبه‌ها در شاخص‌هايي مانند امنيت و زيرساخت‌ها جست‌وجو كرد. برهمين اساس، گزارش سال2013 مجمع جهاني اقتصاد، رتبه ايران را از نظر شاخص رقابت‌پذيري سفر و گردشگري در سال2012 از ميان 140كشور، 98 اعلام كرد كه نشان‌دهنده صعود 16 پله‌يي نسبت به سال2011 است.
رتبه 97 ايران در رقابت‌پذيري سفر
در سال2015، ايران در بخش رقابت‌پذيري سفر و گردشگري درميان 141 كشور مورد بررسي درجهان، در رتبه 97 قرار گرفته كه نسبت به سال2013، يك پله صعود كرده است. در ايران، بهترين عملكرد متعلق به ركن رقابت‌پذيري قيمتي با رتبه يك و ضعيف‌ترين عملكرد در اولويت‌دهي به سفر و گردشگري با رتبه 130 و سپس در محيط كسب‌وكار و زيرساخت خدمات گردشگري هر دو با رتبه 119 تعلق دارد.
در اين ميان شيوع ايدز (رتبه 1)، ماليات بر بليت و هزينه‌هاي فرودگاهي (رتبه 3) و ميزان ثبت‌نام در مدارس ابتدايي (رتبه 5) را مي‌توان به عنوان برترين نقاط قوت دانست. ازسوي ديگر تخت‌هاي بيمارستاني و ميزان مشاركت كاركنان زن (هردو با رتبه 140)، اولويت صنعت گردشگري براي دولت (رتبه 135) و ميزان آموزش كاركنان (رتبه 134) جزو ضعيف‌ترين گويه‌هاي ايران به‌شمار مي‌روند. كشور ايران در منطقه، رتبه 12 را به خود اختصاص داده و همچنين با نمره 6.62 از لحاظ رقابت‌پذيري قيمتي در منطقه نيز برتر است و البته پايين‌ترين نمره در ايران به گشودگي بين‌المللي (2.14) اختصاص دارد.
سهم 3/6 درصدي گردشگري ايران از GDP
براساس شوراي جهاني سفر و گردشگري (WTTC) كه در تازهترين گزارش خود به بررسي آماري تاثير گردشگري بر اقتصاد كشورهاي مختلف پرداخته، در گزارش سالانه اقتصادي 2015، 184 كشور و 25 منطقه جهان را مورد بررسي قرار داده است. طبق اين گزارش در سال2014 سفر و گردشگري براي اقتصاد جهاني 7.6 تريليون دلار (10درصد از توليد ناخالص داخلي جهان) و 277ميليون شغل ايجاد كرده، همچنين سهم مستقيم سفر و گردشگري در توليد ناخالص داخلي ايران در سال2014، 237 هزار و 121ميليارد ريال (2.3درصد از كل توليد ناخالص داخلي) بوده و پيش‌بيني شده در سال2015 تا 6.6درصد افزايش يابد. ايران در اين شاخص آماري جايگاه 135 را به خود اختصاص داده و بعد از كشورهايي همچون لبنان، اردن، سوريه، تركيه، پاكستان، عمان و عربستان سعودي قرار گرفته است. طبق برآوردهاي اين سازمان، سهم كل سفر و گردشگري ايران از توليد ناخالص داخلي در سال گذشته ميلادي، 651 هزارو511 ميليارد ريال (6.3 درصد از توليد ناخالص داخلي) بود و پيش‌بيني شده اين سهم در سال 2015 تا 6.1 درصد رشد خواهد داشت.
سهم كل سفر و گردشگري سالانه نيز 5.7 درصد در ايران رشد خواهد كرد و در سال2025 به 1182هزار و 450 ميليارد ريال ( 7.8درصد از توليد ناخالص داخلي) خواهد رسيد. در سال گذشته ميلادي، سرمايه‌گذاري در بخش سفر و گردشگري در ايران، رقمي بالغ بر 83603.5 ميليارد ريال يا 3درصد از كل سرمايه‌گذاري بوده و ايران با ميانگين خاورميانه، 3.8درصد فاصله دارد و در ميان كشورهاي جهان، در رتبه 141 قرار گرفته است. اين گزارش پيش‌بيني مي‌كند سرمايه‌گذاري در اين بخش در سال 2015 تا 4.3 درصد رشد خواهد كرد و طي 10سال آينده سالانه نيز 5.5درصد افزايش را مشاهده خواهد كرد؛ رقمي كه بالاتر از ميانگين جهاني رشد سرمايه گذاري گردشگري خواهد بود. به اين ترتيب برآوردها نشان مي‌دهد اين رقم در سال2025 به 149هزارو446ميليارد ريال (3.7درصد از كل سرمايه‌گذاري) خواهد رسيد.
