هرچند در ماه های اخیر و پس از برجام نرخ دلار در بازار ارز با رشد آرام مواجه شده اما عبور یکباره نرخ این اسکناس سبز در روزهای اخیر از 3400 تومان برای فعالان اقتصادی غیرمنتظره بود.
در حالی که در هفته جاری و با وجود تلاطم های اقتصاد جهانی، کاهش قیمت نفت و طلا، جنگ ارزی چین و آمریکا، بحران در اقتصادهایی چون روسیه، چین، ترکیه و منطقه یورو، اقتصاد ایران و بازار ارز در آرامش نسبی به سر می برد و نوسانات قیمت ارز و دلار در میانگین طبیعی بود، اما به یکباره قیمت ارز با یک جهش به بالای 3400 تومان رسید.
البته نرخ دلار مبادلاتی هم در ماه های اخیر رکورد زده و در مرز سه هزار تومان قرار گرفته است. این نرخ تابعی است از نرخ بازار جهانی و داخلی که قطعا افزایش قیمت دلار در بازار داخلی تاثیر مستقیی بر روی دلار بانکی گذاشته است.
افزایش نرخ دلار برخلاف تمام پیش بینی هایی است که مردم و کارشناسان پس از برنامه جامع اقدام مشترک داشتند به نحوی که هم کارشناسان و هم فعالان اقتصادی و هم مردم کوچه و بازار معقتد بودند که برجام نرخ دلار در بازار افت چشمگیری خواهد داشت.
هر چند نرخ دلار در دو هفته قبل از برجام روند نزولی خوبی به خود گرفته بود، اما پس از آن روند قیمت ها معکوس شد و قیمت دلار به سمت سربالایی تمایل پیدا کرد.
البته برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که کاهش شدید بهای نفت و تمایل مردم به خرید دلار و مسافرت به خارج از کشور از دلایل افزایش تقاضا و رشد قیمت دلار در بازار است.
البته در این میان گمانه زنی هایی مبنی بر اقدام عمدی برخی صرافان در نفروختن دلار برای مقابله با دستورالعمل نظارتی بانک مرکزی جهت ساماندهی صرافی ها نیز وجود دارد.
یکی از فعالان بازار ارز در تهران گفت: افزیش قیمت دلار در بازار ایران اکنون به هیچ دلیل علمی یا منطقی وابسته نیست و نمی توان برای آن اظهار نظر دقیقی داشت، اما این موضوع که بانک مرکزی به نوعی در این زمینه تاثیرگذار بوده نیز دور از ذهن نیست.
وی درباره تاثیر گذاری بانک مرکزی در افزایش نرخ ارز، افزود: تاثیرگذاری بانک مرکزی این بار به معنی دخالت این بانک در بازار ارز نیست، بلکه مصوبه اخیر بانک مرکزی در مورد صرافی ها مبنی بر افزایش سرمایه اولیه آنها نزد بانک مرکزی باعث افزایش قیمت دلار در بازار شده است.
حسین عبده تبریزی کارشناس بازار مالی و سرمایه ضمن اشاره به نامحسوس بودن افزایش نرخ ارز در بازار، گفت: هرچند اکنون قیمت دلار 3400 تومان بوده و در برخی ساعات بیش از این نیز شده اما این نوع افزایش ها معمولا در بازارهای مختلف ایجاد می شود و نمی تواند در این زمینه نگران کننده باشد، اما آنچه مهم است سیاست بانک مرکزی درباره نرخ ارز در بازار ایران است.
وی درباره سیاست بانک مرکزی برای نرخ ارز در ایران، افزود: یکی از اشتباه هایی که نباید درباره آن سطحی باشیم، این است که سیاست بانک مرکزی نسبت به ثبات قیمت ارز این نیست که نرخ ارز ثابت باشد و براساس شواهد و البته مستندات موجود سیاست بانک مرکزی این نیست که نرخ ارز ثابت باشد؛ بلکه قیمت انواع ارزها و البته دلار براساس متغیرهای مختلف تعیین خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: اگر قرار است شکاف تورمی نرخ ارز داخل با خارج از کشور افزایش پیدا کند، بهتر است این افزایش به صورتی باشد که شوک به قیمت بازار وارد نشود، بنابراین اگر این سیاست درنظر بوده این افزایش در راستای رسیدن به همان نتیجه است.
عباس مسعودی رئیس هیات مدیره انجمن کارفرمایی سکه و صرافان استان تهران نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در خصوص دلایل رشد نرخ دلار در روزهای اخیر و در پاسخ به این پرسش که گفته می شود صرافان این روزها از فروش دلار در بازار امتناع می کنند، گفت: به فروش نرساندن دلار توسط صرافان شایعه ای بیش نیست و صرافان همانند روزهای گذشته معاملات خود را انجام می دهند.
وی با رد هرگونه توقف فعالیت صنفی توسط صرافان بازار ارز، اظهار داشت: صرافان بر خرید و فروش ارز در بازار تا زمان دریافت دستور قضایی پافشاری دارند.
مسعودی با اشاره به عرضه ارز در بازار گفت: تغییرات در میزان عرضه می تواند بر قیمت بازار اثرگذار باشد و این در حالی است که صرافان ارزی برای عرضه در بازار ارزی ندارند و بانک مرکزی تنها عرضه کننده ارز در بازار است.رئیس هیات مدیره انجمن کارفرمایی سکه و صرافان استان تهران با بیان اینکه، پس از برجام میزان تقاضای ارز در بازار افزایش یافته است، گفت: با افزایش میزان عرضه در بازار می توان به راحتی این مشکل را رفع کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا همزمانی با موسم حج دلیل افزایش تقاضا در بازار ارز شده است، تصریح کرد: تعداد مسافران حج همه ساله مشخص است و براساس تعداد می توان میزان عرضه را افزایش داد.مسعودی در پاسخ به این پرسش که آیا با وجود نرخ ارز هنوز هم عرضه دلارهای پارسیانی در بازار به قیمتی پایین تر انجام می شود یا خیر، تصریح کرد: با وجود تغییرات قیمتی در بازار ارز همچنان این دلارها در بازار عرضه می شود.
همچین یکی از صرافان عمده میدان فروسی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با رد هرگونه عدم تمایل به فروش ارز توسط صرافی ها با به فروش نرساندن ارز، گفت: از آنجا که اجرای دستورالعمل بانک مرکزی منجر به پرداخت مالیات 200 تا 300 میلیون تومانی برای صرافان می شود، این امر سبب شده تا صرافان نیز اقدام به افزایش نرخ ارز برای تامین مالیات کنند.
وی پیش بینی کرد: اگر دستورالعمل جدید ارز از روز شنبه هفته آینده اجرایی شود نرخ دلار با جهش قیمتی مواجه خواهد شد.