بلندمرتبه‌سازی در صورت تامين زيرساخت‌های تاسيساتی به ميزانی كه يك ضرورت شهری در تهران است به همان ميزان هم مي‌تواند فاجعه بار باشد اگر ملزومات آن پيش‌بيني نشود، سطح اشغال ساختمان‌ها با طبقات هماهنگي نداشته باشد و توجيهات لازم را در كنار بحران كم آبي و جمعيت‌پذيري نداشته باشد. شوراي عالي معماري و شهرسازي براي نظم يافتن ملزومات شهري در سال‌هاي گذشته همراه با طرح تفصيلي تهران ضوابط بلندمرتبه‌سازي را در دستور كار خود قرار داد و شهرداري را مامور بررسي آن كرد اما ماحصل مطالعات شهرداري در اوائل امسال باز هم مورد ايراد و سوال قرار گرفت. اكنون در شرايطي كه هنوز اين ضوابط به تصويب شوراي شهر و شوراي عالي معماري و شهرسازي نرسيده است، خبر از عزم يك دستگاه دولتي براي ساخت يك آسمانخراش121 طبقه‌يي مي‌رسد.
هفته گذشته بود كه خبر ساخت اين آسمانخراش توسط بنياد مستضعفان در آينده‌يي نزديك منتشر شد. منوچهر خواجه‌دلويي، معاون توسعه ساختمان بنياد مستضعفان گفته بود، براي جانمايي اين ساختمان‌ها در حال بررسي 11 نقطه از شهر هستيم تا متناسب با ضوابط شهرسازي و طرح جامع كار اين پروژه را اجرا كنيم. اين در حالي است كه حتي اگر ضوابط بلندمرتبه‌سازي در شوراي عالي شهرسازي هم به تصويب برسد، ساختمان‌ها در 4نقطه تهران تا 40 طبقه اجازه ساخت خواهند داشت مگر در موارد استثنا.
آن‌طور كه محمد سالاري، رييس كميسيون شهرسازي و معماري شوراي شهر به "روزنامه تعادل " مي‌گويد: تا 2ماه آينده با رفع اشكالات ضوابط بلندمرتبه‌سازي تصويب و ابلاغ خواهد شد تا در پرتال شهرداري تهران در دسترس عموم مردم قرار گيرد.
سالاري توضيح مي‌دهد: پيش از اين بحث جانمايي و ضوابط در يكي از بندهاي طرح تفصيلي تهران آمده بود و قرار بود كه اين ضوابط بعد از سال 91 توسط شهرداري تهران تدوين شود و به كميسيون ماده 5 و شواري عالي شهرسازي برود تا به تصويب برسد اما شهرداري تهران هنوز اين ضوابط را مشخص نكرده است. اواخر سال گذشته شوراي عالي شهرسازي مصوبه‌يي را گذراند و شهرداري را مكلف كرد كه نسبت به تدوين ضوابط و ارائه آن به شوراي عالي شهرسازي براي تصويب اقدام كند تا ضوابط تدوين شود و از تصميم‌گيري‌هاي موردي درباره پرونده‌هاي بلندمرتبه‌سازي در تهران هم جلوگيري شود. نهايتا مشاور طرح تفصيلي شهر تهران با قراردادي كه شهرداري تهران با او بست، مجموعه مطالعاتي را در اين باره انجام داد و از اواخر سال گذشته تا به حال 4 جلسه با اعضاي كمسيون ماده 5 جلسه برگزار كرد. اعضاي كميسيون ماده 5 هم با كليات آن موافقت كردند اما از آنجايي كه اين موارد و تغييرات بايد توسط شوراي عالي معماري كشور تصويب شود، قرار شد در صحن شوراي عالي مطرح شود. او با اشاره به طرح اين مسائل در شوراي عالي معماري و شهرسازي در ابتداي امسال توضيح مي‌دهد: شوراي عالي شهرسازي در اين باره چند سوال از شهرداري داشتند تا به آنها پاسخ داده شود. يكي از سوالات اين بود كه با توجه به جمعيت‌پذيري شهر تهران و سقف جمعيتي كه در طرح جامع شهر تهران پيش‌بيني شده است آيا آثار بلندمرتبه‌سازي در ارتباط با جمعيت مشخص شده است يا خير؟ و در ادامه خواست تا پس از مطالعه اين موضوع به شوراي عالي گزارش داده شود.
تشديد كم آبي با بلند مرتبه‌سازي
سالاري موضوع تونل‌هاي باز و تاثيرات بلندمرتبه‌سازي در جريان‌هاي بادهايي كه در شهر تهران وجود دارد را به عنوان يكي ديگر از موارد مطرح شده عنوان مي‌كند و مي‌افزايد: موضوع كم آبي و تاثير بلندمرتبه‌سازي بر تشديد اين بحران يكي ديگر از مشكلات فعلي تهران است كه مورد سوال شوراي عالي شهرسازي بود. ظاهرا معاونت شهرسازي و معماري شهرداري تهران با كمك مشاور مربوطه گزارشي در اين زمينه تدوين كردند و به شوراي عالي شهرسازي ارائه دادند كه احتمالا ظرف يكي، دو ماه آينده با اصلاحاتي كه رويكرد آن كاهنده و محدود‌كنندگي است به تصويب شوراي عالي شهرسازي برسد.
ابوالفضل قناعتي، عضو هيات رييسه شوراي شهر تهران نيز در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: طبق طرح جامع و طرح تفصيلي تهران پهنه‌بندي شده و خط آسماني كه براي هر پهنه نيز مشخص است، اما استثنائا در برخي مناطق بر اساس نوع نياز در قالب كميسيون ماده 5 كه وزرا، اعضاي شوراي عالي شهرسازي و شهرداري در آن عضو هستند، مجوز بلندمرتبه‌سازي يا افزايش پهنه صادر مي‌شود. در ادامه اين وضعيت شاهد هستيم كه در بسياري مناطق شمالي تهران ارتفاع‌سازي طبيعي شده است و هيچ حساسيتي در آن نيست. در حالي كه بلندمرتبه‌سازي همزمان با مهاجر‌پذيري، افزايش ترافيك تهران و آلودگي هوا را رقم زده است. در كنار همه اينها اگر نتوانيم خدمات را در حوزه بهداشت و درمان آماده كنيم، مسائل زيادي گريبانگير تهران خواهد شد. انشعابات حوزه آب، برق و گاز در تهران نيز براي جمعيت 7،8ميليوني ديده است اما با توسعه بلندمرتبه‌سازي بدون توجه به اين زيرساخت‌ها خودمان جمعيت را افزايش مي‌دهيم در حالي كه آب و برق را نمي‌توان به هيچ صورتي جبران كرد.
شائبه درز اطلاعات درباره بلندمرتبه‌سازي
سالاري درباره ساخت آسمانخراش 121طبقه در تهران نيز مي‌گويد: در مطالعات اوليه كه تا زمان تصويب قابل استناد نيست در 4 سطح h1 h2 h3 , h4 بلندمرتبه‌سازي را پيش‌بيني كرده‌اند بعضي مكان‌ها بلندمرتبه‌سازي حتي بيش از 100متر است و بعضي مكان‌ها بين 50 تا 100متر است. در اين شرايط بحثي كه معاون بنياد مستضعفان براي ساخت برج 121 طبقه داري مطرح كرده قابل نقد است چرا كه تا پيش از تصويب ضوابط اين نوع گفتمان شائبه‌هايي را ايجاد مي‌كند مبني بر اينكه شايد برخي از ارگان‌ها اطلاعاتي دارند كه بقيه متوليان ساخت‌وساز آن را ندارند و بايد منتظر باشيم كه شورا اصلاحات مورد نظر خود را در پيشنهادات شهرداري تهران ارائه دهد، به تصويب برسد و ابلاغ شود تا آن موقع مي‌توانيم به عنوان يك سند قابل استناد و لايحه‌هاي طرح تفصيلي در سامانه پرتال شهرداري قرار داد تا همه مردم بتوانند آن را ببينيد و از مجموعه مشخصات آن اطلاع داشته باشند. آنچه مطرح است هنوز اين ضوابط به تصويب نرسيده و تا جانمايي، محل احداث ساختمان‌هاي بلندمرتبه با ميزان ارتفاع و سطح اشغال و كاربري مشخص نشود، نمي‌توان چنين گفتماني را جاري كرد.
قناعتي، عضو ديگر شورا نيز با اشاره به طرح موضوع ساخت آسمانخراش 121 طبقه مي‌گويد: اين موضوع تاكنون در صحن شورا مطرح نشده است اما اين ساختمان نياز به مجوزها و پروانه‌هاي كميسيون ماده 5 دارد.
تهران 12ميليوني مي‌شود
رييس كميسيون شهرسازي و معماري شوراي شهر درباره محاسن و معايب بلندمرتبه‌سازي توضيح مي‌دهد: شوراي عالي شهرسازي اعتقاد دارد كه سقف جمعيتي شهر تهران بيش از اين نمي‌تواند اضافه شود. بحث كاهش سرانه‌ها و مشكل كم آبي، كاهش كيفيت زندگي در شهر تهران را به دنبال خواهد داشت بنابراين ما نبايد با بلند مرتبه‌سازي‌ها باعث شويم كه باز جمعيت‌پذيري شهر تهران بيش از اين اتفاق بيفتند و لذا با وجود اينكه بلند مرتبه‌سازي در كلان‌شهرها امري اجتناب‌ناپذير است اما در جامعه شهري نمي‌توانيم در محدوده و عرصه افق شهر را همچنان افزايش دهيم. اما قطعا شوراي شهر نسبت به پيشنهادات و مطالعات و گزينه‌هايي كه مشاور طرح تفصيلي مطرح كرده است رويكرد محدود‌كننده دارد به اين مفهوم كه قطعا سعي مي‌كند ميزان طبقات كنترل و محدود شود چون ممكن است بلندمرتبه‌سازي جمعيت تهران را به 12ميليون نفر برساند كه به عنوان يك تهديد مطرح است. اين عضو شوراي شهر درباره خطرپذيري ساختمان‌هاي بلندمرتبه در صورت زلزله تهران توضيح مي‌دهد: بحث مقابله با زلزله و مقاوم‌سازي حل شده مشروط بر اينكه ضوابط و مقرارت ملي ساختمان با حضور دستگاه‌هاي نظارتي مهندس ناظر مجري و شهرداري به درستي اجرا بشود اين زياد جاي نگراني نيست. تعداد برج‌هايي كه مانند برج تهران با اين ضوابط ساخته شده، مشكلي هم از نظر مقاومت ندارند.
معايب پيش از محاسن
قناعتي، عضو ديگر شوراي شهر معايب بلندمرتبه‌سازي را بسيار بيشتر از محاسن آن مي‌داند و مي‌گويد: اگر اغلب براي اين ساختمان‌ها تامين پاركينگ مي‌شود اما براي تردد خودروها برنامه‌ريزي صورت نمي‌گيرد. گاهي ديده مي‌شود كه در يك خيابان 8متري هتل 57طبقه ساخته مي‌شود كه مصداق آن در خيابان فرشته است. در اين شرايط اگر حريقي اتفاق بيفتد خودروهاي آتش‌نشاني نمي‌توانند به راحتي به جلو ساختمان ورود كنند. وي با تاكيد بر لزوم محدود شدن بلندمرتبه‌سازي‌ها در تهران خطرات ناشي از اين‌گونه اقدامات را توضيح مي‌دهد؛ به عنوان مثال در منطقه 22 بلند مرتبه‌سازي زيادي انجام شده اما هنوز زيرساخت‌هاي آن مشخص نشده است در حالي كه اگر كميسيون ماده 5 مجوزهاي افزايش طبقات 10 تا 20 طبقه ديگر نيز افزايش يابد در آينده با مشكلات زيادي روبه‌رو خواهيم بود چون نيروگاه‌ها و مراكز توزيع انرژي در تهران به وجود نيامده است.