از اواسط دهه 1990 ميلادي که نخستين موتورهاي جست وجو درفضاي مجازي راه اندازي شد ؛ شايد هيچ کس فکر نمي کرد که پس از گذشت بيش از 20 سال اين ابزار ها به شاهراه ورودي افراد به اينترنت و دنياي سايبر تبديل شوند.
به گزارش خراسان، امروز حجم اطلاعات در اينترنت چنان رو به افزايش است که تقريبا بدون استفاده از موتورهاي جست وجو دسترسي به اطلاعات موجودبسيار سخت خواهد بود . اين وضعيت امروزه باعث شده است گردانندگان برخي موتور هاي جست وجوي بين المللي علاوه برکسب درآمد هاي نجومي از کاربران، در موارد بسياري کنترل بخش زيادي ازاطلاعات مردم را نيز در دست بگيرند . از اين رو کشور‌هاي مختلف در سال هاي اخير به سمت طراحي موتور هاي جست وجوي بومي گام برداشته‌اند.
در آمد 150 ميلياردي گوگل از سرچ ايرانيان
گوگل نامي است که اين روزها با اينترنت يکي شده و شايد بتوان گفت اينترنت بدون موتور جست وجوي گوگل بي معناست . بسياري از کاربران واز جمله کار بران ايراني همه روزه براي يافتن جواب هر مسئله اي به سراغ اين موتور جست وجو مي روند. چندي پيش نيويورک تايمز تصوير طنزي را به گوگل اختصاص داده بود که نشان مي داد تا چند سال آينده گوگل مي تواند حتي درون مغز شما را نيز برايتان جست وجو کند.
به گفته معاون سازمان فناوري اطلاعات ايران ؛ موتور جست وجوي گوگل در حال حاضر سالانه از جست و جوي کاربران ايراني 150 ميليارد تومان در آمد کسب مي کند، حال آن که ما در حال حاضر با واگذاري اين بازار داخلي به موتور هاي جست وجوي خارجي ، چنين درآمدي را از دست مي دهيم.
فعاليت بيش از 40 موتور جست وجوي فارسي در شبکه اينترنت
در حال حاضر بنا به گفته مهندس ياري دبير شوراي راهبري جويشگرهاي بومي ، بيش از 40 موتور جست وجوي فارسي در شبکه اينترنت فعاليت مي کنند که تعداد زيادي از اين جست وجوگرها، فراجويشگر يا mata search هستند که از پشتوانه هاي جست وجوگرهاي معتبر همچون ياهو و گوگل براي ارائه خدمت بهره مي گيرند.
اما نکته بسيار عجيب وقابل تامل در اين ميان، آن است که اين جست وجوگر ها ي بين المللي اصولا از جايي ، کيلومتر ها دور تر و حتي آن سوي کره زمين نياز هاي اطلاعاتي کاربران را پاسخ مي دهند ،حال آن که به گفته مهندس سلجوقي رئيس شوراي راهبري جويشگربومي، 80 درصد اطلاعات موجود در اينترنت ، اطلاعات يا داده هاي مکاني است يعني به عنوان مثال کاربري به دنبال آدرس يک پزشک يا آدرس يک فروشگاه يا رستوران در کشور يا شهر خودش مي گرددواز طريق موتور هاي جست وجويي مانند گوگل اين اطلاعات را جست وجو مي کند .
يعني اين اطلاعات از ايران در گوگل قرار داده شده است و کار بر ايراني دوباره براي دسترسي به آن ها بايد به گوگل مراجعه کند و اين فرآيند باعث اتلاف هزينه و زمان مي شود . همچنين به گفته معاون سازمان فناوري اطلاعات ايران ؛ صرف نظر از مباحث اقتصادي مسئله ، با قرار دادن اطلاعات مختلف در جست وجوگرهاي خارجي از جمله گوگل ، اين جويشگر ها به راحتي به اطلاعات و ذائقه شخصي شهروندان نيز دسترسي پيدا مي کنند واين موضوع مي تواند زمينه جاسوسي و سوءاستفاده هاي اطلاعاتي متعدد را فراهم کند و امنيت کاربران را به خطر بيندازد .
خيز نه چندان بلند مسئولانICT کشور براي حمايت از جويشگر هاي بومی
به هر ترتيب و با وجود آن که سال هاست فعاليت گسترده موتور هاي جست وجوي بين المللي نظير گوگل ، ياهو و... باعث شده است کار بران ايراني اطلاعات مورد نياز خود را در جست وجو گرهاي خارجي جست وجو کنند ونيز فعاليت بيش از 40 موتور جست وجوي فارسي در شبکه اينترنت، سرانجام مسئولان حوزه ICT کشوربرآن شدند موضوع حمايت از طرح جويشگر بومي را در دستور کار خود قرار دهند .
براين اساس در اولين اقدام، سال گذشته شوراي راهبري موتورهاي جست وجوي بومي در راستاي تعامل دولت با بخش خصوصي براي حمايت از ايجاد موتورهاي جست وجوي بومي،به دستور وزير ارتباطات تشکيل و براساس مصوبه اين شورابيش از 170 ميليارد تومان اعتبار براي حمايت از بخش خصوصي در ايجاد موتورهاي جست وجوي بومي در کشور پيش بيني شده است .
فعاليت کمرنگ موتورهاي جست وجوي بومي
درحال حاضر در ايران 7 تا 8 موتور جست وجوي بومي با نام هايي از جمله " يوز "، "ياحق "،"پارسي جو و... با حمايت هاي دولتي ايجاد شده ودر حال فعاليت است، حال آن که تاکنون اين موتور هاي جست وجو فعاليت کمرنگي درپاسخ گويي به نيازهاي اطلاعاتي کاربران ايراني داشته اند و نسبت به نمونه هاي خارجي در جذب کار بران ايراني موفق عمل نکرده و نتوانسته اند در حد مورد انتظار کاربران را به استفاده ، ترغيب کنند . کار شناسان دلايل مختلفي را براي اين عدم توفيق موتورهاي جست وجوي بومي در جذب کاربران بر مي شمرند که از جمله آن ها مي توان به اظهارات مهندس انصاري معاون سازمان فناوري اطلاعات ايران اشاره کرد . وي مي گويد : ضعف هاي زير ساختي و نبود مدل تجاري، 2 اشکال عمده اي است که در طراحي موتور هاي جست وجوي بومي به چشم مي خورد و اين ضعف ها باعث شده است پروژه هايي از اين قبيل امکان رقابت با موتور هاي جست وجوي خارجي را نداشته باشند.
به گفته وي، آن چه تاکنون در قالب موتور هاي جست وجوي بومي در کشور ارائه شده،به طورعمده مدل تحقيق وتوسعه است که صرفا با هدف کسب دانش فني انجام گرفته است اما در حال حاضر اين موتور ها بايد به اندازه اي تقويت شوند که بتوانند در يک فضاي تجاري با هم به رقابت بپردازند. به گفته انصاري، اساسا کاربران ايراني جست وجوگرها را با نمونه خارجي مقايسه مي کنند و به استفاده از موتور جست وجوي داخلي تمايلي ندارند. او معتقد است يک موتور جست وجو بايد ويژگي هاي کامل بودن، به روز بودن و دقيق بودن اطلاعات را داشته باشد. گوگل 35 سرويس جانبي دارد و براي اين که کاربر ما تمايل به استفاده از موتور جست وجوي داخلي داشته باشد، بايد اين زيرساخت ها را فراهم کنيم که چنين اقدامي هزينه بسيار زيادي نياز دارد؛ بنابراين دولت همچنان بايد حمايت کننده باشد.
سلجوقي ، رئيس شوراي راهبري جويشگر بومي نيز ارائه نکردن مدل کسب وکار از سوي موتور هاي جست وجوي بومي را مهم ترين علت عدم موفقيت اين پروژه ها عنوان مي کند و اظهار مي دارد:متأسفانه تاکنون هيچ يک از اين جويشگرها مدل کسب وکار ارائه نکرده اند و بديهي است که در صورت عدم ارائه يک مدل تجاري يا مدل کسب وکار، حمايت هاي به عمل آمده، خروجي مناسبي نخواهد داشت و اين جويشگر ها موفق به جذب کاربران و دريافت سهمي از اين بازار نخواهند شد. جهانگرد رئيس سازمان فناوري اطلاعات نيز معتقد است : طراحان اين جويشگرها بايد بتوانند تعداد صفحاتي را که آدرس مي دهند، افزايش دهند و تعداد اين صفحات را به بالاي چند ميليارد برسانندو تنها در اين صورت است که مي توانند درصد قابل توجهي از نياز هاي اطلاعاتي کار بران را پاسخ دهند .
مهم ترين نکات
موتور جست وجوي گوگل در حال حاضر سالانه از جست و جوي کاربران ايراني 150 ميليارد تومان در آمد کسب مي کند.
آن چه تاکنون در قالب موتور هاي جست وجوي بومي در کشور ارائه شده،به طورعمده مدل تحقيق وتوسعه است که صرفا با هدف کسب دانش فني انجام گرفته است.
ضعف هاي زير ساختي و نبود مدل تجاري 2 اشکال عمده اي است که در طراحي موتور هاي جست وجوي بومي به چشم مي خورد.
بيش از 170 ميليارد تومان اعتبار براي حمايت از بخش خصوصي در ايجاد موتورهاي جست وجوي بومي در کشور پيش بيني شده است .