دبیر انجمن خرما در حالی از فروش نرفتن خرمای تولیدی نخلداران خبر می‌دهد که رضی نوری، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، با اعلام بی‌خبری از این موضوع به صمت می‌گوید: اگر مشکلی وجود دارد به ما هم اطلاع بدهید.
چراکه به گفته او این خبرها فقط در رسانه‌ها منتشر می‌شود و مسئولان اطلاعی از چگونگی و چرایی این ماجراها ندارند و کسی به آنها اطلاع نمی‌دهد. حال و هوای دومین محصول باغی کشور این روزها خبرساز شده و این در حالی است که معاون اتحادیه تولید و صادرکنندگان خشکبار ایران در استان خوزستان این ادعا را نپذیرفته و وضعیت حاضر بازار خرما را خوب و مناسب ارزیابی می‌کند.
به گزارش صمت، بسیاری از فعالان بازار خرما می‌گویند این بازار منتظر است تا توافقات ۱+۵ با ایران تاثیر خود را بر بازار خرما نیز بگذارد و وضعیت فروش در این بازار رو به بهبودی برود اما این تاثیر هنوز خود را نشان نداده است. به گفته علی‌میرهاشمی، معاون اتحادیه تولید و صادرکنندگان خشکبار ایران در استان خوزستان بازار خرما با توجه به تحریم‌ها وضعیت خوبی نداشت اما با انجام توافقات امید است که بازار بهتر شود. این در حالی است که علی اصغر موسوی، دبیرکل انجمن خرما، در گفت‌وگو با فارس گفت: وضعیت در این حرفه اصلا رضایت‌بخش نیست و خرمای تولیدی نخلداران فروش نمی‌رود. وی با بیان اینکه در برخی مناطق هرمزگان نخلداران اقدام به برداشت خرمای تولیدی نمی‌کنند و آن را رها می‌کنند، تصریح کرد: سالانه حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن از خرمای تولید شده روی دست کشاورزان می‌ماند و تبدیل به ضایعات می‌شود.
وی با اشاره به اینکه افراد زیادی در مناطق جنوبی کشور معاش خود را از تولید خرما به‌دست می‌آورند، افزود: این محصول نیازمند تبلیغ است و به نظر من اگر فقط یک دهم بودجه خرید تضمینی خرما صرف تبلیغات و اطلاع‌رسانی به مردم شود نیازی به خرید تضمینی که هم برای دولت هزینه‌بر است و هم سودی عاید نخلدار نمی‌کند، نیست. بنابراین اگر سرانه مصرف خرما در کشور به ۲/۵ کیلوگرم افزایش یابد کل خرمای تولیدی در کشور به مصرف می‌رسد.
بازاری جدید برای فروش خرما
به گفته میر هاشمی معاون اتحادیه تولید و صادرکنندگان خشکبار ایران در استان خوزستان، اگرچه قیمت دلار این روزها در نوسان است اما باز هم منتظر خبرهای خوب در این بازار هستیم چراکه سال گذشته اروپا خرمای ایران را خریداری نکرد و برای فروش آن مجبور به یافتن بازارهای جدید در آسیای میانه و اروپای شرقی شدیم. با این حال این فروش با مشکلاتی همراه بود و به این ترتیب محصول را ارزان‌تر و با زیان بیشتری به بازارهای جدید فروختیم.
حمایت دولت ضروری است
پای مشکل که به میان بیاید انگشت‌ها همه به سوی دولت نشانه می‌رود. همانطور که دبیر کل انجمن خرما با اشاره به نقش مهم دولت در بهبود وضعیت بازار خرما می‌گوید: اگر دولت می‌خواهد به مشکلات بازار خرما رسیدگی کند و آن را سامان بخشد باید ابتدا ستاد خرمای کشور را احیا کند. این ستاد پیش از این با اتخاذ سیاست‌هایی در حوزه خرما برای بهبود وضعیت بازار این محصول تلاش می‌کرد اما رفته‌رفته فعالیت این ستاد روبه کمرنگی رفت. حال بعد از گذشت مدتی مسئولان در فکر احیای آن هستند. علی‌اصغر موسوی در گفت‌وگو با ایسنا ادامه داد: در این ستاد نمایندگان دولت، مجلس شورای اسلامی و بخش خصوصی حضور دارند و با همفکری با دیگر فعالان و تصمیم‌گیران در این حوزه راه چاره‌ای برای این مشکلات می‌اندیشند. گفته‌ها و تاکید دبیر کل انجمن خرما برای احیای ستاد خرما در حالی است که رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن ایران نیز راهکاری برای بهبود وضعیت خرما پیشنهاد می‌کند؛ «شرکت بنکداری». محسن جلال‌پور، رییس اتاق بازرگانی صنایع و معادن و کشاورزی ایران نیز بزرگترین مشکل صنعت خرما را بازار فروش و صادرات این محصول عنوان کرد و گفت: صادرات محصول خرما تا رسیدن به روزهای اوج فاصله دارد و فعالان خرما، هیچ‌گاه عزم و اراده جدی برای توسعه بازارهای خرما نداشته‌اند. بنابراین او برای رفع این مشکل، تاسیس یک شرکت بنکداری را پیشنهاد کرد و افزود: این نخستین قدم برای حل مشکل بازار خرما است. به این ترتیب شرکت باید بخشی از درآمد را صرف بازاریابی کند و به گونه‌ای پایه‌گذاری شود که در سال‌های آینده یک نمونه پایلوت از شرکت‌هایی که می‌توانند تنها محصولات را جمع‌آوری و به بازار عرضه کنند، داشته باشیم.
ادعای دلالان
براساس گزارش‌ها، سالانه حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰هزار تن از خرمای تولید شده روی دست کشاورزان می‌ماند و تبدیل به ضایعات می‌شود. این در حالی است که معاون اتحادیه تولید و صادرکنندگان خشکبار ایران در استان خوزستان این ادعا را نپذیرفته و معتقد است به تمامی کشاورزان اعلام کرده‌ایم که اگر محصول‌شان فروش نرفت به ما اعلام کنند تا این موضوع را پیگیری و به فروش آن کمک کنیم. از سوی دیگر باید گفت که بسیاری از افرادی که این ادعا را مطرح می‌کنند دلال بازار خرما هستند که موفق به فروش این محصول نشده‌اند. علی میرهاشمی در گفت‌وگو با صمت با اشاره به کمیته بند ۴در استان خوزستان که شامل نمایندگانی از استانداری، سازمان صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی و اتحادیه خرما می‌شود گفت: این کمیته قیمت محصول را بررسی و به کشاورز اعلام می‌کند. درحال‌حاضر نیز در مرحله قیمت‌گذاری این محصول هستیم. او همچنین با اشاره به اینکه با احیای ستاد خرما موافق هستیم افزود: باید به این نکته نیز توجه داشت که اتحادیه و انجمن بسیاری به‌طور موازی و با هدف بهبود وضعیت بازار خرما تشکیل شده اما آنچه در عمل می‌بینیم این است که این انجمن‌ها فعالیت چندانی در زمینه بهبود بازار و تولید این محصول نمی‌کنند.معاون اتحادیه تولید و صادرکنندگان خشکبار ایران در استان خوزستان با اشاره به میزان تولید این محصول گفت: تولید خرما در سطح کشور بین ۹۰۰ تا یک‌میلیون تن است که ۱۰ تا ۱۵ درصد آن به کشورهای دیگر صادر می‌شود و ۵۰ درصد از این میزان را خرمای خوزستان تشکیل می‌دهد.
او با بیان اینکه برخی از خرماها زود فاسد می‌شوند بنابراین باید پیش از فاسد شدن، از طریق صنایع تبدیلی به مواد قابل استفاده تبدیل شوند یادآور شد: متاسفانه در کشور صنایع تبدیلی وجود ندارد تا خرمای ضایعاتی را فرآوری و به مواد قابل مصرف تبدیل کند. میرهاشمی ادامه داد: به عنوان مثال برای جلوگیری از ضایع شدن این خرماها می‌توان از آنها محصولاتی چون سس خرما و خمیر خرما تهیه کرد. به همین منظور نیازمند حمایت دولت در این زمینه هستیم.
هزینه نگهداری از محصول بالاست
یک نخلدار خوزستانی نیز به ایسنا گفت: هزینه نگهداری از باغ و محصول بالاست و در فصل برداشت نیازمند حمایت دولت هستیم تا دست دلالان به آن نرسد. وی افزود: دلالان زمان برداشت وارد بازار خرما شده و محصول را با نرخ‌های زیر قیمت تمام شده از نخلداران خریداری می‌کنند و نخلداران نیز به دلیل نبود بازار مناسب مجبور می‌شوند محصول خود را به آنها بفروشند.
مجلس اطلاع ندارد
با این حال، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه از این موضوع اطلاعی به ما داده نشده گفت: باید اطلاعاتی دقیق از چگونگی و چرایی این ماجرا به مسئولان داده شود تا این اتفاق را پیگیری کنند. سید رضی نوری در گفت‌وگو با صمت با اشاره به اینکه مجلس شورای اسلامی نیز در حل این مشکل مسئول است بیان کرد: این خبر را در چند روزنامه دیده‌ام و فعلا کسی به ما برای اعلام این خبر مراجعه نکرده اما اگر کسی بخواهد این ماجرا را پیگیری کند ما نیز همکاری می‌کنیم تا این مشکل برطرف شود. به گفته او، کسانی که این آمار و اطلاعات را در اختیار روزنامه‌نگاران و خبرنگاران قرار می‌دهند باید به مسئولان نیز خبر دهند. نوری ادامه داد: با این حال مجلس شورای اسلامی آماده همکاری با سایر مسئولان این حوزه است تا مشکلات را به‌تدریج و با همفکری از سر راه نخلداران بردارد.
هزینه بالای نگهداری از خرما
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به اینکه هزینه نگهداری خرما بالاست گفت: کشاورزان ما قدرت نگهداری خرما را ندارند به عبارتی سردخانه کافی برای نگهداری وجود ندارد اگر هم وجود داشته باشد کشاورزان باید بابت آن پول بپردازند که آنها نقدینگی لازم را در اختیار ندارند، این مشکلات مهم‌ترین عوامل بحران‌زا در بازار خرماست. محمد رضا امیری کهنوج در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران با بیان اینکه مشکل دیگر در حوزه خرما بسته‌بندی این محصول است، افزود: ضعف در بسته‌بندی یکی از مشکلات بزرگ ما در زمینه بسیاری از محصولات کشاورزی است که به دلیل نبود صنایع بسته‌بندی، تاجر ما نیز چاره‌ای جز صادرات فله‌ای این محصولات ندارد. ضعف درحوزه بازاریابی نیز عامل دیگری است که به مشکلات این بازار دامن می‌زند.شاید بتوان به جرات گفت که نداشتن برنامه‌ای مدون در این بخش، مهم‌ترین مشکل پیش‌رو باشد که تبعات بسیاری را هم با خود به دنبال دارد. هرچند به اعتقاد برخی از مسئولان و کارشناسان امر، این حوزه نیاز به برگزاری جلسات هم‌اندیشی با فعالان بازار خرما برای از بین بردن مشکلات دارد اما هنوز هیچ اقدامی در این زمینه انجام نشده، این در حالی است که خرما یکی از مزیت‌های صادراتی کشور نیز محسوب می‌شود.