در روزهایی که بخش‌های مختلف اقتصاد ایران در حالت تعطیل و نیمه‌تعطیل به سر می‌بردند، یک عرصه نه‌تنها برای فعالانش تنگ نشد که حتی راه را برای ورود بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد و کلان باز کرد. عرصه‌ای که حتی در سخت‌ترین شرایط بیشترین سود را نصیب سرمایه‌گذاران کرد و با استقلال نسبی از تحریم‌ها و فضای بین‌المللی روندی ثابت را در تمام سال‌های گذشته از خود به جای گذاشت.
به گزارش فرصت امروز، این سودآوری تضمین شده که در بسیاری از سال‌های دهه 80 ادامه داشت باعث شد بخش زیادی از ظرفیت بالقوه موجود در بازار مسکن برای جذب سرمایه‌های جدید بسیار بیشتر از نیاز بالفعل مورد استفاده قرار گیرد که این مسئله در آینده‌ای بسیار نزدیک تأثیرات جدی خود را باقی گذاشت. باقی‌ماندن بیش از 400 هزار واحد مسکونی خالی از سکنه در کلانشهرهای ایران که می‌تواند با رقم‌های واحدهای در دست ساخت یا پروژه‌هایی که مجوز دریافت کرده‌اند به بیش از 800 هزار واحد نیز نزدیک شود، باعث شده بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاران دیگر علاقه و گرایشی برای ورود دوباره به بازار مسکن از خود نشان ندهند.
این موج بزرگ سرمایه‌گذاری اما تأثیرات جدی خود را در دیگر بخش‌ها نیز به خوبی نشان داد.
یکی از اصلی‌ترین مسائل و معضلاتی که بازار مسکن در طول سال‌های گذشته با آن روبه‌رو بوده، بحث حضور فعال دلال‌ها و سفته‌بازان در این بخش بوده است. افزایش یکباره قیمت‌ها یا بالا بردن سطح قیمت تمام شده یک ساختمان نسبت به مصالح و هزینه‌های ساخت آن بخشی از حضور منفی این دلالان در عرصه مسکن بوده است. در سال‌هایی که تقاضای بازار بیش از آنچه امروز می‌بینیم فعال بود، دلالان توانستند این تقاضا را در راستای افزایش قیمت مسکن قرار دهند تا جایی که کار بازار را به روزهای فعلی کشاندند که دیگر نه در آن سرمایه‌گذار پرقدرتی فعالیت می‌کند و نه خریداران توان حضور پردامنه در این عرصه را دارند.
در چنین شرایطی که بخش قابل توجهی از توان دلالان بازار مسکن به دلیل نبود مشتری با ابهام روبه‌رو شده، شورای شهر تهران سعی می‌کند ضربه آخر را بر پیکر این دلالان وارد آورد؛ موضوعی که می‌تواند در صورت تصویب نهایی و با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط به‌نوعی پایه قیمت‌گذاری در مسکن ایران را تغییر دهد. بحث درجه‌بندی کیفی ساختمان‌ها در تهران که از ماه‌ها قبل در دستور کار شورای شهر قرار داشته به مراحل مثبتی رسیده که می‌تواند نشان‌دهنده نهایی شدن این موضوع باشد.
رییس کمیته عمران شورای شهر تهران در این باره اظهار کرده در حال حاضر در حال تدوین شناسنامه فنی ساختمان‌ها هستیم تا کیفیت ساختمان‌ها مشخص شده و خانه‌های پایتخت درجه‌بندی شود. قطعا با اجرایی شدن این طرح ساختمان‌ها از لحاظ ساخت‌و‌سازها سطح‌بندی می‌شوند و مشتریان متوجه می‌شوند که چه ساختمانی را با چه قیمتی خریداری کنند.»
همراهی 3 دستگاه برای اجرای یک طرح
جمله آخر اقبال شاکری نشان از ظرفیت بالایی دارد که می‌توان در قالب طرح درجه‌بندی ساختمان‌های تهران به آن اشاره کرد. غلامرضا انصاری، عضو شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار فرصت امروز با ابراز امیدواری از طی شدن مراحل مختلف طرح درجه‌بندی ساختمان‌های پایتخت اظهار کرد: این موضوع که از سال قبل شروع شده از سوی شورای شهر تهران با قدرت پیگیری می‌شود تا بتوانیم در آینده‌ای نزدیک کیفیت ساختمان‌ها را به‌وسیله مقررات تضمین شده پیگیری کنیم.
به گفته وی، در راستای نهایی شدن این موضوع وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تهران نیز قول همکاری داده‌اند که البته با توجه به نیاز به اجرایی شدن دقیق آن باید این موضوع در آینده ارزیابی شود. این عضو شورای شهر با ابراز خوش‌بینی نسبت به نهایی شدن طرح درجه‌بندی ساختمان‌ها در این دوره از شورای شهر تهران اعلام کرد با پیگیری‌های صورت گرفته از سوی اعضای شورای شهر دیگر مسیرها برای بهبود قاطع معماری در کلانشهری مانند تهران نیز پیگیری می‌شود که می‌توان رسیدگی به طرح‌هایی مانند بهبود نمای ساختمان و استفاده از الگوی ایرانی – اسلامی معماری را جزئی از آن دانست. نبــود فنـــاوری‌هــای نــویــن ساختمان‌سازی، عدم نظارت دقیق بر مراحل مختلف ساخت‌و‌ساز و همچنین مشخص نبودن یک نهاد واحد که تمام مراحل این امر را زیر نظر خود بگیرد مسائل و ابهام‌هایی است که درجه‌بندی ساختمان‌ها در شهر تهران و بهبود کیفیت آن را تحت‌الشعاع قرار داده است.
ایمان معصومی، فعال عرصه ساختمان در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» با بیان اینکه بسازوبفروش‌ها هیچ مشکلی با نهایی شدن طرح افزایش کیفیت ساختمان ندارند اظهار کرد: آنچه در طول سال‌های گذشته مشکل‌ساز شده نبود یک برنامه واحد و نظارت کافی بر تمام پروژه‌ها بوده است. وی با بیان اینکه تدوین کامل این طرح از سوی شورای شهر تهران می‌تواند معضلات سال‌های گذشته را ریشه‌کن کند، گفت: خانه‌سازان با توجه به فعالیتی که در این عرصه دارند قطعا از مقررات موجود در این عرصه پیروی می‌کنند اما این موضوع به شرطی خواهد بود که استثنایی در قانون وجود نداشته و بنا بر این گذاشته شود که تمام ساختمان‌های پایتخت با همین ترتیب پیش خواهند رفت.
معصومی ابراز امیدواری کرد با نهایی شدن مقررات قانونی در این عرصه راه برای رسیدن مسائل ساختمانی نوین و فناوری‌های جدید نیز به این عرصه باز شود تا به این ترتیب وجود مهندسان و کادر فنی مجرب ایرانی بتواند با استفاده از زیرساخت‌های نوین بین‌المللی کیفیت ساختمان در ایران را برای همیشه متحول کند.
هرچند تا نهایی شدن طرح درجه‌بندی کیفی ساختمان‌ها راهی طولانی باقی مانده و هنوز شورای شهر در این رابطه به یک دستورالعمل قطعی نرسیده، اما به نظر می‌رسد پس از تاکیدات مکرر وزارت راه و شهرسازی بر لزوم افزایش کیفیت ساختمان‌ها در ایران و نگاهی دوباره به استانداردهای بین‌المللی این موضوع بتواند گامی مهم در راستای بهبود کیفیت ساختمان‌ها بردارد. هرچند اقدامات لازم از سوی دستگاه‌های اجرایی و نظارت همه‌جانبه به تخلفات احتمالی موضوعی است که اگر رعایت نشود احتمال اینکه طرح درجه‌بندی ساختمان نیز با معضلاتی که طرح‌های این‌چنینی در سال‌های گذشته مواجه بوده‌اند روبه‌رو شود، بسیار افزایش می‌یابد.