وزرای خارجه روسيه و امريكا امروز در دوحه قطر و در چارچوب اجلاس وزرای خارجه كشورهای خليج‌فارس، درخصوص توافق با ايران به بحث و گفت‌وگو خواهند پرداخت. كري و لاوروف سعي خواهند كرد تا اين اتهام كه اين توافق به ضرر امنيت كشورهاي منطقه است را با توضيحات خود رفع و تاكيد كنند اين توافق خواهد توانست امنيت منطقه‌يي را تحكيم كند آن هم در زماني كه تروريسم و راديكاليسم مذهبي با پرچمداري گروه‌هايي نظير داعش، جبهه النصره و القاعده امنيت كل منطقه را با مخاطرات جدي مواجه كرده است.
سفر جان كري وزير امور خارجه امريكا به مصر و قطر را مي‌توان در راستاي سفرهاي اخير مقامات امريكايي به منطقه خاورميانه تحليل و بررسي كرد. روز گذشته كري در دور تازه‌يي از سفرهاي منطقه‌يي خود پس از توافق هسته‌يي ميان ايران و گروه 1+5 وارد قاهره پايتخت مصر شد تا با مسوولان بلندپايه اين كشور به رايزني و گفت‌وگو بپردازد. به‌زعم كارشناسان، محور مهم سفر وي به منطقه پيرامون توافق هسته‌يي، بحث تروريسم و امنيت منطقه و همچنين آغاز روابط راهبردي ميان امريكا و مصر است. گفته مي‌شود پس از بهار عربي و سرنگوني دولت حسني مبارك كه از عمده همپيمانان امريكا در خاورميانه محسوب مي‌شد، روابط دو كشور پس از تيرگي، امروز با كمك يك‌ميلياردو300ميليون دلاري امريكا به ارتش مصر و تحولاتي كه پس از توافق هسته‌يي با ايران در سياست منطقه خاورميانه رخ داده است، وارد فاز جديدي از نزديكي و همكاري مي‌شود. در همين حال سفرهاي منطقه‌يي وزير خارجه كشورمان كه هفته گذشته در راستاي محوريت توافق هسته‌يي و همكاري‌هاي منطقه‌يي به كشورهاي حاشيه خليج‌فارس انجام شد نيز نشان از مربوط بودن ديپلماتيك اين سفرها با سفر مقامات امريكايي به منطقه دارد.
درحالي كه تردد ورود مقامات اروپايي و غربي به كشور و نيز سفرهاي منطقه‌يي وزير خارجه ايران و امريكا با محوريت موضوع هسته‌يي نشان از آن دارد كه فصل جديدي در سياست خارجي ايران در سطح بين‌الملل ايجاد شده است، اعليه علاني تحليلگر سياسي و استاد دانشگاه تونس در مقاله‌يي نوشت: اكنون مناسب‌ترين زمان براي تنش زدايي ميان ايران و كشورهاي عربي فرارسيده است. هفته گذشته محمدجواد ظريف وزير خارجه در سفرهاي خود علاوه بر عراق و كويت به دوحه رفت تا با پادشاه قطر و وزير خارجه اين كشور ديدار و گفت‌وگو داشته باشد. به نظر كارشناسان سفر وي براي گفت‌وگوهايي پيرامون توافق هسته‌يي بوده و زمينه‌هاي همكاري‌هاي بين ايران و كشورهاي منطقه را تقويت كرده است، چرا كه عربستان و رژيم صهيونيستي كه به عنوان مخالفان عمده توافق هسته‌يي در خاورميانه محسوب مي‌شوند، هر يك در تلاشند تا در مسير اجرايي شدن اين توافق كارشكني كنند. به همين سبب است كه دستگاه ديپلماسي ايران با رويكردي فعال سعي دارد تا زمينه‌هاي تعامل و همگرايي بيشتر را با همسايگان خود توسعه و بهبود ببخشد. همچنين اهميت ديگر سفر وزير خارجه كشورمان كه يك هفته جلوتر از سفر جان كري به منطقه خاورميانه صورت گرفت در اين است كه در رسانه‌ها اعلام شده كه جان كري قرار است در جلسه شوراي همكاري خليج‌فارس كه در قطر برگزار مي‌شود با سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه و عادل الجبير همتاي عربستاني خود، پيرامون مساله توافق هسته‌يي ميان ايران و 1+5 ديدار و گفت‌وگو داشته باشد.
يكي ديگر از محورهاي مهمي كه پس از توافق هسته‌يي مي‌تواند نقشي اثرگذار داشته باشد، مساله تروريسم و بحران امنيتي است كه امروزه تمام كشورهاي منطقه را تهديد مي‌كند. ايران به عنوان كشوري كه داراي جايگاهي منحصربه‌فرد از لحاظ سياسي، ژئوپليتيك و نظامي در منطقه است، توانسته است كه نقشي پررنگ در مقابله با تروريسم منطقه‌يي ايفا كند و امروز كه به نوعي بهار سياست خارجي ايران محسوب مي‌شود، مي‌تواند اين نقش را با همكاري و تعامل با همسايگان بيش از پيش پررنگ‌تر و اثرگذار‌تر ايفا كند.
آغاز روابط راهبردي مصر و امريكا
جان كري، وزير امور خارجه امريكا در حالي وارد قاهره شد كه به گزارش خبرگزاري فرانسه با عبدالفتاح سيسي، رييس‌جمهور مصر و نيز همتاي خود سامح شكري ديدار و گفت‌وگو كرد. وزير خارجه امريكا در سفر خود به كشورهاي منطقه قصد دارد، نظر مساعد شماري از همپيمانان ايالات متحده را در مورد توافق هسته‌يي با ايران جلب كند، زيرا كشورهاي عربي به اين توافق به ديده ترديد مي‌نگرند. كري در كنفرانس مطبوعاتي مشترك خود با وزير خارجه مصر در قاهره در رابطه با توافق هسته‌يي با ايران گفت، هيچ ترديدي نيست كه اگر توافق هسته‌يي با ايران كاملا اجرا شود، مصر و ديگر كشورهاي منطقه امن‌تر از آني خواهند بود كه پيش از اين بودند يا شايد مي‌شدند. از سوي ديگر رويترز گزارش داد: وزير خارجه امريكا تاكيد كرد كه ايالات متحده و مصر با وجود تنش‌ها و نگراني‌هايي كه در رابطه با وضعيت حقوق بشر در اين كشور وجود دارد، به سوي مباني قدرتمند در مناسبات پيشين خود حركت مي‌كنند. كري افزود كه ماه‌هاي آينده همزمان با نزديك شدن به انتخابات، تعيين خواهد كرد كه آيا مصر خواهد توانست توازني ميان مبارزه با تروريسم و حقوق بشر برقرار كند؟ سفر كري به قاهره مدت كوتاهي پس از موافقت واشنگتن با ارسال جنگنده‌هاي اف۱۶ به مصر صورت مي‌گيرد. اين جنگنده‌ها تا چند روز ديگر به مصر ارسال خواهند شد. ممنوعيت كمك‌هاي نظامي به مصر در ماه مارس سال جاري ميلادي لغو شد. اين ممنوعيت در سال ۲۰۱۳ در پي سرنگون شدن محمد مرسي به دست نظاميان اعمال شده بود. در همين راستا يك ديپلمات امريكايي توضيح داد: مصري‌ها با تهديد بسيار جدي سازمان‌هاي وابسته به داعش مواجهند و ما به آنها كمك مي‌كنيم. مبارزه با افراط‌گرايان بخش مهمي از گفت‌وگوها را به خود اختصاص خواهد داد زيرا ما بسيار نگران روند تحولات هستيم.
توافق هسته‌اي ضامن امنيت منطقه
به گزارش واحد مركزي خبر، امريكايي‌ها كه از سال 2011 در مقابل مصر بر سر دو راهي قرار گرفته‌اند (الزامات امنيتي براي دفاع از اسراييل در مقابل دفاع از حقوق بشر)، همچنين سركوب شديد هواداران رييس‌جمهور سابق توسط رژيم عبدالفتاح السيسي را محكوم مي‌كنند. براين اساس تام مالينوفسكي مسوول بخش حقوق بشر وزارت امور خارجه امريكا، جان كري را در سفر به مصر همراهي مي‌كند. از سوي ديگر در كنفرانس خبري مشترك ميان سامح شكري و جان كري در قاهره، وزير خارجه مصر، برلزوم يافتن يك راه‌حل سياسي در بحران سوريه و حفظ تماميت ارضي اين كشور تاكيد شد. شكري در اين كنفرانس گفت: ما در اين ديدار درباره توافق هسته‌يي ايران و كشورهاي غربي گفت‌وگو كرديم و مصر بر اهميت تحقق صلح و ثبات در خاورميانه و اجراي دقيق اين توافقنامه و ممانعت از گسترش تسليحات هسته‌يي در كشورها تاكيد كرد. از سوي ديگر جان كري با بيان اينكه هدف تروريسم ايجاد هرج و مرج است و امريكا نمي‌خواهد تروريسم را توجيه كند، گفت: اجراي توافقنامه هسته‌يي با ايران به برقراري امنيت در منطقه خاورميانه كمك مي‌كند.
كري به سرزمين‌هاي اشغالي نخواهد رفت
گفتني است كري پس از پايان ديدارش از مصر، عازم دوحه مي‌شود. وي قرار است در دوحه با همتايان خود از كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس ديدار و گفت‌وگو كند. هدف از اين ديدار، گفت‌وگو درباره جمع‌بندي به دست آمده درباره مذاكرات هسته‌يي ايران است. گفته مي‌شود، اكثر كشورهاي عربي حوزه خليج فارس از توافق به دست آمده بين ايران و گروه 1+5 با احتياط استقبال كردند. يك مقام وزارت خارجه امريكا در اين رابطه گفت: اين فرصت خوبي براي جان كري است تا به سوال‌هاي باقي مانده آنها پاسخ دهد و اطمينان حاصل شود كه آنها از ادامه تلاش‌هاي ما حمايت مي‌كنند. مساله يمن و سوريه نيز از ديگر محورهاي گفت‌وگوي كري با همتايان عرب خود است. همچنين نكته جالب توجه اين است كه كري در اين سفرها به سرزمين‌هاي اشغالي سفر نخواهد كرد.