این روزها در خیابان‌های ایران تعداد بالای خودروهای چینی بیش از هرچیز دیگری جلب توجه می‌کند؛ خودروهایی که صاحبان آنها عمدتا کسانی هستند که نه توان خرید خودروهای لوکس و نه تمایلی به سوار شدن بر خودروهای داخلی دارند.
به گزارش شهروند، چشم بادامی‌ها که به خوبی نیاز بازار ایران را شناسایی کرده‌اند هر روز سهم بیشتری از بازار را از آن خود می‌کنند و تمام تلاش خود را برای از میدان به در کردن رقبای خود به کار گرفته‌اند؛ به گونه‌ای که گفته می‌شود تا سال آینده میلادی، خودروهای چینی سهمی نزدیک به 25 درصد از بازار ایران خواهند داشت. هم‌اکنون درحالی 10 خودرو ساز چینی روانه ایران شده و سهم قابل توجهی از بازار کشور را به خود اختصاص داده‌اند که 10سال پیش تنها یک خودروساز چینی به نام «چری» در کشور فعالیت می‌کرد. اما اکنون که حدود یک دهه از فعالیت چشم بادامی‌ها در بازار ایران می‌گذرد، حدود 30 مدل خودرو چینی در محدوده‌های قیمتی مختلف میهمان خیابان‌های ایران شده‌اند. آنها حالا دیگر مانند 10 سال پیش که تازه به ایران آمده بودند، ارزان‌فروشی نمی‌کنند و می‌توان محصولاتی از آنها یافت که بالای 200 میلیون تومان قیمت دارند. اما باز هم در مقایسه با خودروهای لوکس از قیمت‌های مناسب‌تری برخوردار هستند، هرچند که کیفیت‌شان قابل قیاس با آنها نیست.حال با توافق هسته‌ای و بسته شدن پرونده تحریم‌ها برخی کارشناسان و فعالان صنعت خودرو امیدوارند از فعالیت چینی‌ها در بازار ایران کاسته شود، اما تحرکات خودروسازان چینی نشان می‌دهد آنها نه‌تنها قصد رفتن ندارند، بلکه به‌دنبال محکم کردن جای پایشان در ایران هستند.
استفاده از فرصت تاریخی
در این بین برخی از فعالان بازار بر این باورند که چینی‌ها طی یک دهه گذشته و با استفاده از فرصتی تاریخی که تحریم‌های بین‌المللی به آنها داد، تا حد امکان در بازار خودروی ایران نفوذ کرده‌اند. آنها کار خود را با خودروهای کوچک و کم‌مصرف و ارزان آغاز کردند و از آن‌جا که ابتدا مجوز ورود به حریم خودروسازان دولتی را نیافتند، به سراغ بخش خصوصی رفته و از همان‌جا استارت تجارت پرسود خود را در بازار ایران زدند.
دهک‌های متوسط طرفداران اصلی خودروهای چینی
«داود محمدی» یکی از نمایشگاه داران خودرو در منطقه غرب تهران دراین‌باره می‌گوید: طی 3 سال گذشته از یک سو قیمت خودروهای داخلی به شدت بالا رفت و از سوی دیگری هیچ تغییری در کیفیت، خدمات و حتی ظاهر خودروهای تولید شده در داخل حاصل نشد. این دو اتفاق نتیجه‌ای جز حذف بخش قابل‌توجهی از مشتریان از بازار خودروهای داخلی نداشت. چینی‌ها اما نهایت استفاده را از این شرایط بردند، به نحوی که توانستند با در نظر گرفتن شرایط فروش بهتر نسبت به خودروسازان ایرانی، مشتریان بیشتری را جذب کنند. او با بیان این نکته که تقاضا برای خرید خودروهای چینی در دهک‌های متوسط جامعه بیش از قشر پردرآمد جامعه است، ادامه داد: افراد ثروتمند که چندان قیمت‌ها برایشان مهم نیست، ترجیح می‌دهند که خودروهای لوکس که از کیفیت مناسب‌تری برخوردار هستند، سوار شوند. قشر کم‌درآمد جامعه هم ناچار به خرید خودروهای داخلی هستند اما دهک‌های با درآمد متوسط تمایل به خرید خودروهای شاسی بلند اما با قیمت کمتر دارند که این نیاز به خوبی از سوی خودروسازان چینی شناسایی
شده است.
عرضه خودروهای شاسی بلند
به عبارت دیگر می‌توان گفت که یکی، دو سال اخیر، چینی‌ها رو به عرضه خودروهای شاسی‌بلند در بازار ایران آورده‌اند و چون در رده قیمتی زیر 100 میلیون تومان، تقریبا محصولی از این دست وجود نداشت، با عرضه شاسی‌بلندهایی نسبتا ارزان، عملا بازار این نوع خودروها را به دست گرفتند.«افشار» یکی دیگر از فعالان بازار خودرو در گفت‌وگو با «شهروند» در پاسخ به برخی که دولتی بودن را دلیل شکست صنعت خودروسازی در ایران می‌دانند، گفت: با توجه به نتیجه عکس این صنعت در دو کشور چین و ایران، دولتی بودن به خودی خود نمی‌تواند بهانه کافی برای ناکارآمدی و عدم رشد سریع شرکت‌ها باشد.او بر این باور است آنچه توانست صنعت خودروی چین را با وجود ساختار دولتی آن، نجات دهد و شرکت‌های معتبر خودروساز را به سرمایه‌گذاری در آن سرزمین مجاب کند؛ بازار پرمتقاضی چین بود. ایران هم با داشتن بازاری بزرگ مزیت مناسبی برای ترغیب سرمایه‌گذاران معتبر جهانی در صنعت خودرو دارد به شرط آن‌که این مزیت به‌صورت خام در اختیار خودروسازان قرار نگیرد.
طراحی و قیمت به کیفیت چربید
اما «علی زینی» که ترجیح داده به جای خرید خودروهای داخلی، از خودروی چینی استفاده کند، با بيان اين كه خودروهاي متوسط و سطح پايين چين، عموما به كشورهايي همچون ايران و عراق و خودروهاي باكيفيت اين كشور با دريافت استانداردهاي سخت‌گيرانه بين‌المللي به کشورهاي اروپايي صادر مي‌شود، تصريح كرد: هرچند خودروهاي چيني از لحاظ ظاهري، طراحي نسبتا خوب و قيمت نسبتا مناسبي دارند اما از لحاظ ايمني و كيفيت در سطح پاييني قرار دارند.او با بيان اين كه اشكال كار در اين است كه چيني‌ها، خودروهاي متوسط و سطح پايين خود را به كشورمان صادر مي‌كنند، افزود: اين در حالي است كه درحال حاضر، چين خودروهاي باكيفيتي توليد مي‌كند كه حتي در کشورهاي اروپایی نيز خريدار دارد اما محصولاتي كه به كشورمان صادر مي‌كند، عمدتا خودروهايي هستند كه از كيفيت متوسط يا پایین برخوردارند.او در پاسخ به این سوال که چرا به‌رغم کیفیت نامناسب نسبت به خرید خودروی چینی اقدام کردید، گفت: داشتن ظاهری زیبا و خدمات متنوع از اولویت‌های اصلی من برای خرید محسوب می‌شدند که خودروهای چینی به خوبی به این نیازها پاسخ داده است. از طرفی خودروهای چینی در مقایسه با خودروهای اروپایی کیفیت نامناسبی دارد ولی در مقایسه با خودروهای داخلی تفاوت چندانی ندارد.
ایرانی‌ها جذب چشم بادامی‌ها شدند
به هر تقدیر طی سال‌های گذشته بالا رفتن قیمت خودروهای داخلی و کاهش چشمگیر قدرت خرید مشتریان، نتیجه‌ای جز کوتاه شدن دست بخش قابل‌توجهی از مشتریان از بازار خودروی داخلی و حضور پررنگ چینی‌ها نداشت. در این بین عرضه چندین محصول در هر سال درحالی‌که خودروسازان داخلی نهایتا سالی یک خودروی جدید به بازار عرضه می‌کنند یکی از برگ‌های برنده خودروسازان چینی در بازار ایران است. چینی‌ها با این حساب توانسته‌اند عملکرد نسبتا مناسبی را در تنوع محصول داشته باشند. از سوی دیگر اگرچه در کیفیت خودروهای چینی تردید وجود دارد و بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو، سطح کیفی این خودروها را مناسب نمی‌دانند، اما به‌هرحال بخشی از مشتریان ایرانی جذب چشم بادامی‌ها شده و خرید خودروی چینی را به محصولات داخلی ترجیح داده‌اند.در مجموع اگرچه حضور احتمالی خودروهای باکیفیت اروپایی و آمریکایی، می‌تواند گسترش و نفوذ چینی‌ها در بازار خودروی ایران را محدود کند، اما بعید به‌نظر می‌رسد خودروسازان چینی جایگاهی را که در بازار ایران به دست آورده‌اند، به این راحتی‌ها از دست بدهند.