عملكرد شاخصهاي پولي و بانكي در سال 1393 نشان ميدهد كه با وجود سياستهای كنترل تورم و خروج از ركود و انضباط مالی، همچنان بدهی دولت به بانكها و بدهي بانكها به بانك مركزي با سرعت قابل توجهي روبه افزايش است. گزيده آمارهاي بخش پولي و بانكي در پايان سال 1393 كه به تازگي توسط بانك مركزي منتشر شده نشان ميدهد كه بدهي دولت به بانكها و موسسات اعتباري با رشد 38درصدي و بدهي بانكها به بانك مركزي با رشد 42درصدي بيشترين رشد را در بين شاخصهاي پولي و بانكي داشته است.
دارايي و بدهي بانكها
خلاصه داراييها و بدهيهاي بانكها و موسسات اعتباري در پايان اسفند 93 نشان ميدهد كه بدهي بخش دولتی شامل بدهي دولت و شركتهاي دولتي از مرز 104هزار ميليارد تومان گذشته و با 37 درصد رشد نسبت به رقم 76هزار ميليارد توماني سال 92 به ميزان 28 هزار و 78 ميليارد تومان در سال 93 افزايش داشته است. همچنين بدهي دولت به بانكها و موسسات اعتباری نيز با رقم 100هزار و 480 ميليارد تومان در انتهای سال 93 با 38 درصد رشد نسبت به سال 92 نزديك به 28 هزار ميليارد تومان افزايش داشته است.
از سوی ديگر، بدهي شركتهای دولتي نيز با رقم 3554 ميليارد تومان معادل 13.5درصد رشد كرده است.
متناسب با رشد بدهی دولت به بانكها، بدهی بانكها به بانك مركزي نيز افزايش قابل توجه 42.4درصدي داشته و به رقم 85هزار و 804 ميليارد تومان در اسفند 93 رسيده و نسبت به رقم سال 92 به ميزان 25هزار و 546ميليارد تومان افزايش داشته است. اين اقلام نشاندهنده اين واقعيت است كه متناسب با نياز دولت به تسهيلات و اعتبارات بانكها و رشد بدهي دولت، بدهي بانكها به بانك مركزي و اضافهبرداشت بانكها از بانك مركزي نيز افزايش يافته است و رقم 104هزار ميليارد توماني بدهي بخش دولتي و رقم 86هزار ميليارد توماني بدهي بانكها به بانك مركزي به معضل و چالش بزرگ بانكداري كشور تبديل شده است.
سپردهها
يكي ديگر از اقلام مهم پولي و بانكي كه رشد قابل توجه 28درصدي داشته و نشاندهنده تمايل بيشتر مردم به دريافت سود از سپردههاي بانكهاست، رشد سرمايهگذاري مدتدار است كه با رقم 610هزار ميليارد توماني اسفند 93 نشاندهنده افزايش آن به ميزان 135هزار ميليارد تومان است. سپردههاي ديداري مردم يا حسابهاي جاري بانكها نيز با وجود رشد نقدينگي، كاهش داشته و با رشد منفي 7 دهم درصدي به 85 هزار و 588 ميليارد تومان رسيده است.
سپردههاي قرضالحسنه نيز به رقم 39 هزار و 88 ميليارد تومان رسيده و نسبت به سال قبل 15درصد افزايش داشته است. اين نكات نشاندهنده اين واقعيت است كه نزديك به 82درصد سپردههاي مردم در بانكها را سپردههاي مدتدار كوتاهمدت و بلندمدت تشكيل ميدهد كه به همه آنها سود تعلق ميگيرد.
همچنين حدود 11درصد سپردهها را سپردههاي جاري و حدود 5درصد را سپردههاي قرضالحسنه تشكيل ميدهد و تمايل عموم سپردهگذاران به سپردههاي داراي سود روبه افزايش است. همچنين رقم سپردههاي غيردولتي، در اسفند 93 به 747هزار و 217 ميليارد تومان رسيده و نسبت به سال 92 به ميزان 23 درصد رشد كرده است.
بدهي غيردولتي شامل وامها و اعتبارات بانكي نيز به رقم 630 هزار و 905 ميليارد تومان رسيده كه رشد 16.7درصدي داشته است.
سپرده قانوني
از سوي ديگر، رقم سپرده قانوني بانكها نزد بانك مركزي كه يكي از شاخصهاي مهم كنترل نقدينگي محسوب ميشود رشد 25 درصدي داشته و به رقم 85 هزار و 36 ميليارد تومان رسيده است. سپرده ديداري بانكها نزد بانك مركزي نيز رقم 3932 ميليارد تومان را داشته كه با كاهش شديد 65 درصدي مواجه بوده است.
از سوي ديگر، ارقام وام و سپرده بخش دولتي نزد بانكها نيز به رقم 37هزار و 774 ميليارد تومان رسيده و رشد 20 درصدي داشته است.وامها و سپردههاي ارزي نيز با ثبت رقم 146هزار و 705ميليارد تومان با كاهش و رشد منفي 13درصدي همراه شده است.