تحرکات قیمتی ارز دولتی و نزدیک شدن بیش از پیش آن به قیمت ارز آزاد، این گمانه را تقویت کرده است که بانک مرکزی در حال آماده‌سازی شرایط برای یکسان‌سازی نرخ ارز است. اما اظهارات روز گذشته ولی‌الله سیف نشان داد که این برنامه به احتمال قریب به یقین در نیمه دوم سال اجرایی می‌شود و بازار ارز، با شرایط تک نرخی به استقبال سال 95 خواهد رفت. خبرگزاری ایرنا در این باره گزارش داده است که رییس کل بانک مرکزی با اعلام دقیق زمان یکسان‌سازی نرخ ارز در پنج تا شش ماه پس از عملی شدن تفاهم هسته‌ای گفت: وظیفه اصلی بانک مرکزی در این بحث، جلوگیری از شوک‌های موقت ناشی از هیجانات است.
رییس کل بانک مرکزی تاکید کرده که اقتصاد ایران در شرایط با ثباتی قرار دارد، اما ممکن است که نرخ ارز پس از یکسان‌سازی تاحدی کاهش یابد و تلاش می‌شود روند ثبات ادامه یابد. به گفته رییس کل بانک مرکزی، اکنون بازار ارز از ثبات برخوردار است، اما احتمال کاهش نرخ ارز پس از یکسان‌سازی وجود دارد.
قائم‌مقام بانک مرکزی هم در این باره به خبرگزاری فارس گفت: برنامه بانک مرکزی کاهش تدریجی فاصله نرخ رسمی ارز و قیمت بازار است. اکبر کمیجانی در پاسخ به این سوال که آیا بانک مرکزی رویکرد و سیاست نزدیک کردن تدریجی نرخ رسمی ارز و نرخ بازار را ادامه خواهد داد، اظهار داشت: این سیاست حتما ادامه می‌یابد. وی بیان کرد: اگر شرایط در طول سال برای یکسان‌سازی نرخ ارز فراهم شود، می‌توانیم با کمترین اختلال به نرخ ارز واحد دست‌یابیم. قائم مقام بانک مرکزی اظهار داشت: روند نزدیک شدن نرخ رسمی ارز به نرخ بازار تدریجی خواهد بود تا شوکی به بازار ارز وارد نشود.
نقش مهم بازار بین بانکی
حسین مظفریان، کارشناس اقتصادی در این باره گفت: همان‌طور که می‌بینید در یکی دو ماه اخیر با جدی‌تر شدن احتمال توافق در مذاکرات هسته‌ای، نرخ ارز در مسیر سراشیبی قرار گرفته است. اگرچه من اعتقاد دارم در صورت توافق این شیب خیلی زیاد نخواهد شد اما سیاست افزایش نرخ ارز دولتی به نرخ آزاد، کاهش شیب نزول را جبران کرده و فاصله میان این دو ارز را بسیار کاهش می‌دهد. وی افزود: بانک مرکزی فکر می‌کند که با اعلام توافق هسته‌ای قیمت ارز توان خود را برای جهش‌های ناگهانی از دست می‌دهد و به همین خاطر این مقطع را بهترین زمان برای یکسان‌سازی می‌داند.
این کارشناس تاکید کرد: اما نکته مهم این است که با یکسان‌سازی نرخ ارز مرجع مبادلات ارزی کشور کدام بانک خواهد بود؟ در دولت هفتم بانک مرکزی یک بار نرخ ارز را یکسان کرد و با موفقیت توانست این نرخ را در بازار کنترل کند. یکی از مهم‌ترین ابزارهای بانک مرکزی در آن دوره بازار بین بانکی بود.
بازار بین بانکی به‌عنوان مجموعه بانک‌ها و موسسات مجازی که زیرمجموعه بازار پولی کشور هستند، بهترین جایی است که می‌توان نیازهای ارزی را برطرف کرد و بانک مرکزی با توجه به تجربه سال 80 احتمالا از این بازار به‌عنوان مرجعی برای آسان‌سازی مبادلات ارزی استفاده خواهد کرد. وی در پاسخ به این سوال که به نظر شما با تک نرخی شدن ارز، قیمت ارز به چه میزان کاهش می‌یابد؟ گفت: در بودجه سال 94 برای درآمدهای دولت از فروش نفت، ارز 2850 تومانی در نظر گرفته شده است بنابراین منطقی به نظر نمی‌رسد که ارز پس از تک نرخی شدن از این میزان پایین‌تر بیاید.
افزایش توان ارزی با رفع تحریم‌ها
محمد ایوبی، کارشناس اقتصادی در این باره به ما گفت: بانک مرکزی باید دلالی را در بازار ارز کنترل کند. یک بار در دهه 80 ارز تک نرخی شده بود. تولیدکنندگان و آنهایی که به فعالیت‌های مفید اقتصادی می‌پردازند از آن شرایط واقعا راضی بودند. سفته بازی در بازار نبود اما پس از چند سال دولت نتوانست نرخ ارز را به خوبی مدیریت کند و با تشدید تحریم‌های اقتصادی و فشار بر بازار ارز شرایط دوباره به وضعیت سابق بازگشت. وی افزود: بانک مرکزی در بازار ارز عملکرد درستی داشته است و کم شدن فاصله نرخ ارز با دولتی در حال حاضر هم مطلوب است و سفته بازان را به حاشیه رانده است. با این وجود این فاصله باید بیشتر کاهش پیدا کند که بهترین زمان آن، پس از رفع تحریم‌هاست. اینکه بانک مرکزی پنج تا شش ماه بعد را برای یکسان‌سازی نرخ ارز اعلام کرده است برای این است که از فاصله توافق تا برداشته شدن تحریم‌ها احتمالا چند ماهی زمان لازم است تا آثار آن را در اقتصاد ببینیم.
وی تاکید کرد: یکسان‌سازی نرخ ارز نیاز به پشتوانه دارد. در حال حاضر در کشور کمبود ارز داریم اما با رفع تحریم‌ها ارز وارد کشور می‌شود. بخشی از این ارز ناشی از آزاد‌سازی دارایی‌های ایران در خارج از کشور است و بخشی دیگر ناشی از افزایش فروش نفت. بنابراین با افزایش دارایی‌های ارزی، بانک مرکزی می‌تواند به‌راحتی از ارز تک نرخی پشتیبانی کند و ثبات بازار را حفظ کند.