عسلویه دوم ایران کجاست ؟

هفته گذشته مهدی کرباسیان مدیرعامل ایمیدرو و معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از اکتشافات معدنی صورت گرفته در استان خراسان رضوی و کشف منطقه سنگ آهن سنگان به عنوان عسلویه دوم خبر داد و اعلام کرد با سرمایه گذاری 2 میلیارد دلاری در منطقه سنگان 1.2 میلیارد تن ذخیره قطعی سنگ آهن، 15 میلیون تن گندله و 17.5 میلیون تن کنستانتره خواهیم داشت و فرصت جدید اشتغال برای هزاران نفر ایجاد خواهد شد.

سنگان کجاست؟

منطقه سنگ آهن سنگان در فاصله حدود 300 کیلومتری جنو ب شرقی مشهد، 68 کیلومتری جنوب غربی تایباد، 40 کیلومتری جنوب شرقی خواف و 18 کیلومتری شمال شرقی سنگان در استان خراسان رضوی و نزدیک مرز افغانستان قرار دارد. محدوده در برگیرنده این مجموعه کانساری سنگ آهن به شکل مستطیلی به طول تقریبی 22 کیلومتر و عرض 10 کیلومتر است. این منطقه دارای آب و هوای کویری خشک و با متوسط بارندگی سالیانه 150 تا 250 میلی‌متر در سال همراه با وزش بادهای تقریباً دائمی است که در 6 ماهه‌ی اول سال سرعت آن به بیش از 50 کیلومتر در ساعت می‌رسد. حداکثر درجه‌ی حرارت 35 درجه‌ی سانتی‌گراد و حداقل آن 11- درجه‌ی سانتی‌گراد ثبت شده است.

ظرفیت های حمل و نقل و دسترسی

دسترسی به محل کانسارهای سنگ آهن سنگان از دو مسیر آسفالته مشهد، تربت حیدریه، خواف، سنگان و یا مشهد، فریمان، تربت جام، تایباد و سنگان امکان پذیر است. علاوه بر این معادن سنگ آهن سنگان در فاصله 18 کیلومتری سنگان از طریق جاده اختصاصی آسفالته با سنگان، خواف و تایباد در ارتباط بوده و خط آهن سراسری که از تربت حیدریه به سوی هرات در افغانستان در حال احداث است، از جنوب سایت معدن سنگان عبور می کند و می تواند نقش اساسی در حمل و نقل مواد معدنی به نقاط مختلف کشور داشته باشد.

اکتشافات و بهره برداری از سنگان چه زمانی شروع

اگرچه که مهدی کرباسیان مدیرعامل ایمیدرو از کشف اخیر سنگان خبر می دهد اما معادن سنگ‌آهن سنگان از دیر باز شناخته شده بودند و آثار حفر گودال‌ها و غارهای موجود در بخش‌های مختلف معدن حکایت از استخراج سنگ آهن در زمان‌های دور دارد. در کتاب جغرافیای خواف نوشته خسروی به نقل از کتاب نزهت القلوب حمدا...  مستوفی)قرن هشتم و نهم هجری( نوشته شده است که این معادن در آن روزگاران شناخته شده و مورد بهره برداری نیز قرار گرفته است.

اولین سابقه مطالعات زمین شناسی در محدوده مورد مطالعه مربوط به زمین شناسان شرکت BRGM فرانسه به منظور تهیه نقشه زمین شناسی 1:250,000 تایباد است که پیش از انقلاب انجام شد. همچنین نخستین پی جویی و اکتشاف معادن سنگ آهن سنگان در سال 1354 توسط شرکت پی وابسته به شرکت باریت ایران آغاز و گزارشاتی راجع به آن نگاشته شد. علاوه براین ها در سال های بعد از پیروزی انقلاب نیز اقداماتی در منطقه انجام شد که شامل اکتشافات مقدماتی در کانسارهای غربی و مرکزی در سال های 1362 تا 1369 ( توسط شرکت ملی فولاد ایران) و اکتشافات تفصیلی در کانسارهای غربی در بین سال های 1369 تا 1373 توسط کارشناسان شرکت ملی فولاد و شرکت مهندسی BHP (شرکت مشاور معدنی از کشور استرالیا) بود.

البته این کارهای اکتشافی در دو سال گذشته از سوی ایمیدرو سرعت گرفته است و همین موضوع باعث کشف خیره کننده ذخایر سنگ آهن شده است تا جایی که به آن لقب عسلویه دوم یا عسلویه معدنی را داده اند.



مهدی کرباسیان گفته است: بررسی‌ها نشانگر این است که در حوزه سنگان، ۱.۲ میلیارد تن ذخیره قطعی وجود دارد اما هنوز تنها در ۱۲ هزار کیلومتر مربع در این حوزه از سال گذشته کار اکتشافی جدید شروع شده است؛ بنابراین اطمینان داریم که تکمیل اکتشافات در این منطقه، ذخیره ما را ۵۰ تا ۱۰۰ درصد بیشتر می‌کند، چرا که نقاط امید بخش فراوانی را در اکتشافات خود، مشاهده کرده‌ ایم. در طراحی شده در سنگان  ۱۷.۵ میلیون تن کنسانتره و ۱۵ میلیون تن گندله به دست آید که هر یک از این واحدها، ۹ کارخانه بزرگ کنسانتره و گندله خواهند داشت و این با خود اقتصاد، اشتغال، پیشرفت و توسعه می آورد و همین اکتشافات چهره آن منطقه محروم را عوض کرده است. البته منطقه سنگان در خراسان رضوی، مشکلات خاص آب و جاده داشته و بسیار منطقه محرومی به شمار می‌رود اما به هرحال در این منطقه ۶۰ کیلومتر جاده را با کمک وزارت راه در حال تعریض داریم و راه‌آهن نیز در آن منطقه فعال شده است.

آب بزرگ ترین چالش منطقه معدنی سنگان

احداث کارخانه های صنعتی همچون گنداله و برداشت سنگ آهن نیازمند آب بسیار است و این درشرایطی است که منطقه قرار گرفتن معدن از نظر آب با بحران شدید رو به رو است و همین موضوع باعث شده تا آب به بزرگ ترین چالش بهره برداری از معادن سنگ آهن سنگان بدل شود. بحرانی که به اعتقاد کارشناسان تنها با انتقال آب از منطقه ای دیگر به آن خواهد شد. مدیرعامل ایمیدرو دراین باره گفته است:« هفته قبل جلسه سنگینی با استاندار و مسئولان محلی منطقه در مشهد داشتیم که مساله آب را بررسی کنیم اما در کل پیش بینی ما این است که توسعه در منطقه سنگان، توسعه بسیار سنگینی است.»

کارشناسان پیش بینی می کنند اگر منطقه سنگان به بهره برداری رسد، سالانه حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار ارز برای کشور به ارمغان خواهد داشت. در حال حاضر ۵ کنسرسیوم برای سرمایه ‌گذاری در سنگان فعال اند، این کنسرسیوم ها  شامل فولاد مبارکه، شرکت توسعه ملی فولاد خراسان و فولاد گسترش هستند، ضمن اینکه به تازگی یک کنسرسیوم نیز شامل دو شرکت خارجی از چین و چهار شرکت ایرانی ایجاد شده که برای تولید ۵ میلیون تن گندله و ۵ میلیون تن کنسانتره اعلام آمادگی و سرمایه ‌گذاری کرده اند.