مطابق اعلام اداره آمار کمیسیون اروپا (یورواستات)، 1.66 میلیون دانشجوی خارجی، شامل اتباع کشورهای عضو اتحادیه اروپا و کشورهای خارج از این اتحادیه، در دانشگاه‌های سراسر اتحادیه اروپا مشغول به تحصیل بوده‌اند.
ریم، جوان ۲۶ ساله‌ای که در لبنان متولد و بزرگ شده، در حال تحصیل در کارشناسی ارشد مدیریت در دانشگاه VUB واقع در بروکسل است. او در مورد انگیزه خود برای تحصیل در خارج از کشور به یورونیوز گفت: «من تحصیل در خارج از کشور را انتخاب کردم چون که وضعیتِ کشورم واقعاً ناپایدار بود. من می‌خواهم زندگی بهتر و امن‌تری داشته باشم و روی خودم سرمایه‌گذاری کنم.»
چالش اصلی او به عنوان دانشجوی کارشناسی ارشد، برقراری تعادل بین کار نیمه وقت، تحصیل کارآمد، حفظ سلامتی و لذت کافی از زندگی اجتماعی است.
طبق گزارش یورواستات، مانند ریم، بیش از ۱.۶ میلیون دانشجوی خارجی دیگر در سال ۲۰۲۲ در کشورهای اتحادیه اروپا مشغول به تحصیل بوده‌اند.
از این میزان، ۴۴ درصد در حال تحصیل در مقطع کارشناسی، ۴۵ درصد دانشجوی کارشناسی ارشد و ۹ درصد هم در مقطع دکترا مشغول به تحصیل بوده‌اند.
جذاب‌ترین مقصد برای دانشجویان خارجی؟
داده‌های یوروستات نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۲، ۴۰۳ هزار و ۵۰۰ دانشجوی خارجی در آلمان تحصیل می‌کردند که یک چهارم تمام دانشجویان خارجی حاضر در اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دادند.
پس از آن، فرانسه (۱۶ درصد از کل اتحادیه اروپا) و هلند (۱۰ درصد از کل اتحادیه اروپا) قرار داشتند.
یک دانشجوی ۲۵ ساله اهل برزیل، که به تازگی تحصیل خود را در دوره کارشناسی ارشدِ رشته روابط بین‌الملل در دانشگاه ژان مولَنِ لیون در فرانسه آغاز کرده، به یورونیوز گفت: «این تجربه جدیدی برای من در زمینه هنر، سینما، موزه ها و تئاتر به ارمغان می‌آورد، چون من ساکن شهر کوچکی در برزیل بودم و قبلاً به این چیزها دسترسی زیادی نداشتم.»
او قصد دارد پس از فارغ‌التحصیلی در فرانسه بماند و کار کند چون که به نظر او یافتن شغل مناسبت در رشته تحصیلی او در کشور محل تولدش بسیار دشوار است.
لوکرزیا، دانشجوی ۲۴ ساله ایتالیایی، در سال ۲۰۱۹ وارد دوره علوم ارتباطات در دانشگاه آمستردام هلند شد. او به یورونیوز گفت: «به نظر من، این دانشگاه بهترین دانشگاه علوم ارتباطات در جهان بود. در مقایسه با سیستم آموزش ایتالیایی که در آن شما علوم اجتماعی را به شیوه‌ای مفهومی و انتزاعی فرا می‌گیرید، آموزش در دانشگاه آمستردام، بسیار علمی‌تر و مبتنی بر داده‌ها بود.»
او یادآور شد که یافتن مسکن با اجاره‌بهای مناسب در آمستردام مهمترین چالش دوران دانشجویی او در هلند بوده است.
آمار یورواستات همچنین حاکی است که در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، لوکزامبورگ بالاترین نسبت دانشجویان خارج از کشور را در سال ۲۰۲۲ داشته است، به طوری که از هر دو دانشجوی حاضر در لوکزامبورگ یک نفر خارجی بوده است. در مقابل، پایین‌ترین سهم دانشجویان خارجی در ایتالیا (۴ درصد)، اسپانیا (۴ درصد)، کرواسی (۴ درصد) و یونان (۳ درصد) ثبت شده بود.
شدیا، ۲۶ ساله، اهل هند، که پس از دریافت بورسیه تحصیلی از دولت ایتالیا، در دانشگاه میلان در حال طی دوره کارشناسی ارشد سیاستگذاری زیست محیطی است، به یورونیوز گفت: «مگر کسی پیدا می‌شود که دوست نداشته باشد به ایتالیا بیاید و از فرهنگ و غذاهای آن لذت ببرد؟ ایتالیا واقعا کشور زیبایی است. چالش‌های اصلی من در اینجا مواجه شدن با پدیده نژادپرستی، بوروکراسی اداری و دانش کم زبان ایتالیایی بود.»
پرتقاضاترین رشته تحصیلی توسط دانشجویان خارجی چیست؟
در اتحادیه اروپا، رایج‌ترین رشته‌های تحصیلی مورد استقبال دانشجویان خارجیِ مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های اتحادیه اروپا کسب و کار، مدیریت و حقوق بود که ۲۲ درصد از کل دانشجویان خارجی مقیم اتحادیه اروپا در این رشته‌ها ثبت نام کرده بودند.
سپس، رشته‌های مهندسی و معماری (۱۶٪)، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (۱۵٪)، هنر و علوم انسانی (۱۲٪) و علوم اجتماعی، روزنامه‌نگاری و ارتباطات (۱۱٪) قرار داشتند.
دانشجویان خارجیِ اتحادیه بیشتر از کدام کشورها می‌آیند؟
نزدیک به ۴۳ درصد از دانشجویان خارجی که در سال ۲۰۲۲ دانشگاه‌های اتحادیه اروپا را برای تحصیل در سطح عالی انتخاب کردند، اروپایی بودند. طبق گزارش یوروستات، حدود ۲۵ درصد از آنها آسیایی و ۱۷ درصد نیز آفریقایی بودند.
میلا، ۲۲ ساله، اهل بلغارستان که در دبیرستان آمریکایی تحصیل کرده، پس ناامیدی از دریافت بورس تحصیلی از دانشگاه‌های پرهزینه ایالات متحده، تصمیم گرفت لیسانس مدیریت بازرگانی را در دانشگاه KU Leuven واقع در بروکسلِ بلژیک به پایان برساند. او به یورونیوز گفت: «من اصلاً پشیمان نیستم. زیرا بروکسل یک شهر کاملا بین‌المللی است. فقط شرایط آب و هوا کمی آزاردهنده بود.»
البته روند ورود دانشجویان خارجی در کشورهای اتحادیه اروپا متفاوت است. طبق داده‌های یورواستات، دانشجویان آسیایی بین ۴۰ تا ۵۰ درصد از کل دانشجویان خارجی مقطع عالی را در قبرس، ایرلند، لتونی، مجارستان و فنلاند تشکیل می‌دادند.
آدن، ۲۷ ساله، شهروند مالزی و مقیم دائم سنگاپور که کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته فیزیک در دانشگاه لوند در سوئد سپری کرده، به عنوان یک دانشجوی آسیایی از مشکلاتی که در روند اخذ ویزا با آن مواجه بوده، همچنان گلایه‌مند است.
مطابق داده‌های یورواستات، دانشجویان آفریقایی ۵۲ درصد از دانشجویان خارجی فرانسه را تشکیل می‌دهند ولی سهم آنها در پرتغال ۳۹ درصد بوده است.
آندره، دانشجوی ۲۴ ساله اهل ساحل عاج که کارشناسی ارشد خود را در رشته حقوق اقتصادی در دانشگاه معتبر Sciences Po Paris در فرانسه به پایان رسانده، به یورونیوز گفت: «من فرانسه را انتخاب کردم زیرا فرصت‌های بیشتری برای من به ارمغان آورد. اغلب گفته می‌شود که شهر پاریس تماما یک موزه است اما من معتقدم فرانسه به طور کلی یک موزه در فضای باز است.»
همچنین، نسبت دانشجویان کشورهای حوزه کارائیب، آمریکای مرکزی و جنوبی در اسپانیا (۴۵٪) و در پرتغال (۳۵٪) بود.
کامیلا، اهل کلمبیا، دانشجوی سابق کارشناسی ارشد در رشته مهندسی ژئوماتیک و اطلاعات جغرافیایی در دانشگاه ژئوماتیک در اسپانیا هم به یورونیوز گفت: «شما واقعاً در اسپانیا احساس دور بودن از کشورتان را ندارید زیرا فرهنگ به نوعی مشابه است و زبان مانعی برای برقراری ارتباط ایجاد نمی‌کند. اما مشکل اصلی برای من پیدا کردن کار در اسپانیا بود.»
بورسیه‌ها بیشتر سهم دانشجویان کدام کشور می‌شود؟
مطالعه یورواستات در سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که حدود ۳۹۰ هزار دانشجویان خارجی موفق به کسب بورسیه‌ها و کمک هزینه‌های تحصیلی همچون اراسموس شده بودند.
در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بیشترین تعداد دانشجویان خارجی مشمول از فرانسه (۱۸۰،۰۰۰)، سپس از آلمان (۵۱٬۱۰۰) و ایتالیا (۴۷٬۸۰۰) بودند.
شارلوت ۲۴ ساله، فارغ‌التحصیل فرانسوی از دانشکده بازرگانی مونپلیه در فرانسه، به عنوان یک عاشق طبیعت، سوئد را برای طی بخشی از دوره برنامه اراسموس انتخاب کرده، در مورد انگیزه خود از این انتخاب به یورونیوز گفت: «به دلیل فضای باز، فرصت خوب طبیعت‌گردی و امکانات خوب برای ورزش‌های زمستانی، سوئد را انتخاب کردم تا یک سال از دوره کارشناسی ارشد خود را در این کشور سپری کنم. از انتخابم راضی هستم چون که زبان انگلیسی‌ام تقویت شد و دوستان خوب زیادی هم پیدا کردم که برای برقراری روابط کاری مفید خیلی به کارم آمد.»
البته مطابق داده‌های یورواستات، در سطح دکترا بیشترین بورسیه‌ها نصیب دانشجویان ایتالیایی (۷۵۰۰) و اسپانیایی (۳۳۰۰) شده بود.
محبوبترین مقاصد دانشجویان خارجی بورسیه کدامند؟
محبوبترین مقصد در بین دانشجویان اروپایی برای طی دوره اراسموس اسپانیا بود.
لوران، ۲۹ ساله و اهل سنگال، فارغ‌التحصیل مدیریت بازرگانی از دانشگاه فرانسوی سرگی پونتویز که برنامه اراسموس خود را در دانشگاه ری خوان کارلوس در مادرید گذرانده، به یورونیوز گفت: «اسپانیا فوق‌العاده است، تمام سال آفتابی است و نوشیدنی سانگریا هم که معرکه است.»
بیشتر فارغ التحصیلان دوره اراسموس در سال ۲۰۲۲ برای طی دوره یکساله تحصیلی خود در خارج از کشور که در قالب برنامه اراسموس اجباری است، به اسپانیا (۱۱ درصد)، بریتانیا (۱۰ درصد) و ایالات متحده (۷ درصد) رفته بودند.
جنیفر، ۲۵ ساله، اهل ماداگاسکار که در دانشگاه Sciences Po Paris در فرانسه تحصیل کرده و یک سال دوره تحصیلی خارج از کشور خود را در ادینبورگ سپری کرده، در مورد تجربه خود به یورونیوز گفت: «سیستم آموزشی بریتانیا خوب بود و شهر هم یک شهر دانشجویی جذاب بود، هزینه‌های زندگی هم پیش از برکسیت مناسب بود.»
در مجموع داده‌های یورواستات نشان می‌دهد که یکی دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا مقصد اصلی دانشجویان بورسیه ۲۱ کشور از ۲۷ کشور اتحادیه اروپا بوده است.