کاهش تقاضای شیر به دلیل گرانی

شیر از ایران به کشور‌های همسایه صادر می‌شود، زیرا میزان تقاضا در داخل کشور برای این محصول کم شده است. طبق استاندارد‌های جهانی، سرانه مصرف لبنیات باید حدود ۱۶۵ کیلوگرم باشد، اما در ایران این مقدار به کمتر از ۷۰ کیلوگرم رسیده است. بر اساس آمار‌های سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO)، سرانه مصرف شیر در کشور‌های توسعه‌یافته بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ لیتر است، در حالی که در ایران این عدد به‌شدت کاهش یافته است.

به گزارش ایران جیب از فراز دیلی، سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران صادرات محصولات لبنی را از روی اجبار می‌داند: «اگر صادراتی هم رخ می‌دهد که ۸۰ درصد آن به کشور‌های همسایه عراق، پاکستان و افغانستان است، به نوعی از روی ناچاری بوده و کاهش قدرت خرید مردم چاره‌ای جز صادرات باقی نگذاشته است. اگر توان خرید داخل بهبود پیدا کند، حتی محصولات با قیمت‌های بهتری صادر می‌شوند». این بدان معنا است که کاهش قدرت خرید مردم نه تنها باعث شده است که سهم مصرف شیر در سبد خانوار کاهش یابد، بلکه صادرات شیر نیز با قیمت پایین‌تری انجام می‌شود.

چندی پیش خبر افزایش ۲۰ درصدی قیمت شیر جریان‌ساز شد. نهاد‌ها و تشکل‌های مختلف از جمله ستاد تنظیم بازار، نرخ‌هایی را برای شیر خام اعلام کردند. این در حالی است که قیمت شیر باید در شورای قیمت‌گذاری تعیین شود. به تازگی نیز انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران با ارسال نامه‌ای به معاون اول رئیس جمهوری، خواستار اعلام نرخ خرید تضمینی شیر خام از سوی وزیر جهاد کشاورزی شد. در نهایت، مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی دامداران اعلام کرد که شیر خام همچنان با قیمت گذشته عرضه می‌شود. مرکز آمار ایران و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان نیز گزارش‌های متعددی درباره تأثیرات افزایش قیمت شیر بر مصرف داخلی ارائه داده‌اند.

رئیس مؤسسه تحقیقات علوم دامی اعلام کرده است که «فرآورده‌های لبنی یکی از مهم‌ترین کالا‌های صادراتی بخش کشاورزی است». بر اساس آخرین آمار‌های سازمان FAO، ایران بزرگ‌ترین صادرکننده محصولات لبنی در آسیا در سال میلادی گذشته بوده است. سال گذشته، سهباشهم ایران از صادرات شیر و لبنیات در کشور‌های قاره آسیا ۱۷ درصد بوده است. برخی صادرات شیر به کشور‌های همسایه را یک استراتژی اقتصادی می‌دانند که منجر به ارزآوری برای کشور می‌شود. اما این استراتژی اقتصادی تنها در صورتی موفقیت‌آمیز است که صادرات به دلیل کاهش قدرت خرید مردم در داخل نباشد. در حال حاضر، شیر و برخی از مواد غذایی از سبد خانوار حذف شده‌اند و این کاهش مصرف پیامدی ندارد جز به خطر انداختن سلامت جامعه. داده‌ها نشان می‌دهند که سرانه مصرف شیر در ایران به کمتر از ۷۰ لیتر در سال رسیده است، در حالی که این عدد در کشور‌های توسعه‌یافته به‌طور متوسط بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ لیتر است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز بر اهمیت مصرف لبنیات برای سلامت عمومی تأکید دارد و کاهش مصرف این محصول می‌تواند منجر به افزایش بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با کمبود کلسیم شود.