«درآمد صداوسیما از تبلیغات فوتبال چقدر است؟»در ابتدای امر با یک حساب‌وکتاب ساده در تعرفه تبلیغات شبکه 3 برای برنامه‌های فوتبالی و تعرفه پخش زنده فوتبال داخلی به یک نتیجه می‌رسیم؛ درآمد صداوسیما از پخش فوتبال چندبرابر بودجه اختصاص داده‌شده به این سازمان است.
روزنامه فرهیختگان نوشت: در سال ۱۴۰۲ مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه هشت‌هزار میلیارد تومان برای صداوسیما درنظر گرفت که در همان سال گزارشی را در «فرهیختگان» منتشر کردیم و گفتیم درآمدی که از پخش فوتبال و آگهی‌های تبلیغاتی بین نیمه‌ها به‌دست آورده، حدودا ۳۱ هزار میلیارد تومان بود، یعنی درآمد پخش فوتبال چهار برابر بودجه‌ای بود که این سازمان از مجلس شورای اسلامی دریافت کرد.
طی سالی که گذشت مسئولان صداوسیما از بودجه تخصیصی دولت به‌خود انتقاد داشتند و تلاش کردند نسبت به سایر سازمان‌ها سهم بیشتری را به‌خود اختصاص دهند. درنهایت در سال ۱۴۰۳ بودجه در نظر گرفته شده برای این سازمان ۲۴ هزار میلیارد تومان شد، یعنی بودجه صداوسیما در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ سه‌برابر شد و این افزایش سه‌برابری بدون احتساب درآمدی است که صداوسیما در جریان تعرفه تبلیغات به‌ویژه برای پوشش تبلیغات فوتبال به‌خصوص بازی‌های استقلال و پرسپولیس به‌دست می‌آورد.
صداوسیما در سال ۱۴۰۳ حدودا حداقل ۳۲ هزار میلیارد تومان و حداکثر ۵۸ هزار میلیارد از بازی‌های پخش زنده استقلال و پرسپولیس درآمد دارد، یعنی بیش از دوبرابر بودجه دریافتی در این سال. این آمار و ارقام تنها با در نظر گرفتن بازی‌های استقلال و پرسپولیس و بدون احتساب پخش بازی‌های فوتبال خارجی، بازی‌های تیم ملی، استانی و... است.
نکته قابل‌توجه اینکه براساس قانون بودجه درآمد حاصل از تبلیغات ناشی از پخش مسابقات ورزشی در سال ۱۴۰۳ معادل ۵۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده، یعنی حتی اگر بخواهیم ۳۲ هزار میلیارد را که درآمد حداقلی از بازی‌های پخش زنده استقلال و پرسپولیس است ملاک قرار دهیم، این درآمد تلویزیون ۶۴ برابر بودجه‌ای است که در لایحه بودجه برای تبلیغات همه رشته‌های ورزشی در نظر گرفته شده است.
این آمار و ارقام نجومی که درآمد صداوسیما از پخش فوتبال و تعرفه‌های تبلیغاتی است، موضوعی نیست که به امروز و دیروز برگردد و در دوره‌های مختلف اختلافاتی را هم به‌دلیل خلأهای قانونی یا کم‌کاری‌های احتمالی به‌دنبال داشته است. به‌نظر می‌رسد درباره این موضوع نیاز به نظارت جدی حکمرانی وجود دارد و در مرحله بعد قانونی که شفاف باشد. این تعرفه‌ها با چه معیاری محاسبه می‌شوند و درنهایت درآمد به‌دست‌آمده کجا و خرج چه کاری می‌شود؟ صداوسیما با شفاف‌سازی درباره این تعرفه‌ها می‌تواند به حدس و گمان‌ها درباره اعداد و ارقام منتشرشده پایان داده و این شائبه‌های چندین‌ساله را از بین ببرد.
۲ میلیارد تومان درآمد برای ۶ ثانیه تبلیغ
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم آمار و ارقام دقیقی از تعرفه تبلیغات صداوسیما در سالیانی که گذشت، وجود ندارد. به همین منظور با توجه به آمارهای موجود در سایت‌های خبری و با در نظر گرفتن تورم ۳۰ درصدی در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ جدول دیگری در این گزارش آورده‌ایم که نشان می‌دهد ۶ برنامه فوتبالی از شبکه سه پخش می‌شود، با جمع مبلغ هر ثانیه که ارقام متفاوتی دارند، درنهایت به هزینه تبلیغ حدود دومیلیارد تومانی می‌رسیم.
مانور صداوسیما روی تبلیغات فوتبالی
صداوسیما تابه‌حال به‌طور رسمی درباره تعرفه تبلیغات خود آمار جامعی ندارد، آخرین آماری که برای تعرفه تبلیغات در تلویزیون در سایت‌ها وجود دارد مربوط به آبان‌ماه ۱۴۰۲ است. در جدول‌های این گزارش، هزینه تبلیغات مربوط به شبکه سه را آورده‌ایم و برنامه‌های فوتبالی را از غیرفوتبالی جدا کرده‌ایم. این ارقام به تومان محاسبه شده و مربوط به هر یک ثانیه تبلیغ است. براساس این آمار، شبکه سه درطول یک‌سال برای ۱۹ برنامه غیرفوتبالی تبلیغ پخش کرده که درآمدش برای هر یک ثانیه مبلغی بیش از سه‌میلیارد بوده و برای ۶ برنامه فوتبالی حدود یک‌میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برای هر ثانیه دریافت کرده، یعنی درآمد صداوسیما از تبلیغات و پخش فوتبال برای هر ثانیه، نصف درآمدش از تبلیغات ۱۹ برنامه غیرفوتبالی است.
تعرفه تبلیغات صداوسیما برای برنامه‌های فوتبالی در سال ۱۴۰۳
بخش دیگر این گزارش به میانگین هزینه هر ثانیه تبلیغ در شبکه سه در سال ۱۴۰۲ مربوط است، طبق آمار به‌دست‌آمده میانگین تعرفه هر ثانیه تبلیغات شبکه سه ۱۸۱,۴۱۷,۹۱۰ تومان است. میانگین تعرفه پخش فوتبال زنده برای هر ثانیه ۳۲۷,۰۱۱,۲۵۰ است که این عدد با احتساب تورم ۳۰ درصدی در سال ۱۴۰۳ به ترتیب به ارقام ۲۳۵، ۸۴۳، ۲۸۳ و ۶۲۵، ۱۱۴، ۴۲۵ تومان می‌رسیم، یعنی اگر بخواهیم واضح‌تر به اعداد نگاه کنیم صداوسیما در سال ۱۴۰۳ برای هر ثانیه تبلیغ به‌طور میانگین ۲۳۵ میلیون و برای پخش هر ثانیه فوتبال زنده ۴۲۵ میلیون تومان درآمد کسب می‌کند.
درآمد صداوسیما از پخش زنده استقلال و پرسپولیس ۱۰ برابر بودجه دریافتی‌اش از مجلس
در گزارشی که شهریور سال ۱۴۰۰ با عنوان «مورد عجیب درآمدهای پخش فوتبال» نوشتیم، مبنای محاسبه درآمد صداوسیما از تبلیغات فوتبال را حدود۳۰ دقیقه آگهی شامل قبل، بین دو نیمه و پس از بازی قرار دادیم. در اینجا مانند همان گزارش به زیرنویس‌ها، لوگوی تبلیغی گوشه کادر و آگهی تقویمی کاری نداریم. امسال استقلال و پرسپولیس با احتساب بازی‌های لیگ نخبگان، جام حذفی و آسیا ۷۶ بازی دارند که از تلویزیون پخش زنده می‌شود. ۷۶ بازی را ضرب‌در ۳۰ دقیقه آگهی می‌کنیم، عدد ۱۳۷هزار ثانیه به‌دست می‌آید. حالا این عدد را ضرب‌در میانگین تعرفه‌های شبکه سه می‌کنیم و عددی حدود ۲۴ هزار میلیارد تومان به‌دست می‌آید؛ با در نظر گرفتن درصد تورم در سال ۱۴۰۳ می‌شود رقمی حدود ۳۲ هزار میلیارد تومان، یعنی رقم به‌دست‌آمده حداقل درآمد صداوسیما از پخش زنده بازی‌های استقلال و پرسپولیس است. حتما این اعداد، حساب‌وکتاب و حتی قبول کردنش سخت است. دوباره باید محاسبه‌ای برای به‌دست آمدن حداکثر درآمد صداوسیما انجام دهیم. برای این کار تعرفه پخش زنده فوتبال داخلی را هم درمجموع ثانیه‌های تبلیغات ضرب کردیم و به عدد حدودی ۵۸ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳ رسیدیم، بله یعنی صداوسیما فقط از پخش بازی‌های همین دو تیم به این درآمد می‌رسد.
با در نظر گرفتن ۳۰ درصد تورم در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ حساب کردیم که صداوسیما ۵۸ هزار میلیارد تومان از تبلیغات فوتبالی دو تیم استقلال و پرسپولیس در شبکه سه درآمد دارد. این رقم بدون در نظر گرفتن تخفیف برای تبلیغات است. ما تصمیم گرفتیم مبنای تخفیف را ۹۰ درصد بگذاریم، یعنی فکر کنیم صداوسیما برای پخش تبلیغات بین فوتبال‌ها ۹۰ درصد به سفارش‌دهندگان تخفیف می‌دهد. با احتساب این موضوع عدد به‌دست‌آمده پنج‌هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان است، یعنی تقریبا ۱۰ برابر ۵۰۰ میلیارد تومانی که در قانون بودجه تصویب شده است.