علت این تصمیم بانک مرکزی، دور زدن مقررات مربوط به رعایت نرخ‌های سود شبکه بانکی توسط این کارگزاری‌ها بود. درحالی‌که بانک مرکزی نظارت سفت و سختی بر بانک‌ها دارد تا سود سپرده‌ها را بیش از سطح قانونی بالا نبرند و موجب اخلال در بازار پول نشوند، برخی کارگزاری‌ها با پرداخت سودهای بالاتر از بانک‌ها سبب دور زدن این مقررات شده بودند. یکی از انتقادات همیشگی فعالان بورس درباره رکود بازار سرمایه، سود بالای سپرده شبکه بانکی بوده است که جذابیت بیشتری نسبت به سوددهی در بورس دارد، اما برخی کارگزاری‌ها با دادن سودهای روزشمار بالاتر از بانک‌ها عملا پیشگام این رویه نادرست شده بودند.
اصل ماجرا چیست؟
در طول چند سال گذشته شرکت‌های کارگزاری بورس یک راه‌حل تازه برای افزایش ماندگاری نقدینگی در حساب‌های خود پیدا کردند و آن ارائه کارت‌های بانکی متصل به شبکه شتاب به سهامدارانی بود که منابع مالی‌شان در حساب‌های کارگزاری رسوب کرده بود. در گذشته وقتی سهامداران سهام یک شرکت را می‌فروختند، ممکن بود برای چندین روز یا حتی مدت‌ها وجه نقد حاصل از فروش سهام در یک شرکت کارگزاری بماند و سودی به آن تعلق نگیرد. اما در روش جدیدی که توسط برخی از کارگزاران به‌کار گرفته شد، این مشکل رفع شد و برخی از شرکت‌های کارگزاری در بورس با همکاری با برخی بانک‌ها با صدور یک کارت بانکی برای مشتریان اولا امکان برداشت آنی وجه نقد را برای مشتریان فراهم کردند تا هر زمان که فردی نیاز به نقدینگی دارد بلافاصله منابع خود را دریافت کند و در گام دوم شرایطی را فراهم کردند تا به مانده حساب مشتریان کارگزاری سود تعلق بگیرد.
دلایل تصمیم بانک مرکزی
آنطور که بانک مرکزی اعلام کرده است صدور کارت‌های متصل به شبکه شتاب ازسوی شبکه کارگزاران بورس زمینه تخطی از ضوابط ابلاغی بانک مرکزی در پرداخت سودهای فراتر از نرخ‌های مصوب شورای پول و اعتبار را فراهم کرده است. بخشنامه بانک مرکزی نشان می‌دهد احتمالا ایراد اصلی برای توقف صدور این کارت‌های بانکی بحث نرخ سود این کارت‌هاست که ارقامی حدود ۲۵تا ۳۰درصد است و این احتمال وجود دارد که بانک مرکزی در گام بعدی بر رویه پرداخت این سودها اشکال قانونی وارد کند. طبق ضوابط شورای پول و اعتبار پرداخت سودهای روزشمار که قبلا از طریق سپرده‌های کوتاه‌مدت در شبکه بانکی پرداخت می‌شد، دیگر طبق فرمول‌های قبلی امکان‌پذیر نیست، اما در کارت‌های بانکی که شرکت‌های کارگزاری صادر می‌کنند به سهامداران سود روزشمار تعلق می‌گیرد؛ با این تفاوت که بخش عمده این سود روزشمار ارتباطی به انجام عملیات بانکی ندارد./ همشهری