با رسیدن به موعد معرفی لیست وزرای دولت پزشکیان، به نظر می رسد عبدالناصر همتی مهم ترین و نزدیک ترین گزینه برای وزارت اقتصاد است. هرچند نام های دیگری نیز همچنان مطرح است؛ اما با توجه به سوابق و رویکردها به نظر می رسد همتی به عنوان نامزد نهایی وزارت اعلام شود. با توجه به اهمیت وزارت اقتصاد در دولت چهاردهم باید دید همتی چگونه می تواند برنامه های خود را با دیگر اعضای تیم اقتصادی پزشکیان هماهنگ کند. برای شناخت بهتر او باید به سه دوره حیات کاری همتی مراجعه کنیم.
ریاست در بانک مرکزی
همتی در گفت‌وگوی تفصیلی و زندگینامه‌ای با «آگاهی نو» روایت کرده است: «من دلار را ۱۹۲۰۰ تومان تحویل گرفتم و پس از سه سال در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم در کانال ۲۲ هزار تومان تحویل دادم. این جفای بزرگی است که می‌گویند همتی باعث افزایش نرخ ارز شده است. من روز معارفه‌ام دلار را ۱۱۵۰۰ تومان تحویل گرفتم و یک ماه بعد و قبل از آنکه برنامه‌هایم را اجرایی و تسلط پیدا کنم دلار ۱۹ هزار تومان شده بود اما با برنامه‌هایی که اجرا کردیم پس از آن دلار مدت‌ها در محدوده ۱۱ تا ۱۳ هزار تومان به ازای هر دلار ثابت ماند، اما بالاخره فشارهای مختلف و حوادث سیاسی-نظامی-اقتصادی مهم اثر خود را می‌گذاشت که اگر لازم بود توضیحات بیشتری خواهم داد.» او این گزاره که قدرتمندترین و پراختیارترین رئیس بانک مرکزی بوده را رد می‌کند: «تنها اختیاری که سران قوا به من دادند، این بود که بانک مرکزی با تشخیص رئیس کل می‌تواند در بازار مداخله کند. دیگر هیچ اختیاری به من ندادند، بقیه همه در حد اصلاح مقررات و سیاست‌ها است.
بانک مرکزی اصلی‌ترین سازمان پولی هر کشوری به شمار می‌آید و عموما وظیفه اصلی آن کنترل تورم و حفظ ثبات در شرایط اقتصاد کلان است. با توجه به نزدیک شدن به سالگرد انتصاب محمدرضا فرزین به سمت ریاست کل بانک مرکزی، کارنامه ده ماهه عملکرد رئیس کل‌های بانک مرکزی بجز اکبر کمیجانی (به دلیل دوره کوتاه مدت ریاست) در یک دهه گذشته بررسی شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد عملکرد همتی و فرزین در کنترل رشد نقدینگی در مقایسه با سیف و علی‌آبادی بهتر بوده است.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری
عبدالناصر همتی برای سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در تاریخ ۴ خرداد ۱۴۰۰ از سوی شورای نگهبان جهت ورود به انتخابات ریاست جمهوری ایران تأیید صلاحیت شد. او در نهایت با کسب حدود دو و نیم میلیون رای سوم شد. عبدالناصر همتی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما پاسخگوی پرسش‌ها بود که در بخشی عنوان کرد، مشکل کشورمان این است که ۱۶ سال است رشد اقتصادی سالانه ما زیر ۲ درصد بوده‌است و این برای کشور بزرگی مانند ایران قابل پذیرش نیست. دو الی سه هزار نفر زیر ۱۸ سال ظرف یک هفته چهار هزار میلیارد تراکنش دارند.
یک عده هستند که اجازه نمی‌دهند تحریم رفع شود که کاسبان تحریم هستند. ما در سال ۲۰ درصد هزینه تحریم می‌دهیم. در سال گذشته فقط، ۸۰ میلیارد حجم تجارت خارجی بوده، اما ۱۶ میلیارد دلار هزینه مبادلاتی تحریم می‌شود این ۱۶ میلیارد دلار توی جیب چه کسانی می‌رود. وی در ادامه گفت، برخی در مناظرات طوری صحبت می‌کنند که انگار تازه الان وارد فرودگاه امام خمینی شده‌اند و از خارج از کشور آمدند و در ۴۰ سال گذشته هیچ نقشی در کشور نداشته‌اند.
به عقیده همتی، معیشت اولین دغدغه مردم است و رفاه مهم‌ترین نیاز آینده کشور اما شرط لازم برای تحقق این دو داشتن بینش اقتصادی و تنش‌زدایی خارجی است. او اعلام کرد با توجه به تسلط بر حوزه اقتصاد و توانایی‌های ایران در این حوزه، می‌تواند در یک دوره چهار ساله اوضاع را بهبود ببخشد. او در این باره وعده داده‌است که: «دولتِ اقتصادی تشکیل می‌دهم. هدفم این است که دولت فنی باشد و نه سیاسی. من اعلام می‌کنم ۴ سال بیشتر نمی‌خواهم بمانم تا از همان اول اقدامات خود را اجرایی کنم و وقت را تلف نکنم.»
منتقد دولت سیزدهم
چهره سوم همتی پس از انتخابات ظاهر شد. جایی که او در مقام منتقد تمام عیار اقتصادی دولت سیزدهم رویکردها و برنامه های اقتصادی را زیر سوال برد. او در نقد وضعیت اقتصادی گفته: سه سال است که رشد ۴ درصد داریم. دولت فعلی تاکید می‌کند رشدمان ۴ برابر شده است. سال ۹۹ هم ۴ درصد بود و ربطی به دولت ندارد و رشد ما منابع محور است. وقتی از اواسط ۹۹ یعنی آبان به بعد که کرونا کمی افت پیدا کرد و قیمت نفت هم قدری بالا رفت و صادرات نفت‌مان به حدود ۹۰۰ هزار بشکه رسید، در آبان ماه که ترامپ شکست خورد، رشد شروع شد و اواخر سال ۹۹ رشد داشتیم و ۱۴۰۰ باز هم قیمت نفت بیشتر شد و ۱۴۰۱ هم این اتفاق افتاد و رشد اقتصادی ۴ درصد شد. با توجه به اینکه در دو سال ۹۷ و ۹۸ به خاطر فشار حداکثری در ماه اول سال ۹۹ درآمد بانک مرکزی ۲۰ میلیون دلار بود با ۲۰ میلیون دلار کشور و واردات را اداره می‌کردیم.
به گفته او: ناترازی دولت، ناترازی بانک‌ها و ناترازی صندوق‌های بازنشستگی نتیجه بالا بودن خرج نسبت به دخل بوده و یعنی بی‌کفایتی در برخی بخش‌ها وجود دارد. وقتی بانک مرکزی استقلالی ندارد برای اینکه بتواند سیاست‌های پولی را در مقابل سیاست مالی اعمال کند، نمی‌تواند تورم را کنترل کند. رشد پایه پولی منتهی به مرداد ماه ۴۱ درصد بوده؛ یعنی ظرف یک سال گذشته ۲۸۰ هزار همت پول چاپ کردند؛ یعنی ماهی ۲۳ هزار میلیارد پول در کشور چاپ می‌شود و نمی‌توان تورم را کنترل کرد و رشد اقتصادی پایدار داشت. اگر حکمرانی اقتصادی را اصلاح نکنیم و به اینکه توسعه فقط رشد و پیشرفت نیست، توجه نکنیم نمی‌توانیم بدون تحول تدریجی در ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی رشد پایدار داشته باشیم.
حال باید دید همتی در چهره جدید وزارت اقتصاد تا چه حد می تواند برنامه ها و وعده هایش را محقق کند و آیا می تواند با تیم اقتصادی دولت پزشکیان هماهنگ عمل کند و در شرایط خاص کشور تا چه حد موفق خواهد بود./ آرمان امروز