اپیدمی گرمای مرگبار

بخش هایی از جهان که ایران هم در این جغرافیاست، گرم ترین روزها تا حد «داغ ترین روز تاریخ» را در حال تجربه اند. امروز و فردا در بخش هایی از کشور، دما به بیش از 50 درجه می رسد. مطالعات جدید موسسه بین المللی «ماکس پلانک» آلمان می گوید، رشد دما در این  نطقه آسیا دو برابر میانگین جهانی است.

مرداد با «گرم ترین روز تاریخ» شروع شد و هفته اول این ماه با شکسته شدن رکوردهای دمایی در سرتاسر جهان، شرایط متفاوتی را  برای همه پدید آورده است. با این وضعیت اگر با اغراق هم بگوییم از آسمان آتش می بارد، چندان هم حرف بیراهی نزده ایم.

آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل روز پنج شنبه با اشاره به رکوردشکنی تاریخی گرما در روز دوشنبه ۲۲ جولای (اول مرداد)، گفته است: زمین برای همه و در همه جا داغ تر و خطرناک تر می شود. میلیاردها نفر با یک اپیدمی گرمای شدید روبه رو هستند که به طور فزاینده ای مرگبار می شود.

ایران و دمای 50 درجه

اما این پایان ماجرا نیست و کشور ما نیز همسو با اغلب کشورها گرمای شدید را در پیش رو دارد. امروز شنبه 6 و فردا 7 مرداد از گرم ترین روزهای تابستان امسال خواهد بود.

بنا بر اعلام سازمان هواشناسی، تا اواسط این هفته در بیشتر مناطق کشور ازجمله نوار شمالی، استان خراسان شمالی، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، لرستان و البرز روند تدریجی افزایش دما تا بیش از ۵۰درجه پیش‌بینی می‌شود.

همچنین رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی دراین باره گفته است: از پنج شنبه ۴ مرداد تا یک شنبه ۷ مرداد با توده هوای گرم مواجه ایم و هیچ بعید نیست که دمای هوا در تهران تا ۴۲ درجه سانتی‌گراد هم برسد. هرچند تجربه این دما برای تهران اتفاق تازه‌ای نیست، چرا که پایتخت دمای ۴۳ درجه را هم شاهد بوده است. به هر جهت، امروز شنبه(6مرداد)  و فردا یک شنبه، شیب گرما صعودی خواهد بود.»

هشدار نارنجی در خوزستان

براساس پیش‌بینی‌ها اداره کل هواشناسی خوزستان با اشاره به پیش‌بینی استقرار توده هوای گرم و افزایش دما در استان و پیش‌بینی دمای بالاتر از ۴۹درجه هشدار سطح نارنجی صادر کرده است‌.

دیروز جمعه 5 مرداد، شهرهای اهواز، امیدیه، شوش و دزفول دمای 49 درجه را به عنوان گرم ترین نقاط ایران پشت سر گذاشتند که البته سایر نقاط خوزستان و استان های جنوبی کم از این شدت گرما نداشتند.

این گرما و این تبعات

طبیعتا این گرما با خود التهابات زیست محیطی را هم همراه می کند. به گفته رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، به‌لحاظ جوی و با توجه به شاخص‌های ال‌نینو و لانینو که تعیین‌کننده وضعیت آب و هوایی فصل سرد سال هستند، در حال حاضر منطقه اقیانوس آرام در یک وضعیت خنثی به سر می‌برد و طبق برآورد شاخص‌ها، به نظر می‌رسد نیمه دوم امسال وارد فاز سرما شویم. هرچند در فصل تابستان به سر می‌بریم، اما به طور کل آب و هوای حاکم در سطح جهانی گرم‌تر از حد نرمال و میانگین بلندمدت است و یک گرمای بی‌سابقه را پدید آورده که تا کنون در غالب نقاط دنیا وجود نداشته است. با در نظر داشتن این موارد،نمی‌توان شرایط آب و هوایی پاییز پیش‌رو را به طور دقیق و قطعی از حالا پیش‌بینی کرد، اما با توجه به روند افزایش دما و با استناد به خروجی مدل‌های عددی مختلف، احتمال قوی بر این است که پاییز ما پاییز کم‌بارشی باشد. البته برای ارائه گزارش‌های مطمئن و دقیق لازم است همچنان منتظر بمانیم که فصل گرما به پایان برسد تا ببینیم شرایط دمایی هم دچار تغییر خواهد شد یا نه.

نقطه سوزان جهان

این گرما و البته مسیر روبه گرم تر شدن، از جمله تبعات تغییر اقلیم است که بر اساس اذعان اغلب کارشناسان، منطقه خاورمیانه شیب تندتری در گرم تر شدن را در حال تجربه است. احد وظیفه، رئیس مرکز ملی تغییراقلیم سازمان هواشناسی کشور می گوید: «متأسفانه متوسط دمای کشور نیز طی سال‌های اخیر نسبت به سال‌های قبل‌تر گرم‌تر است و این نشان می‌دهد که اقلیم سرزمین ما یک فرایند گرمایشی را طی می‌کند. به‌طوری که اگر ۱۰ سال گذشته را میانگین قرار دهیم، با پنج دهه قبل از آن، حدود ۲ درجه اختلاف دما داریم. در ساپپپیر کشورهای اقلیم خاورمیانه هم شرایط این‌چنین است.»

این جا رشد دما 2 برابر جهان

در همین زمینه موسسه «ماکس پلانک» آلمان نیز به تازگی مطالعاتی انجام داده که بی بی سی آن را گزارش کرده است: بخش مطالعات شیمی موسسه «ماکس پلانک» آلمان به تازگی اعلام کرد که منطقه خاورمیانه و شرق مدیترانه به یک نقطه حاد از نظر تغییر اقلیم بدل شده است، طوری که میزان رشد دمای میانگین آن در سال‌های اخیر تقریبا دو برابر میانگین جهانی است.

دست بشر در این گرما!

آیا تغییر اقلیم که گرمای زمین، سیلاب ها و بارش های حدی را امروز نصیب ساکنان زمین کرده، کاملا یک امر طبیعی است؟ پاسخ قطعا منفی است. چون انسان ها با صنعتی سازی جهان و رعایت نکردن پروتکل های سوخت فسیلی در حال گرم تر کردن کره زمین هستند. آن چه دبیرکل سازمان ملل روز پنج شنبه درباره گرمای جهان و هزاران مرگ و میر در پی آن گفته، همین روایت است: «ما می دانیم که چه چیزی باعث این شرایط شده و آن هم تغییرات آب و هوایی ناشی از سوخت فسیلی و ساخته بشر است.»

مراقب تابش های فرابنفش باشیم

این گرما و این تابش سوزان آفتاب مرداد و شدت تابش پرتوهای بنفش خورشیدی، وزارت بهداشت را هم بر آن داشته که به ما توصیه کند: اختلاف میان شدت تابش پرتوهای بنفش خورشیدی از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۶ به عدد ۱۰ و حتی گاهی‌اوقات به بیش از ۱۰ می‌رسد. سازمان بهداشت جهانی درباره مواجهه با پرتوهای فرابنفش توصیه‌هایی ارائه داده و بر این توصیه‌ها تاکید می‌کند. سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند نباید در معرض تابش نور خورشید قرار گرفت./ خراسان