در گذشته‌ای بسیار دور همه انسان‌های روی زمین چشم‌های قهوه‌ای داشتند. تا اینکه در حدود ۶ تا ۱۰ هزار سال پیش وقوع یک جهش ژنتیکی در یک فرد باعث تنوع رنگ چشم افراد شد.
این جهش تصادفی که روی ژنی به نام «OCA2» اتفاق افتاده بود، بر تولید رنگدانه ملانین در عنبیه تأثیر گذاشت و باعث ایجاد سایه‌های روشن‌تر از کهربایی تا سبز و آبی در چشم‌ها شد.
پیش از این اعتقاد بر این بود که فقط چند ژن رنگ چشم را کنترل می‌کنند، امروزه اما دانشمندان دریافته‌اند که رنگ چشم‌ها با ده‌ها ژن مرتبط است.
اما رایج‌ترین رنگ چشم در دنیا چیست؟
چشم‌های قهوه‌ای رایج‌ترین رنگ چشم در میان انسان‌های امروزی به شمار می‌رود. با این حال نسبت رنگ‌های مختلف چشم از منطقه‌ای به منطقه دیگر و از کشوری به کشور دیگر بسیار متفاوت است.
یک نظرسنجی که توسط آکادمی چشم پزشکی آمریکا بر روی ۲ هزار نفر در سال ۲۰۱۴ انجام شد نشان داد که در ایالات متحده ۴۵ درصد دارای چشم‌های قهوه‌ای، ۲۷ درصد چشم‌های آبی، ۱۸ درصد چشم‌های عسلی و فقط ۹ درصد از مردم دارای چشمان سبز هستند.
در جاهای دیگر دنیا همه چیز بسیار متفاوت است. اگرچه مطالعات کمی در مورد رنگ چشم در آفریقا انجام شده است، اما واضح است که در آن‌جا نیز رنگ قهوه‌ای غالب است و به همین ترتیب در جنوب و شرق آسیا.
شاید بعضی از شما از خود بپرسید پس رنگ مشکی در کجای این فهرست قرار دارد؟
در واقع باید گفت برخلاف شعرها و قصیده‌های گاه عاشقانه‌ای که برای چشم سیاه سروده شده است، چشمی به این رنگ وجود ندارد. بلکه آنها یا فقط قهوه‌ای تیره هستند، یا مردمک بزرگی دارند که باعث می‌شود سیاه به نظر برسند.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۹ انجام گرفت، داده‌های مربوط به رنگ چشم را برای برخی از کشورها در سراسر اروپا و آسیای مرکزی بررسی کرده است.
در حالی که کشورهایی مانند ارمنستان بیش از ۸۰ درصد چشم قهوه‌ای و ۳ درصد چشم آبی داشتند، ایسلند دارای ۹ درصد چشم قهوه‌ای و ۷۴ درصد چشم‌آبی بود.
داده‌ها نشان می‌دهد رنگ چشم روشن در اروپا تنوع بیشتری دارد. دانشمندان در مورد پاسخ کاملاً مطمئن نیستند، اما چند فرضیه ارائه کرد‌اند.
یک ایده «فرضیه ویتامین دی» است که نشان می‌دهد پوست، مو و چشم‌های روشن به انسان‌های ماقبل تاریخ کمک کرده تا خود را با عرض‌های جغرافیایی شمالی که در آن نور کمتر است سازگار کنند.
ژن‌هایی که رنگ آبی را برای چشم‌ها مشخص می‌کنند مغلوب هستند، در حالی که چشم‌های قهوه‌ای غالب به شمار می‌روند. این بدین معنی است که فرد برای داشتن این ویژگی باید ژن‌های چشم آبی را از هر دو نفر والدین به ارث ببرد.