حدود 80 درصد از مشترکان برق مربوط به بخش تجاری و خانگی هستند و 50 درصد از مصرف برق در زمان اوج بار به این بخش‌ها اختصاص دارد.
در همین راستا وزارت نیرو امسال نیز با هدف فرهنگ سازی در جهت مصرف بهینه برق طی ماه‌های گرم سال، برنامه‌های متنوعی تدارک دیده است. این مجموعه با راه‌اندازی پویش باانرژی و اپلیکیشن آن سعی دارد ضمن آموزش و فرهنگ سازی در راستای مدیریت بهینه مصرف برق و انرژی، با در نظر گرفتن جوایزی نفیس، شهروندان را نسبت به این مهم ترغیب کند.
پویش باانرژی از اواسط اردیبهشت آغاز شده و تا پایان شهریورماه ادامه دارد. طی این پویش شهروندان می‌توانند با مراجعه به سایت پویش باانرژی به نشانی https://ba-energy.ir و یا دانلود اپلیکیشن آن، ضمن آگاهی از روش‌ها و راهکارهای کاهش مصرف برق، از جزئیات هدایایی این پویش نیز مطلع شوند.
جزئیات تعرفه برق در ۵ اقلیم مختلف کشور
استفاده از وسایل سرمایشی در فصول گرم و پلکانی بودن تعرفه برق، در کنار یکدیگر باعث درج مبالغ بالا در قبض برق مشترکان خانگی می‌شوند. یکی از دلایل اصلی این موضوع ناآشنایی از شیوه صحیح مصرف و چگونگی محاسبه هزینه آن است.
ایران از نظر تعرفه برق به ۵ اقلیم تقسیم‌بندی می‌شود که ۴ اقلیم از آن، گرمسیر به حساب می‌آیند. در این میان حدود ۸۰ درصد از مشترکان در یک اقلیم غیرگرمسیر زندگی می‌کنند.
محاسبه پلکانی هزینه برق در فصول گرم به این‌صورت است که هزینه مصرف تا سقف ۳۰۰ کیلووات‌ساعت با نرخ تعرفه عادی محاسبه می‌شود و مصرف مازاد بر آن، با ضریبی متفاوت در قبض برق درج خواهد شد. این ضریب تا سقف مصرف ۴۵۰ کیلووات‌ساعت، ۱.۵ برابر نرخ مصرف عادی، از ۴۵۰ تا ۶۰۰ کیلووات‌ساعت ۲.۵ برابر و برای مصارف بیش از ۶۰۰ کیلووات‌ساعت ۳.۵ برابر مقدار تعرفه الگو است. مقدار مصرف الگو در مناطق عادی در روزهای غیر گرم (از پایان شهریور تا آغاز خرداد) برابر با ۲۰۰ کیلووات ساعت است.
برای مناطق گرمسیر ۱، ۲، ۳ و ۴ نیز مقدار مصرف الگو به‌ترتیب برابر با ۲۵۰۰، ۱۵۰۰، ۶۰۰ و ۴۵۰ کیلووات‌ساعت است و مصرف تا سقف مقادیر ذکر شده با تعرفه عادی محاسبه خواهد شد.
هشدار به مشترکان پرمصرف
در همین رابطه، رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق ضمن هشدار به مشترکان پرمصرف برق، با بیان اینکه مشترکان پر مصرف ۲.۵ درصد کل مشترکان برق کشور را تشکیل می‌دهند، عنوان کرده که این دسته تقریباً چندین برابر الگوی مصرف از برق استفاده می‌کنند. لذا این مشترکان باید بدانند که در صورت عدم تجدیدنظر در نوع مصرف، قطعاً در تابستان با قبض‌های میلیونی روبرو می‌شوند.
مدیریت مصرف برق با اپلیکیشن «باانرژی»
وزارت نیرو برای آموزش بهینه‌سازی مصرف برق و مدیریت مصرف خانگی اپلیکیشنی را به نام با انرژی طراحی کرده‌است که نسخه تحت وب آن نیز از طریق نشانی https://ba-energy.ir قابل دسترسی است. با ورود به این اپلیکیشن می‌توان در پویش ۱۵۲۴ شرکت کرد که برنامه‌ای است برای کاهش ۱۵ درصدی مصرف برق در مدت ۲۴ هفته که از نیمه دوم اردیبهشت آغاز شده‌است.
در این اپلیکیشن همچنین بخشی به نام شبیه‌ساز مصرف وجود دارد که با ورود به آن می‌توان مبلغ احتمالی قبض برق منزل خود را باتوجه به نوع و مدت مصرف وسایل برقی تخمین زد. در بخشی دیگر امکان گفت‌وگو با چت‌بات و پرسیدن سوال‌های مربوط به بهینه‌سازی مصرف وجود دارد. چندین ویدئوی آموزشی جهت ارائه راهکارهایی برای مصرف بهینه برق نیز در این اپلیکیشن قابل دسترسی است.
چند راهکار کلیدی برای کاهش مصرف برق
شیوه محاسبه هزینه برق باعث شده، حتی مقادیر جزئی مصرف نیز غیرقابل چشم‌پوشی باشد. برای استفاده از هرکدام از وسایل برقی نکات و راهکارهایی در راستای بهینه‌کردن مصرف وجود دارد؛ اما به‌طور کلی تأثیر موارد زیر در قبض برق چشم‌گیر خواهد بود:
استفاده از لامپ‌های LED
پیش از این توصیه می‌شد که برای کاهش مصرف برق در بخش روشنایی، لامپ‌های کم مصرف فلوئورسنت جایگزین لامپ‌های رشته‌ای شوند؛ اکنون لامپ‌های کم‌مصرف نیز نسبت به لامپ‌های LED پرمصرف به حساب می‌آیند. لامپ LED به‌علت نداشتن جیوه و سرب، سالم‌تر بوده، اشعه فرابنفش ساطع نکرده و عمری بیشتر از ۶ برابر لامپ‌های کم‌مصرف دارند. در کنار تمام این مزیت‌ها باید دانست که مصرف لامپ‌های LED نسبت به لامپ‌های کم‌مصرف، ۷۵ درصد پایین‌تر است.
جایگزینی کولرهای گازی با کولرهای آبی یا سلولزی
طبق آماری که مدیرکل امور انرژی و مشتریان شرکت توانیر ارائه داد، در مناطق معتدل کشور، در ماه‌های گرم سال، تأمین سرمایش خانه از طریق کولر گازی، مصرف برق سرمایشی را تا ۶ برابر نسبت به کولر آبی بالا می‌برد و هزینه برق را نیز به ۲۴ برابر بیشتر می‌رساند.
کولرهای سلولزی از کولرهای آبی معمولی نیز به‌صرفه‌تر هستند؛ زیرا علاوه بر طول عمر بالاتر و نیاز کمتر به سرویس دوره‌ای راندمان بالاتری را نیز از نظر مصرف برق دارند.
استفاده از ترموستات کولر آبی
سهم بزرگی از مصرف برق خانگی در تابستان مربوط به بخش سرمایش است. همان‌طور که گفته شد، جایگزین کردن کولرهای گازی با کولر آبی، مصرف برق سرمایشی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد اما با اجرای چند راهکار می‌توان برق سرمایشی مصرف شده را باز هم کمتر کرد. یکی از آن راهکارها استفاده از ترموستات کولر آبی است. با تنظیم درجه ترموستات روی دمای استراحت، از فعالیت اضافه آن و درنتیجه سرد شدن هوای خانه و مصرف برق اضافه جلوگیری می‌شود.
توجه به ساعات اوج مصرف برق
در ساعات ابتدایی شب (۲۰ تا ۲۴) که وسایل روشنایی و بعضی از وسایل برقی به شبکه برق متصل می‌شوند، فشار بر شبکه به میزان اوج خود می‌رسد. در نیمه نخست سال، بازه زمانی دیگری نیز به ساعات مذکور اضافه می‌شود که زمان روشن شدن سیستم‌های سرمایشی است. این ساعات را ساعات اوج مصرف برق می‌گویند.
در نیمه اول سال علاوه بر این زمان، با ساعات اوج مصرف روز نیز مواجهیم که بین ساعات ۱۲ تا ۱۶ اتفاق می‌افتد. در این زمان وسایل سرمایشی شروع به کار می‌کنند. استفاده از وسایل برقی پرمصرف در این ساعت، علاوه بر خطر آتش‌سوزی با فشار بر سیم‌کشی ساختمان، به‌علت محاسبه شدن با تعرفه متفاوت هزینه برق بالاتری را نیز به مشترک تحمیل می‌کند.
برای مثال هزینه استفاده از اتو با توان ۲۶۰۰ وات در ساعات کم‌بار، به مدت ۱ ساعت در روز در شهر تهران در ماه خرداد برابر با ۳ هزار و ۱۲۷ تومان است. همین مقدار مصرف در ساعت اوج بار هزینه‌ای برابر با ۱۲ هزار و ۵۲۵ تومان دارد. پلکانی بودن هزینه قبض برق، این مقدار را درصورت روشن بودن سایر وسایل برقی از این نیز بیشتر می‌کند.
استفاده از گزینه اکو در وسایل برقی
برنامه اقتصادی یا اکو، گزینه‌ای است که در لوازم برقی مانند ماشین لباس‌شویی و ظرفشویی و یا یخچال و فریزر وجود دارد. با انتخاب این گزینه تنظیمات دستگاه به‌گونه‌ای تغییر می‌کند که مصرف انرژی برق به بهینه‌ترین حالت ممکن برسد. برای مثال این گزینه در ماشین لباس‌شویی، دمای آب، دور موتور، زمان شست‌وشو و استراحت را به‌گونه‌ای انتخاب می‌کند که مصرف انرژی در حالت بهینه قرار بگیرد.