حواشی و جنجال‌های واردات آیفون در هفته‌های اخیر از زمان ابلاغ مصوبه هیات وزیران درباره اصلاح تعرفه واردات کالاها شروع شد و همچنان ادامه دارد. در حال حاضر، مشخص نیست که صرفا واردات آیفون ۱۴ و ۱۵ ممنوع است یا آیفون ۱۳ هم مشمول این ممنوعیت شده است.
در این شرایط واردکنندگان از ابهام در واردات آیفون گله دارند و به گفته یک واردکننده اگر از شنبه مدلی از گوشی آیفون ترخیص شود، یعنی ممنوعیتی در کار نیست. از سوی دیگر، ابهامات واردات آیفون بر بازار فروش این محصول نیز تاثیر گذاشته و قیمت آن را در روزهای اخیر با افزایش قابل توجهی مواجه کرده است؛ تا جایی که برخی از فروشندگان از افزایش ۱۰ تا ۲۰ درصدی قیمت آیفون ۱۳ طی روزهای اخیر خبر می‌دهند.
ابهامات واردات آیفون
با ابلاغ مصوبه هیات وزیران درباره اصلاح تعرفه واردات کالاها، رسانه‌ها از احتمال رفع ممنوعیت واردات آیفون گزارش دادند. طبق این مصوبه، در صورت رفع ممنوعیت برای واردات تلفن همراه هوشمند با نشان تجاری اپل تعرفه ۹۶ درصدی تعیین شده است. پیش‌بینی‌های فعالان از این مصوبه آن بود که تعرفه واردات، شامل حق گمرک و سود بازرگانی آی‌فون‌های اپل، به حدود ۱۳۰ درصد برسد و در چنین شرایطی قیمت آیفون در بازار‌های داخلی در صورت واردات رسمی به بیش از دو برابر قیمت آن در بازار‌های جهانی برسد. در واکنش به این موضوع، موجی از انتقادات نسبت به افزایش قابل توجه تعرفه واردات این نوع گوشی شکل گرفت، اما برخی از واردکنندگان احتمال لغو ممنوعیت واردات آیفون را حتی با تعرفه ۹۶ درصدی به فال نیک گرفتند.
البته ماجرا به همین جا ختم نشد، بلکه در ادامه و پس از تقریبا پنج روز از مصوبه هیات وزیران، صدری‌خواه، مدیر‌کل دفتر واردات گمرک ایران، از ممنوعیت ترخیص مدل‌های مختلف آیفون خبر و در این خصوص توضیح داده بود که طی بخشنامه‌ای که به گمرکات اجرایی در تاریخ ۸ خردادماه در خصوص واردات تلفن همراه اعلام شده، واردات تلفن همراه هوشمند با نشان تجاری اپل ممنوع اعلام شده و در صورت لغو ممنوعیت ورود توسط مراجع ذی‌صلاح، سود بازرگانی آن به میزان ۹۶ درصد تعیین شده است. علاوه بر این، در این بخشنامه ممنوعیت واردات آیفون مدل ۱۳ و پایین‌تر از آن که پیش از این محدودیتی نداشت و حتی نسخه‌های ری‌پک و ری‌فربیش این مدل هم بدون اینکه نظارتی روی آنها انجام بگیرد، بدون مشکل وارد کشور می‌شد نیز اعلام شده است.
در شرایطی که پس از انتشار این بخشنامه بازار فروش آیفون به‌هم ریخت و قیمت‌های نجومی برای این محصول اعلام می‌شد، سازمان توسعه تجارت ممنوعیت واردات تمام مدل‌های آیفون را تکذیب کرد و به «ایسنا» توضیح داد که ممنوعیت واردات گوشی‌های اپل شامل مدل‌های قبل از آیفون ۱۴ نمی‌شود: «پیگیری ایسنا از سازمان توسعه تجارت نشان می‌دهد ممنوعیت واردات مطرح شده در این نامه‌ها مربوط به مدل‌های ۱۴ به بعد است و ممنوعیت جدید در رابطه با ورود آیفون به کشور وضع نشده است.» در ادامه، با اینکه ممنوعیت واردات آیفون تکذیب شد، اما مهدی اسدی، رئیس انجمن واردکنندگان موبایل، این موضوع را تکذیب کرد و به گفته او روز نهم خردادماه گمرک خبر بسته شدن واردات همه مدل‌های گوشی آیفون را به آنها اعلام کرده است. او همچنین در این زمینه توضیح داد: «گمرک ایران اعلام کرده است که آیفون ۱۳ را هم ترخیص نمی‌کند و واردات تمام مدل‌های آیفون بسته شده است. آخرین صحبتی که با گمرک داشتیم روز چهارشنبه هفته گذشته بود که به ما اعلام کردند که از ۱۶ خردادماه اجازه واردات آیفون ۱۳ را هم نمی‌دهیم.»
با تداوم ابهامات درباره واردات آیفون، رئیس‌کل گمرک ایران در روزهای اخیر خطاب به سازمان تجارت نامه نوشت و خواستار رفع ابهام در خصوص واردات آیفون شد. در حال حاضر، بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که هنوز پاسخ نامه گمرک داده نشده است و وضعیت آن از هفته آینده مشخص خواهد شد. پیگیری از سازمان توسعه تجارت نیز این موضوع را تایید می‌کند و نشان می‌دهد که این سازمان هنوز به گمرک جوابی نداده است. حسین روزبه، عضو هیات‌مدیره انجمن واردکنندگان موبایل در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه واردات آیفون همچنان مبهم است، در این خصوص می‌گوید: «هنوز نامه گمرک به سازمان تجارت پاسخ داده نشده است.»
مهدی اسدی، رئیس انجمن واردکنندگان موبایل نیز در این رابطه به «دنیای اقتصاد» توضیح می‌دهد: «در حال حاضر، گمرک به تجار اجازه ترخیص آیفون ۱۳ را نمی‌دهد. باید منتظر ماند و دید که اگر از شنبه اپل از گمرک ترخیص شود، ممنوعیتی در کار نیست. در غیر این‌صورت، واردات همه مدل‌های آیفون ممنوع خواهد بود.»
افزایش ۱۰ تا ۲۰ درصدی قیمت آیفون ۱۳
با این اوصاف، به نظر می‌رسد که وضعیت واردات آیفون دست‌کم تا زمان نگارش این گزارش مبهم و نامعلوم است. از سوی دیگر، این بلاتکلیفی تجار درباره سرنوشت واردات آیفون، بازار فروش و قیمت این محصول را تحت تاثیر قرار داده و فعالان از افزایش قابل توجه قیمت آیفون ۱۳ در روزهای اخیر می‌گویند. حسین روزبه، عضو انجمن واردکنندگان موبایل در ادامه صحبت‌های خود درباره بازار فروش این گوشی پس از بخشنامه‌های اخیر توضیح می‌دهد: «پس از ماجراهای اخیر، فروش آیفون تقریبا ۴۸ ساعت متوقف شد و پس از آن نیز با قیمت‌های کاذب فروخته شد.» به گفته این واردکننده موبایل، بخشنامه‌های اخیر فقط بر بازار فروش و قیمت آیفون تاثیر منفی نداشته، بلکه سایر موبایل‌های بالای ۶۰۰ دلار را نیز با افزایش قیمت مواجه کرده است.
یک واردکننده دیگر موبایل نیز به «دنیای اقتصاد» از افزایش قابل توجه قیمت آیفون در روزهای اخیر می‌گوید. محمد حمدالله‌زاده، مدیرعامل یک فروشگاه اینترنتی موبایل از افزایش ۱۰ تا ۲۰ درصدی قیمت آیفون ۱۳ در روزهای اخیر خبر می‌دهند و در این خصوص به «دنیای اقتصاد» توضیح می‌دهد: «علاوه بر ابهام در واردات آیفون، شایعاتی درباره ممنوعیت واردات کلیه موبایل‌های بالای ۶۰۰ دلار نیز مطرح می‌شود و این موارد موجب تردید واردکنندگان و فروشندگان شده است. کالاها در این شرایط دپو شده است تا وضعیت واردات تعیین تکلیف شود.» او در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه فروش محدود آیفون ۱۳ با افزایش قیمت انجام می‌شود، مطرح کرد: «یکی از گمانه‌زنی‌های دیگری که درباره آینده واردات اعلام می‌شود، آزادسازی واردات آیفون با تعرفه ۹۶ درصدی است. در این شرایط جهش قیمت قابل توجهی در این محصول و گوشی‌های پرچم‌دار خواهیم داشت.» این فعال بازار موبایل معتقد است که نمی‌توان چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای از بازار موبایل متصور شد.
با این اوصاف و در شرایطی که همچنان سرنوشت واردات آیفون مبهم است و فعالان بازار موبایل چشم‌انتظار تعیین تکلیف این موضوع هستند، قیمت آیفون در حال افزایش قابل توجه است و هر چه زمان بیشتری از بلاتکلیفی در این خصوص بگذرد، تبعات منفی آن برای بازار و در نهایت مصرف‌کننده نیز بیشتر خواهد شد.