خودروی فرسوده با اوراقی چه فرقی دارد؟

به راستی به چه خودروهایی فرسوده می‌گویند و تفاوت آن‌ها با خودروهای اوراقی چیست؟ طبق قانون به خودروهایی که تولید آنها به قبل از سال 1357 بازمی‌گردد خودروهای اوراقی گفته می‌شود از این‌رو این خودروها را با توجه به ارزش و همچنین وزنشان خریداری می‌کنند و در زمره خودروهای فرسوده‌ای که سال ساختشان به سال‌های بعد از 1357 بازمی‌گردد قرار نمی‌گیرند. در این گزارش، به سراغ عباس گنجی رفتیم. وی سال‌هاست که در این زمینه فعالیت داشته و تاکنون خودروهای زیادی را راهی قبرستان‌های خودرو کرده است.

او می‌گوید: خودروهای فرسوده مشمول تاریخ نمی‌شوند و سن و سال در آنها ملاک نیست چرا که ممکن است یک خودروی مدل 1382 هم  به دلیل شرایطی که برایش به وجود آمده، یک خودروی فرسوده باشد. به عنوان مثال؛ شرکت نفت خودروهای مدل 1382یا 1383را به صورت فرسوده واگذار می‌کند به طوری که بر روی این خودروها برگه اوراقی چسبانده می‌شود و این خودروها صرفاً برای راهی شدن به قبرستان فروخته می‌شوند و به هیچ عنوان نمی‌توان با آن‌ها تردد کرد. خودروهای فرسوده، هر مدلی که باشند و یا هر برندی که باشند طبق مصوبه دولتی با قیمت یک میلیون و 400 هزار تومان خریداری می‌شوند که البته این قیمت برای خودروهای سواری تعیین شده است و در مورد خودروهای سنگین داستان به گونه‌ای دیگر رقم می‌خورد. خودروهای اوراقی اما طبقه‌بندی می‌شوند. برخی از خودروها کمیاب‌ترند پس ارزشمندتر بوده و قیمت بالاتری دارند. برخی دیگر اما در شرایط سالمی به سر می‌برند که باز هم با قیمت‌های بالایی خرید و فروش می‌شوند. 
گنجی در این مورد می‌گوید: ارزان‌ترین خودرویی که خریداری کرده‌ام یک دستگاه پیکان مدل 1352 بود که 300 هزار تومان قیمت داشت و گران‌ترین خودرویی که خریداری کرده‌ام نیز فورد ماستنگ مدل 1976 بود که چهار میلیون تومان در ازایش پول پرداخت کردم. البته ناگفته نماند که در میان خودروهای اوراقی مدل‌های 47،48 و 49 پیکان از ارزش زیادی برخوردارند و دیده شده که نمونه‌های سالم این خودرو با قیمتی در حدود 28 میلیون تومان نیز خرید و فروش شده‌اند. در میان خودروهای اوراقی در حال حاضر بیشترین قیمت را خودروهای آمریکایی دارند چرا که این روزها تقاضا برای قطعات آن‌ها زیاد شده است و دلیل این موضوع نیز بازسازی این خودروها توسط دوستداران خودروهای آمریکایی است. اما نکته جالبی که در مورد خودروهایی چون پیکان وجود دارد این است که آن‌ها را کیلویی خریداری می‌کنند. به عنوان مثال؛ خودروی پیکان کیلویی 1000 تومان در بازار اوراقچی‌ها قیمت دارد. این خودرو 970 کیلوگرم وزن دارد که قیمت آن در حدود 970 هزار تومان است این در حالی است که خودروهای آمریکایی با توجه به کمیاب‌بودنشان قیمت‌گذاری می‌شوند همچنین خودروهایی چون شورولت کامارو و بلیزر به دلیل وزن بالایی که دارند و قطعات مرغوبی که بر روی آن‌ها قرار گرفته است با قیمت‌هایی بالاتر خرید و فروش می‌شوند.

پروسه اوراق شدن

هنگامی که خودرو راهی اوراقی می‌شود آن را توسط بالابر بر روی یک درب بر می‌گردانند سپس با استفاده از دستگاه‌های هوا برش موتور، گیربکس و دیگر قطعات خودرو از بدنه جدا شده و بدنه فاقد هرگونه قطعه‌ای می‌شود، سپس آن را راهی اتاق پرس‌کاری کرده و به ابعاد80*50 برش می‌دهند بعد آن را راهی کارخانه ذوب‌آهن اصفهان می‌کنند. اما قطعات جدا شده نیز به اوراقچی‌های خیابان شوش و یا شهرستان‌های دیگر فروخته می‌شود که این خرید و فروش نیز خود پروسه‌ای جالب دارد. یک خودروی فرسوده و یا اوراقی برای اینکه دوباره به دست خریدار برسد چند دست می‌چرخد. به عنوان مثال؛ شما نیاز به قطعه‌ای از خودرو دارید به اوراقچی‌ها مراجعه می‌کنید هر کسی قیمتی خاص بر روی قطعه‌ای که دارد می‌گذارد ممکن است یک فروشنده چراغ بنز را به شما 100هزار تومان بفروشد و فروشنده بعدی 150 و یا حتی بالاتر این موضوع بسته به انصاف و سلیقه فروشنده دارد و ربطی به گران‌تر بودن آن قطعه و یا خرید گران‌تر آن توسط فروشنده ندارد چرا که در بازار اوراقچی‌ها نیز معاملات از معادلات جالبی برخوردارند. به عنوان مثال؛ موتور و گیربکس خودروها به صورت کیلویی به فروش می‌رسند. این قطعات کیلویی 1800 تومان قیمت دارند دیفرانسیل نیز در حدود 150 هزار تومان برای هر عدد قیمت‌گذاری شده‌اند که البته در این میان سلامت آن‌ها نیز مهم است اما قطعات دیگری چون فنرها و کمک‌ها و همچنین قطعات جلوبندی به صورت دانه‌ای خرید و فروش می‌شوند که قیمت آن‌ها براساس سلامتشان تعیین می‌شود همچنین اگر سالم نباشند نیز باز هم زیر نمودار خرید کیلویی می‌روند. برخی از قطعات نیز همانند لاستیک‌ها و پیچ و مهره به صورت کیلویی خرید و فروش می‌شوند و فروشنده و خریدار حساسیت زیادی روی سلامت و یا خرابی آن‌ها از خود نشان نمی‌دهند. البته این نکته را نباید از یاد برد که هر کسی نمی‌تواند پا به قبرستان خودرو نهاده و قطعه خریداری کند چرا که درون قبرستان‌ها قطعات به صورت عمده خرید و فروش می‌شوند و اگر شخصی بخواهد برای خودروی خودش قطعه خریداری کند ناچار باید به اوراقچی‌های شهر خود رجوع کند چرا که به هر حال این جز ظرایف کاری این صنف است شاید هنگامی که نام اجناس دست دوم به گوش شما می‌خورد از خود بپرسید که چه کسی دنبال جنس دست دوم می‌رود اما این نکته را فراموش نکنید که برخی از افراد به کیفیت بالای این اجناس اعتقاد دارند و آن‌ها را به اجناس نو ترجیح می‌دهند. در مورد البسه نیز این موضوع کاملاً صدق می‌کند از این‌رو در این صنف گردش مالی بالاست قطعات را عمده و با قیمت نازل خریده و به صورت جزیی با قیمتی به مراتب بالاتر به فروش می‌رسانید که البته به همین سادگی هم نیست و نیاز به تجربه بالا و قطعه شناسی و همچنین اطلاعات فنی قوی دارد.

چرا دست دوم؟

برخی بر این عقیده‌اند که قطعات دست دوم بهتر از قطعات نو کارایی دارند شاید بارها با افرادی برخورد کرده‌ایم که قطعه‌ای را بر  روی خودروی خود نصب کرده‌اند و آن قطعه خیلی زود خراب شده است و در نهایت پا به سرزمین اوراقچی‌ها نهاده و نمونه استوک آن را خریداری کرده‌اند که البته از کارکرد آن نیز راضی هستند شاید همین موضوع می‌تواند دلیل بر اضافه شدن روز به روز طرفداران این‌گونه قطعات باشد چرا که بازار ایران مملو از قطعات چینی است که گاه این‌قدر بی‌کیفیت هستند که حتی چند ساعت هم نمی‌توانند بر روی خودرو دوام بیاورند از این‌رو می‌بایست سراغ قطعاتی رفت که مرغوب‌تر بوده و البته چینی هم نباشند که اگر یابنده باشید باید هزینه زیادی را متقبل شوید پس چاره‌ای جز خرید قطعه دست دوم نخواهید داشت همچنین این نکته را باید یادآور شوم که همیشه قطعات دست دوم الزاماً در کشور و توسط اوراق فروش‌ها به بازار عرضه نمی‌شوند چرا که برخی از واردکنندگان لوازم یدکی اقدام به واردات قطعات دست دوم خارجی می‌کنند که این قطعات به صورت وکیوم در جعبه‌های مشخص راهی بازار می‌شوند. این قطعات همگی تست شده و سالم هستند و در صورت خرابی می‌توان آن‌ها را تعویض کرد. شاید به جرأت بتوان گفت که این قطعات در مقایسه با نمونه‌های چینی حرف‌های زیادی برای گفتن دارند چرا که کیفیت بالای آن‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت هر چند که قیمت آن‌ها نیز ارزان نیست اما خرید آن‌ها نیز می‌تواند اقتصادی باشد.