حدود 8 ماه دیگر انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده برگزار میشود. در حالی که رقابت میان جو بایدن و دونالد ترامپ فشرده گزارش میشود، نتایج شماری از نظرسنجیهای فعلی حاکی از برتری رئیسجمهور سابق آمریکا است.
در این میان اروپا با نگرانی به نتیجه این انتخابات نگاه میکند. اگر دونالد ترامپ پیروز شود و یک متحد دیگر ناتو توسط ولادیمیر پوتین مورد حمله قرار گیرد، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا وی به طور متناسب و در راستای منافع نزدیکترین شرکای آمریکا واکنش نشان خواهد داد؟ یا اینکه خواهد گفت مسئولیتی برای پاسخگویی ندارد؟
در هفتههای اخیر دونالد ترامپ در مبارزات انتخاباتی دیدگاههای سیاست خارجیاش را در قبال اروپا و جنگ در اوکراین اظهار کرده است. او به دنیا گفته است که اگر کشورهای عضو ناتو حداقل دو درصد از تولید ناخالص داخلیشان را برای دفاع هزینه نکنند، روسیه را تشویق میکند تا هر کاری که میخواهد با متحدان آمریکا انجام دهد. او همچنین گفته که میتواند در ۲۴ ساعت مسئله اوکراین را حل کند.
هیچکدام از این اظهارات برای سران اروپایی آرامشبخش نیست. آیا اتحادیه اروپا در صورت بازگشت نامزد جمهوریخواه به کاخ سفید آمادگی کامل دارد؟ آیا کشورهای اروپایی باید از همین الان خود را برای دوران سخت آماده کنند؟
ایان باند، معاون مرکز اصلاحات اروپایی، در میزگردی در یورونیوز هشدار داد که ترامپ «تابع و مطیع» ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه است؛ مقامی که یک تهدید برای متحدان اروپایی آمریکا محسوب میشود.
خانم باند در این باره میگوید: «ما در اولین دوره ریاستجمهوری ترامپ دیدیم که او کاملا مطیع پوتین بود و من فکر میکنم پوتین دوست دارد دوباره بتواند از وی بهره ببرد.»
او اضافه کرد: «ترامپ فرصت داشت تا بگوید برآورد سازمانهای اطلاعاتی آمریکا این است که روسیه به فرآیندهای دموکراتیک آمریکا حمله کرده. اما او گفت که پوتین به من اطمینان داده چنین کاری را نکرده و من هیچ دلیلی برای شک به گفته او ندارم.»
ایان باند با اشاره به تلاش فزاینده روسیه برای مداخله در سیاست اروپا، نسبت به آینده اتحاد فراآتلانتیکی میان اروپا و ایالات متحده در صورت انتخاب دونالد ترامپ هشدار داد و گفت: «ارزشهای جهان غرب شامل دموکراسی و حقوق بشر در چنین حالتی میتواند به خطر بیفتند و تضعیف شوند.»
ولاد گئورگه، نماینده پارلمان اروپا از گروه لیبرال «نوسازی اروپا»، نیز خواستار تقویت بنیه دفاعی اروپا شد و گفت: «اکنون میبینیم که اگر آمریکاییها بخواهند دست از کمک به اروپا بردارند، مشکل بزرگی به وجود خواهد آمد. بنابراین ما باید بلند شویم و روی پای خودمان بایستیم. باید تکیه به ‘برادر بزرگتر’ را رها کنیم و نیروهای مسلح واقعی خودمان را داشته باشیم.»
وی با بیان اینکه اروپاییها باید بدانند که مسئول اعمال خودشان هستند و نه مسئول اتفاقات دیگر کشورها، گفت: «این باید نقطه شروعی باشد که ما بر تاسیسات خودمان، بر ارتشهای خودمان سرمایهگذاری کنیم.»
این عضو پارلمان اروپا کمک اتحادیه اروپا به اوکراین را در همین چارچوب ضروری خواند و با اشاره به برنامه کمک ۱۰۰ میلیارد یورویی ناتو به اوکراین در ۵ سال آینده اضافه کرد: «ما باید بدانیم که در واقع به اوکراین کمک نمیکنیم، بلکه داریم به خودمان کمک میکنیم. مرزهای اروپا، ناتو و کشور من رومانی درگیر است. آنجا راکتها در پرواز هستند، پهپادها منفجر میشوند، گلولهها میآیند و ما نمیتوانیم با گل و ایدههای خوب با آنها بجنگیم. البته اینها خوب هستند ولی وقتی یک مرد دیوانه در مسکو جنگ بزرگی را به راه انداخته، ما به تجهیزات نظامی برای مقابله احتیاج داریم و خرید آنها مستلزم صرف پول است.»
گئورگه با اشاره به اینکه هنوز نتیجه انتخابات آمریکا مشخص نیست، اضافه کرد: «مهم نیست چه کسی پیروز انتخابات ایالات متحده خواهد شد. آنچه مهم است این است که ما به عنوان اروپا باید مستقل بمانیم و متحد با هم عمل کنیم. ما باید قویتر باشیم و باید استقلال این را داشته باشیم که تصمیمات خودمان را اتخاذ کنیم.»
در همین حال تامی هوتانن از مرکز «ویلفرد مارتنز» نسبت به پدیده «وحشت ترامپ» هشدار داد و گفت: «اروپا باید آماده باشد. ما دیگر نمیتوانیم به حمایت ایالات متحده تکیه کنیم. و در واقع اوکراین اولین چیز است و ما واقعا نیاز داریم که حمایت خود را از اوکراین سه برابر کنیم.»
او اضافه کرد: «اروپا باید در زمینه دفاع و امنیت مستقل باشد. ما باید شروع به بالا بردن قابلیتهای دفاعیمان کنیم، صنایع دفاعیمان را تقویت کنیم و بر حرکت نظامی خود متمرکز شویم.»
در میزگرد یورونیوز کیت بولونگارو، روزنامهنگار در پایگاه «ام لکس»، نیز با اشاره به اعتراضات ۶ ژانویه در واشنگتن به رهبری حامیان ترامپ یادآوری کرد آنها بر این باور بودند که انتخابات ۲۰۲۰ توسط جو بایدن دزدیده شده است، علیرغم این واقعیت که هیچ مدرکی برای اثبات آن یافت نشد.
او در این باره گفت: «با همه این ناآرامیها و تنشها، سازوکارهای دموکراتیک آمریکا توانست در اولین دوره ریاستجمهوری ترامپ پابرجا بماند و حفظ شود. اما آیا این سازوکارهای کنترلی به حدی قوی هستند که بتوانند یک دوره دیگر را هم تاب بیاورند؟ جایی که او از هماکنون با متحدانش یک نقشه راه برای تضعیف بسیاری از آن سیستمها را تهیه کرده است. بنابراین فکر میکنم این سوال بزرگی است.»