تازه ترین داده های اتاق بازرگانی از بنگاه های اقتصادی نشان می دهد که در بهمن ماه، شاخص مدیران خرید به مدد تقاضای پایان سال افزایش یافته و به سقف 9 ماهه خود رسیده است. با این حال نوسان افزایش نرخ ارز انتظارات بهبود فعالیت های اقتصادی در اسفند را تضعیف کرده است.
اتاق بازرگانی تازه ترین برآورد خود از شاخص مدیران خرید (شامخ) راکه مربوط به بهمن امسال بوده و شصت و پنجمین شماره از این گزارش محسوب می شود منتشر کرد. این گزارش نشان می دهد که در کل اقتصاد ایران، شاخص مزبور پس از دو ماه قرار داشتن در محدوده خنثی و رکودی، افزایش داشته و به 55.05 رسیده است. رقمی که بالاترین میزان این شاخص در 9 ماه گذشته به شمار می رود. از منظری دیگر نیز مشاهده می شود که میزان این شاخص در بهمن امسال، بالاترین سطح را در بین بهمن 5 سال اخیر (از زمانی که شامخ محاسبه می شود) تجربه کرده است. با این حال، نوسان نرخ ارز، موجب شده تا انتظار برای بهبود فعالیت در اسفند به پایین ترین حد سه ماهه برسد.
به گزارش ایران جیب از خراسان، شاخص مدیران خرید (شامخ)، حاصل نظرسنجی از بنگاه های اقتصادی حول 5 مولفه اصلی و 7 مولفه فرعی در خصوص فعالیت های آن هاست. در صورتی که رقم حاصل شده برای هر مولفه یا کل شاخص کمتر از 50 باشد، بیانگر وضعیت بدتر/کمتر آن شاخص یا مولفه نسبت به ماه قبل از خود است. اگر این میزان 50 باشد، به معنای عدم تفاوت و در صورتی هم که بیش از 50 باشد، به معنای وضعیت بهتر/ بیشتر آن شاخص یا مولفه نسبت به ماه قبل از خود خواهد بود.
3 تاثیر نوسان نرخ ارز بر شامخ بهمن
با این اوصاف، افزایش شامخ بهمن به 55.05 که نشان از بهبود فعالیت بنگاه ها نسبت به ماه قبل دارد، تا حدی متاثر از رشد شامخ کل اقتصاد در این ماه به دلیل نزدیک شدن به انتهای سال نیز هست. هر چند در این ماه، نوسان نرخ ارز موجب شده تا بنگاه ها به شرحی که در ادامه می آید، با مشکل مواجه شوند:
استخدام کاهشی نیروی کار
این شاخص با رقم 49.27 برای دومین ماه پیاپی کاهش را نشان می دهد. ضمن این که در میان مولفه های اصلی شامخ، کمترین میزان را به خود اختصاص داده است. در این رابطه می توان گفت تقاضای ضعیف پیش روی بنگاه ها در چند ماه قبل و روند افزایش قیمت مواد اولیه و نهاده های تولید (که رشد نرخ ارز از دلایل اصلی آن است)، و همچنین در پیش بودن ماه رمضان، کاهش انتظارات نسبت به بهبود فعالیت بنگاه ها در اسفند و در نتیجه کاهش سطح استخدام نیروی کار را رقم زده است.
روبه‌رو شدن بنگاه ها با بیشترین قیمت مواد اولیه در 4 ماه اخیر
دومین مولفه متاثر از نرخ ارز در بنگاه ها، قیمت خرید مواد اولیه بوده است. شاخصی که با رقم 68.8، بیشترین میزان چهار ماه گذشته را به ثبت رسانده است. در این زمینه نیز ملاحظه می شود با نوسان نرخ ارز، کسب و کارها در زنجیره تامین با فشارهای تورمی روبه‌رو شده اند. با این حال از آن جا که بخشی از مواد اولیه عرضه شده در بازار، در قیمت های قبلی خریداری شده بود، به نظر می رسد اثرات تورمی نرخ ارز در صورت ادامه روند افزایشی آن، در ماه های آتی بیشتر خود را نشان دهد.
انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت های اقتصادی در ماه بعد (اسفند)، در کف سه ماهه
سومین مولفه ارزیابی بنگاه ها که از نوسان نرخ ارز اثر پذیرفته، انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت های اقتصادی در ماه آینده (یعنی اسفند) است. این شاخص با رقم 56.59 در بهمن اگر چه حاکی از امیدواری بنگاه ها به بهبود وضعیت در اسفند است، اما در پایین ترین حد سه ماه قرار گرفته است. در واقع کسب و کارها به دلیل نگرانی ناشی از نوسان نرخ ارز و تاثیر آن بر اختلال در زنجیره تامین نهاده ها و شروع ماه رمضان، برخلاف روند سال های گذشته که انتظارات خوش بینانه بهترین برای اسفند وجود داشته، پیش بینی نسبتاً ضعیف تری برای ماه پایانی سال 1402 برای افزایش فعالیت کسب و کار خود داشته اند.
روند مثبت سایر مولفه های شامخ در بهمن
علاوه بر مولفه های شامخ که نرخ ارز مستقیم روی آن ها اثر گذاشته است، می توان گفت عمده دیگر شاخص ها در ذیل شامخ با رشد خوبی روبه‌رو شده اند.
مثبت شدن میزان فعالیت های کسب و کار بعد از 2 ماه
طبق گزارش اتاق بازرگانی، شاخص میزان سفارش های جدید مشتریان در بهمن با ثبت رقم 57.06، بعد از دو ماه رکود پیاپی و کاهش، بیشترین میزان چهارماهه (از آبان) را ثبت کرد. دلیل این موضوع به نزدیک شدن به پایان سال و افزایش در تقاضای مشتریان بر می گردد.
رکوردشکنی شاخص سفارش های مشتریان
از سوی دیگر داده های اتاق بازرگانی ایران نشان می دهد که در بهمن، شاخص میزان سفارش های چدید مشتریان با رقم 58.18، بیشترین میزان خود را در 53 دوره قبل، ثبت کرده است. دلیل اصلی افزایش این شاخص، سطح پایین تقاضا در ماه های گذشته بوده که با نزدیک شدن به پایان سال، اکثر کسب و کارها با تقاضای بیشتری از سوی مشتریان روبه‌رو شده اند.
شاخص فروش در سقف 9 ماهه
به موازات صعود شامخ به بیشترین میزان 9 ماهه، شاخص فروش هم همین رکورد را به تثبت رساند و با ثبت رقم 58.72، بعد از سه ماه کاهش پیاپی، در بهمن افزایشی شد. دلیل اصلی این موضوع نیز افزایش تقاضای داخلی در پایان سال به شمار می‌رود.