آرمان امروز: همزمان با مشخص شدن نیمی از چهره مجلس شورای اسلامی آتی، گمانه زنیها درباره چگونگی عملکرد نمایندگان تشدید شده است. نگاهی به ترکیب سایر نمایندگان راه یافته به مجلس شورای اسلامی و به ویژه نفر اول فهرست تهران، سید محمود نبویان، نشان میدهد افکار و جهان بینی افرادی که قرار است اکثریت نمایندگان مجلس بعدی را در دست داشته باشند، نشان می دهد قرار نیست گره های اصلی اقتصاد باز شود.
نبویان از مخالفان FATF، برجام و مذاکرات هستهای است. همچنین در جریان یک سخنرانی گفته است: «می خواهم خبر جدید به شما بدهم، آنهایی که غیرت دارند گوش کنند، آمریکاییها گفتهاند به شرطی با ایران رابطه بانکی را برقرار میکنیم که حاج قاسم سلیمانی را به ما تحویل دهید و رفتهاند تعهد این کار را به آمریکا دادهاند و برگشتهاند، به خدا قسم! وزیر مملکت رفته به آمریکا تعهد داده برگشته، اسم حاج قاسم در FATF آمده، این دردها را ما باید کجا بگوییم؟» با مرور افرادی که در انتخابات و در دور اول موفق به راهیابی به مجلس شده اند، متوجه میشویم که روش رأیگیری بر اساس لیستهای مختلف چندان موفق نبوده و به نظر میرسد که اکثر رأیدهندگان از هر لیست، چند نفری را انتخاب کردهاند. موضوعی که باعث شده جریان پراگماتیست تر اصولگرایان به رهبری قالیباف تا حدود زیادی دچار تزلزل شود و شاید او دیگر به ریاست مجلس نرسد.
نگرانی بازار از انتخابات مجلس
قیمت دلار صعودی شده و به تبع آن قیمت سایر ارزها در بازار آزاد بالا رفته اما این الگوی تکراری آخر سال، امسال با نگرانیهای سیاسی از رویکردهای تندروتر مجلس آینده با انتخاب لیست رائفیپور هم درآمیخته تا آنجا که از صبح جمعه تا عصر یکشنبه (۱۳ اسفند ۴۰۲) دلار نزدیک به ۳ هزار تومان رشد کرده است.
بررسیهای نشان میدهد قیمت دلار در یک ماه اخیر، نزدیک به ۱۵ درصد رشد کرده و این در حالیست که اتفاق ویژهای در حوزه سیاست داخلی و خارجی رخ نداده و تنشهای ایران با جهان غرب و اسرائیل به شکل سابق، در سطح کنترلشده در حال مدیریت بوده است.
رشد اخیر قیمت ارز البته واکنش وزیر اقتصاد را هم در پی داشته است؛ آقای دکتر خاندوزی گفته است: «نرخ ارز قطعاً موضوع مهمی است و قطعاً نرخ ارز بازار آزاد را به رسمیت نمیشناسیم، ولی سیاست بانک مرکزی نیز نباید به فرار صادراتی و کماظهاری صادرکنندگان منجر شود.» بلافاصله حسین سلاحورزی، رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران پاسخ آقای وزیر را داد و در صفحه شخصیاش نوشت: «وزیر اقتصاد فرموده نرخ ارز در بازار آزاد را به رسمیت نمی شناسیم. نرخ ارز در بازار آزاد به خاندوزی گفته: چشم آقا. هر چی شما بگی.»
این کارنامه برای مجالس نیز قابل ردگیری است؛ ابتدای خرداد ۹۹ و قبل از برگزاری انتخابات مجلس یازدهم، دلار در کانال ۱۷ هزار تومان معامله میشد اما وقتی کمترین مشارکت در تاریخ انتخابات عصر جمهوری اسلامی رقم خورد و نتایج انتخابات معلوم شد، دلار از ۱۹ هزار تومان فراتر رفت.
در ۳ سال و ۹ ماهی که مجلس انقلابی بر سر کار بوده است قیمت دلار در بازار آزاد بیش از ۳۰۰ درصد رشد کرده است!
مهم ترین ایده های اقتصادی مجلس
هرچند با نگاهی به مجلس یازدهم و مواضعش می توان تا حدود زیادی گرایش مجلس بعدی در زمینه اقتصاد را حدس زد، اما به نظر می رسد مواضع اقتصادی مجلس دوازدهم در برخی از زمینه ها تندتر از مجلس قبل باشد. هرچند در کارنامه مجلس یازدهم از اقداماتی چون طرح متناسبسازی حقوق بازنشستگان، افزایش حقوق سربازان، حمایت از تولید، ساماندهی بخش مسکن و … به عنوان دستاورد یاد می شود؛ اما نگاهی به وضعیت آمارهای اقتصادی طی حدود سه سال گذشته نشان می دهد، وضعیت اقتصادی بهبودی نداشته یا حداقل مردم تغییری احساس نکرده اند. به گفته کارشناسان راهکارهای مجلس و دولت همان راهکارهای قبلی برای تسکین اقتصاد است و شیوه دستوری در اقتصاد برجسته تر است که آثار آن را در وضعیت تورم و ارز می بینیم.
اما یکی از مهم ترین فاکتورهای اقتصادی تحریم ها است که به نظر می رسد در این مورد هم مجلس دوازدهم مواضعی تندتر خواهد داشت و امیدی به تغییر وجود ندارد. انتخابات مجلس دوازدهم در ایران در حالی برگزار شد که دستکم تکلیف نهایی انتخابات در تهران و ۱۶ شهر دیگر به دور دوم کشیده شد و تکلیف بخش بزرگی از نمایندگان نیز در این دور مشخص میشود. اما دستکم گرایش سیاسی آن نامزدهایی که اکنون راهی مجلس شده اند در کنار بررسی سوابق آنانی که به دور دوم رفته اند نشان میدهد که اکثریت مجلس آینده را طیف تندرو تشکیل میدهد، طیفی که با مذاکره و تنش زدایی در عرصه سیاست خارجی همواره مخالف بوده و از سوی دیگر از مخالفان پیوستن ایران به FATF نیز بوده اند.
ما آیا حضور این اشخاص در بخشی از جایگاه قدرت و این بار نه لزوما منتقد میتواند عقایدشان را تعدیل کند. دکتر مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه معتقد است که چنین اتفاقی بدون دخالت ارکان بالادستتر قدرت در ایران رخ نخواهد داد و این گروه خود به دنبال تعدیل نخواهد بود.
البته این استاد دانشگاه حضور ترامپ در انتخابات آمریکا را نیز یکی از عوامل مهمی میداند که نباید به آن بی توجه بود.
دکتر مرتضی افقه نیز با اشاره به مساله افزایش ناگهانی قیمت دلار طی روزهای اخیر در کشور به اقتصاد ۲۴ گفته: «شب گذشته که رسانهها اعلام کردند دادگاه عالی ترامپ را از آن اتهاماتی که نتواند نامزد انتخابات شود مبرا کرده است، به صراحت گفتم که نرخ ارز افزایش خواهد یافت و زمانی که این چنین قیمت ارز و دلار و به تبع آن سایر قیمتها متاثر از روابط خارجی، رابطه با آمریکا، مساله برجام و مساله تحریمها است که فقط یک خبر میتواند چنین تاثیرگذار باشد، باید مسئولان را به فکر فرو ببرد.»
این اقتصاددان افزود: «کما اینکه دیدید بلافاصله بعد از اینکه انتخابات انجام شد، یعنی در همان روز شنبه و مشخص شد که طیف تندرو پیروز انتخابات شده است، بازار ارز بلافاصله واکنش نشان داد و دلیل آن نیز کاملا مشخص است چرا که در سیاست خارجی این گروه تندرو به شدت مخالف هر نوع مذاکره است. اصلا همین تفکر تندرو بود که اجازه نداد برجام به نتیجه برسد، اگرچه بعد از آن نیز در نهایت ترامپ هم در نقش تکمیل کننده برای این مخالفان داخلی عمل کرد.»