خودروسازان مدعی هستند که زیان‌شان تا پایان سال‌جاری به 200 همت می‌رسد؛ با توجه به ریخت و پاش‌ها و بهره‌وری پایینی که خودروسازان دارند، بروز و ظهور چنین اعدادی نباید دور از پیش‌بینی باشد. وقتی مدیران خودروسازی خارج از فیش حقوقی بیش از 100 میلیون تومان دریافتی دارند، طبیعی است که زیان انباشت شرکت‌های خودروسازی به جای کاهش، افزایشی شود.
در کنار این ماجرا، خودروسازان، شرکت‌های اقماری دارند که عملاً هیچ کاری انجام نمی‌دهند؛ این شرکت‌ها با داشتن مدیرعامل و چارت کامل نیروی انسانی بیش از دو سال است که فعالیتی ندارند اما از سوی خودروساز حفظ شده‌اند. این در حالی است که می‌توان از ظرفیت نیروی انسانی شرکت‌های اقماری استفاده کرد و همچنین حقوق‌های نجومی به مدیران آن مجموعه‌ها پرداخت نکرد.
شنیده‌ها حکایت از آن دارد که خودروسازان برای آنکه پرداختی‌های خود را افزایش دهند، جدا از حقوق پرداختی حدود 3 میلیون و ۵۰۰ هزار تومان ماهانه برای جبران حقوق به حساب برخی واریز می‌کنند؛ همچنین یک میلیون تومان نیز به کارت خرید واریز می‌شود. در این میان خودروساز ماهی یک میلیون تومان ارزاق می‌دهد و ماهی 2 میلیون تومان هم کارانه داده می‌پردازد. پاداش تولید نیز به طور متوسط ماهانه یک میلیون تومان است که واریز می‌شود. اعداد عنوان شده برای مدیران متفاوت است و برخی از مدیران اعداد بسیار بالاتری را دریافت می‌کنند. امتیاز دیگر این است که هر چهار سال یک‌بار به مدیران خودرو داده می‌شود که در صورت فروش حواله و خودرو، سود بیش از 400 میلیون تومان عاید خواهد شد.
اختلاف زیاد و معناداری بین حقوق و مزایای مدیران و کارگران وجود دارد. مدیران خودروسازی، وام‌های ضروری (بسیار کلان) و وام‌های 100 میلیونی تومانی برای خرید خودرو دریافت می‌کنند. بخشی از تسهیلاتی را که دریافت می‌کنند می‌توان ۲۸۰ میلیون تومان بانک مهر ایران (با نرخ سود ۴ درصد)، ۱۴۰ میلیون تومان تعاونی اعتبار (با نرخ سود ۴ درصد) و 500 میلیون تومان وام خرید خودرو (با نرخ سود ۴ درصد) اعلام کرد. بازپرداخت تمام این تسهیلات ۳۶ تا ۴۸ ماه است.
15 میلیون تومان دریافتی کارگران خط تولید
هر فردی که در شرکت‌های خودروسازی حکم رئیس، مدیر یا معاون می‌گیرد، در همان لحظه یک دستگاه خودرو بدون نوبت دریافت می‌کند به همین دلیل لابی و فساد گسترده‌ای در بدنه شرکت‌های خودروسازی وجود دارد تا افراد حکم ریاست و یا مدیریت بگیرند. بعضاً گزارش شده یک فرد برای آنکه بتواند یک خودرو با فوریت دریافت کند، برای چند ماه هم که شده یک پست را اشغال می‌کند و بعد از مدتی برکنار می‌شود یا استعفا می‌دهد. تمام مدیران خودروسازی از یک تا دو تا ماشین در اختیار دارند که ارزش هر کدام آنها یک میلیارد تومان است.
حال اگر خودروسازان، این خودروها را می‌فروخت به ازای هر دستگاه ماهی 20 میلیون تومان می‌توانست سود دریافت کند. در این میان به هر کدام از این خودروها ماهانه 150 لیتر بنزین رایگان اختصاص پیدا می‌کند، این در حالی است که مصرف بنزین 1.5 ماه تاکسی در این حدود است.
مدیران خودروسازی، در حالی حقوق‌های نجومی دریافت می‌کنند که کارگران خطوط تولید، پشتیبانی تولید و کارمندان ستاد، دریافتی‌شان کمتر از 15 میلیون تومان است. تفاوت حقوق در شرایطی است که بار اصلی تولید خودرو بر دوش کارگران است.
قاعدتاً اگر مدیری بر اساس شایستگی، تجربه، تحصیلات و نوع مدیریت، از حقوق بالا بهره‌مند شود، تا حدودی قابل پذیرش است اما بارها دیده‌ایم که بخشی از انتصاب‌ها در صنعت خودروسازی بر اساس فاکتورهای عنوان شده نیست و افرادی که تخصص لازم را ندارند به صندلی‌های مهم تکیه می‌زنند. نمونه این اتفاق را می‌توان در مجموعه‌های تخصصی چون ایساکو و مگاموتور دید. مدیری که در حوزه بسیار تخصصی، تجربه لازم را ندارد اما به‌واسطه ارتباطات یا شاید مدیریت خوبی که در گذشته داشته، در مجموعه صنعتی منصوب می‌شود که قاعدتاً نباید از حقوق‌های بسیار بالا بهره‌منده شود.
در این میان مدیران خودروسازی اعتقاد دارند که سهم نیروی انسانی (حقوق) از هزینه نهایی خودرو بسیار کم و در حدود 7 درصد است لذا حقوق‌های بالا، عاملی برای ضرر و زیان نیست. اگر این عدد درست باشد و سهم «حقوق» کمتر از 10 درصد باشد، باز هم قابل توجیه نیست که برخی مدیران حقوق بالا دریافت کنند یا بعد از برگزاری مجامع، اعضای هیأت مدیره پاداش یک میلیارد تومانی دریافت کنند.
افزایش 34 درصدی حقوق و دستمزد
چندی پیش (11 بهمن ماه) نیز گزارشی منتشر شد که در آن به وضعیت سایپا پرداخته شده بود. طبق صورت‌های مالی ارائه شده به بورس توسط سایپا، این شرکت در ۹ ماهه امسال بیش از 3هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بابت حقوق و دستمزد کارگران خود پرداخت کرده است. طبق برآورد سایپا، این شرکت در فصل آخر سال نیز بالغ بر 2هزار میلیارد تومان دیگر باید به عنوان حقوق و دستمزد پرداخت کند.
بنابراین در مجموع کل حقوق و دستمزدی که دومین خودروساز بزرگ ایران در سال‌جاری پرداخت خواهد کرد، افزون بر 5هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود.
این در حالی است که سایپا در سال ۱۴۰۱ کمتر از 4هزار میلیارد تومان حقوق و دستمزد به کارگران خود پرداخته بود. با این حساب، در سال‌جاری هزینه نارنجی‌های جاده مخصوص در بخش حقوق و دستمزد، حدود ۳۴ درصد بالا خواهد رفت.
سایپا اما در ۹ ماهه امسال (تا پایان آذر) حدود 4هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان صرف هزینه‌های سربار کرده است. برآورد سایپایی‌ها این است که در سه ماهه پایانی سال نیز حدود ۲هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان دیگر در این بخش هزینه خواهد شد. بنابراین جمع کل هزینه سربار سایپا در سال‌جاری به حدود ۶هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان خواهد رسید که نسبت به سال گذشته رشد ۳۹ درصدی دارد.
دومین خودروساز بزرگ ایران در بخش «اداری، عمومی و فروش» نیز حدود 3هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان تا پایان آذر امسال هزینه کرده است. برآورد سایپا نشان می‌دهد این شرکت در فصل پایانی سال نیز حدود 2هزار میلیارد تومان دیگر در این بخش هزینه خواهد کرد، بنابراین جمع کل هزینه اداری، عمومی و فروش نارنجی‌های جاده مخصوص طی امسال، به 5هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان می‌رسد. در مقایسه با سال گذشته، هزینه سایپا در بخش مورد نظر حدود ۳۷درصد بالا خواهد رفت./ روزنامه ایران