خرید و فروش رمزارزها در ایران، به دلیل عدم شفافیت قوانین و مقررات، با خطرات متعددی همراه است. در این مقاله، به بررسی این خطرات و ریسک‌های خرید از صرافی‌های رمزارز می‌پردازیم.
خطرات و ریسک‌های خرید رمزارز:
• عدم وجود قانون‌گذاری مشخص: در حال حاضر، هیچ قانون مشخصی برای خرید و فروش رمزارزها در ایران وجود ندارد. این موضوع، زمینه را برای سوءاستفاده و کلاهبرداری فراهم می‌کند.
• محدودیت پیگیری حقوقی: در صورت بروز مشکل در معاملات رمزارز، به دلیل عدم وجود قوانین مشخص، امکان پیگیری حقوقی سخت خواهد بود.
• ریسک کلاهبرداری: صرافی‌های غیرمجاز و افراد سودجو، با وعده سودهای بالا، اقدام به کلاهبرداری از مردم می‌کنند.
• نوسانات شدید قیمت: بازار رمزارزها بسیار نوسان دارد و ممکن است در مدت کوتاهی، قیمت‌ها به شدت افزایش یا کاهش یابند.
• باتوجه به اینکه، بازار ارزهای دیجیتال در ایران قدمت زیادی ندارد و اکثر کاربران این حوزه آماتور هستند، به همین جهت بستر مناسبی برای وقوع جرایم و سوء استفاده‌های مالی است. مردم ممکن است در معامله این رمزارزها با مشکلاتی مانند: هک یا کلاهبرداری در قالب طرح‌های پانزی، صرافی‌ها و کیف پول‌های جعلی و استخراج‌های ابری تقلبی، روبه‌ور شوند.
• برخی از فقها معامله و استفاده از رمزارز را دارای اشکال می‌دانند برخی اشکال شرعی در استفاده از آن نمی‌بینند و برخی نیز در این زمینه نظری ندارند و رعایت قوانین کشور را در این زمینه لازم می‌دانند. در مجموع، اکثر مراجع تقلید یا خرید و فروش ارزهای دیجیتال را حرام ندانستند، اما به دلیل وجود برخی ابهامات، معامله ارز دیجیتال را دارای مشکلاتی می‌دانند که بهتر است برای حل آن طبق قوانین عمل کرد.
• به نوشته میزان، خبرگزاری قوه قضاییه:« کاربران باید این موضوع را مدنظر داشته باشند که بانک مرکزی هیچ مسئولیتی در رابطه با تأیید اصالت رمزارزها نمی‌پذیرد. همچنین برای مدیریت و ثبات قیمت آن نیز، دخالتی از سوی بانک مرکزی انجام نمی‌شود.»
مسئولان و نهادهای قانونی چه می‌گویند
برترین‌ها نوشت: حجت‌الاسلام مصباحی مقدم، رییس شورای فقهی بانک مرکزی 20 اردیبهشت امسال به ایلنا گفته بود:« بارها اعلام کرده‌ام که رمزارز را پول نمی‌دانم تاکید کرد: اعلام کرده‌ام که رمز ارز را پول نمی‌دانم و فراتر از آن یعنی رمزارزها را مال نمی‌دانم. مال آن چیزی است که عقلا برای آن مالیت و ارزش قائل هستند و رمز ارزها هنوز به چنین نقطه‌ای نرسیدند که عقلای عالم آن را مال بدانند. بخشی از مردم با رمزارز کار می‌کنند شاید هم آن را مال بدانند اما یک نوع پذیرش عام عقلایی پیدا نکرده‌است.»
پیش از این مجتبی توانگر رییس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس در نامه‌ای به رییس‌جمهور نوشته بود:« بسیاری از لیدرهای ناصالح سرمایه مردم در فضای مجازی نسبت به تشویق مردم به خرید رمز ارزها به خصوص بیت کوین اقدام نمودند و اکنون میزان جستجوی کلمات و عبارات مربوط به کریپتوکارنسی از کلمه «بورس» پیشی گرفته است، و این یعنی عده‌ای «ناآشنا» و «ناآگاه» در جستجوی راهی برای ورود به این حوزه هستند.»
مالیاتی که از آن خبر ندارید
تمامی فعالیت‌های شما توسط دولت قابل رهگیری است و این تفکر که دولت به دلیل ماهیت ارزهای دیجیتال قابلیت رهگیری معاملات شما را ندارد، اشتباه است. صرافی‌های داخلی ارزهای دیجیتال موظف هستند که طبق قانون به اداره‌ی مالیات گزارش فعالیت شما را بدهند. بر همین اساس، می‌توان گفت هرگونه فعالیت شما در صرافی‌های داخلی، توسط دولت قابل رهگیری بوده و می‌توان برای آن مالیات تعیین کرد. طبق ماده‌ی 101 قانون مالیات، افراد حقیقی به شرط تسلیم اظهارنامه، مشمول نوعی معافیت معیشتی می‌شوند که کف مبلغ سود را به 40 میلیون تومان ارتقا می‌دهد. به عبارت ساده‌تر، در صورتی که حداکثر سود شما در طول یک سال گذشته، 40 میلیون تومان بوده باشد، شما شامل معافیت مالیاتی خواهید شد. این کف درآمدی بسیار اندک به نظر می‌رسد، اما به هر حال این رقمی است که سازمان مالیاتی تعیین کرده است. میزان مالیات شما بر اساس ماده‌ی 131 قانون مالیات‌های مستقیم تعیین می‌شود. این قانون تا حد زیادی به‌صورت پلکانی، نرخ‌های پرداختی برای این مالیات را تعیین می‌کند. بر مبنای این قانون، برای حدود 50 میلیون تومان سود، باید 15 درصد مالیات بپردازید. برای 50 میلیون بعدی بایستی 20 درصد مالیات و برای ما به تفاوت رقم‌های بیشتر از آن هم باید 25 درصد مالیات پرداخت شود.
راهکارها:
• تا زمان مشخص شدن قوانین و مقررات، در خرید و فروش رمزارز عجله نکنید.
• قبل از انجام هرگونه معامله، اطلاعات کافی در خصوص رمزارزها و نحوه معامله آنها کسب کنید.
• به هیچ عنوان به وعده‌های سودهای بالا و غیرمنطقی اعتماد نکنید.
نتیجه: خرید و فروش رمزارز در ایران، با توجه به عدم وجود قوانین مشخص و ریسک‌های متعددی که دارد، فعالیتی پرخطر است. خبرگزاری میزان، ارگان قوه قضاییه می‌نویسد:« به‌طور کلی، ورود به حوزه ارزهای دیجیتال و خرید رمزارز از سوی مردم باید با احتیاط و آگاهی کامل انجام شود و توصیه می‌شود مردم از جمله: تِرِیدر‌ها (معامله‌گران) و سرمایه‌گذاران، تمام سرمایه خود را به خرید این ارزها اختصاص ندهند.»